Rezo Əliyev
Elmi işlərin yerinə yetirilməsi
metodikası
Elmi layihələrin, diplom və dissertasiya işlərinin uğurlu
hazırlanmasına dair vəsait
Bakı 2016
Rəyçilər:
Prof. t.e.d. Nizami Yusubov
Lənkəran Dövlət Universitetinin tədris işləri üzrə
prorektoru;
Dos. t.ü.f.d. Ərəstun Məmmədov,
AzTU-nun maşınqayırma fakültəsinin dekanı.
Elmi redaktor: Dos. t.ü.f.d. Ərəstun Məmmədov.
Rezo Əliyev.
Elmi işlərin yerinə yetirilməsi metodikası. Elmi layihələrin,
diplom və dissertasiya işlərinin uğurlu hazırlanmasına dair vəsait. Bakı:
“Alatoran yayınları” nəşriyyatı, 2016.
Kitabda müasir elmi idrakın və onu formalaşdıran üsulların fəlsəfi
quruluşuna diqqət yetirilərək elmi işlərin planlanması və yerinə
yetirilməsinin praktiki yolları göstərilmişdir. Burada elmi tədqiqatın
ə
sasını, strukturunu, səviyyələrini və uyğun metodlarını əhatə edən suallar
dərindən araşdırılır, elmi işin tərtibi üçün tövsiyyələr verilir.
Kitab tələbə, doktorant və elmi işlə məşğul olan mütəxəssislər üçün
nəzərdə tutulmuşdur.
ISBN: 978-9953-8066-3-8
Alatoran Yayınları
Mündəricat
3
MÜNDƏRİCAT .................................................................................... 3
Ön söz ..................................................................................................... 7
Giriş ........................................................................................................ 9
Fəsil 1: Elmi–tədqiqat işlərinin fəlsəfəsi ............................................. 11
1.1. Cəmiyyətin inkişafında elmin rolu ............................................... 11
1.2. Elmi–tədqiqat üsullarının strukturu .............................................. 14
1.3. Tədqiqatın elmi metodları ............................................................ 17
1.4. Tədqiqatın metodologiyası ........................................................... 23
1.5. Elmi–tədqiqat prosesinin məntiqi quruluşu .................................. 24
1.6. Mövzunun seçilməsi və elmi–tədqiqat işlərinin planlanması ....... 31
1.7. Elmi–tədqiqat işinin refleksiv fazası ............................................ 35
1.8. Elmi fəaliyyətin xüsusiyyətləri .................................................... 37
1.9. Texniki və intellektual yaradıcılığın hüquqi qorunması ............... 39
1.10.Tamamlanmış elmi–tədqiqat işlərin nəticələrinin tətbiqi və
səmərəliyi ..................................................................................... 44
Fəsil 2: Elmi işlərin tərtibinə dair ümumi anlayışlar ........................ 49
2.1. Elmi işin mərhələləri ..................................................................... 50
2.1.1. Mövzuların seçilməsi ........................................................... 50
2.1.2. Mövzunun refleksiyası ......................................................... 52
2.1.3. İdeyaların işlənməsi .............................................................. 53
2.1.4. İlkin iş planının tərtibi .......................................................... 53
2.1.5. Materialın toplanması ........................................................... 54
2.1.6. İş planının dəqiqləşdirilməsi və toplanmış materialın
qiymətləndirilməsi .......................................................................... 54
2.1.7. Mövzunun işlənməsi ............................................................. 55
2.1.8. İşin təhvili ............................................................................. 55
2.2. Elmi işin məqsədi ......................................................................... 55
2.3. İşin icrası üçün vacib texniki baza ................................................ 59
2.4. Təhsil və elmi–tədqiqat proseslərinə təsir edən psixoloji
amillər ........................................................................................... 59
2.4.1. Elmi–tədqiqata şəxsi münasibət və motivasiya .................... 60
2.4.2. Öyrənmə vərdişlərinə yiyələnmək ........................................ 61
Mündəricat
4
2.4.3. Vaxtın düzgün seçilməsi ....................................................... 63
2.4.4. Qorxunun üstələnməsi .......................................................... 65
Fəsil 3: Ədəbiyyatların axtarılması ..................................................... 67
3.1. Axtarış yerləri ............................................................................... 67
3.2. İnformasiya axtarış strategiyası..................................................... 71
3.3. Ədəbiyyat mənbələri ..................................................................... 73
3.4. Kitabxana kataloqları .................................................................... 74
3.5. Ədəbiyyatın növləri ....................................................................... 77
3.6. Ədəbiyyatın seçilməsi ................................................................... 79
3.7. Ədəbiyyatla işləmə ........................................................................ 81
Fəsil 4: Materialın oxunması ............................................................... 83
4.1. Oxuma texnikası ........................................................................... 83
4.2. Sürətli oxuma ................................................................................ 86
4.3. Mətnin dənlənməsi ........................................................................ 86
4.4. Oxunulan informasiyanın mənimsənilməsi ................................... 87
4.5. Mətnin ümumiləşdirilməsi ............................................................ 88
Fəsil 5: Əlyazmanın hazırlanması ....................................................... 90
5.1. Ümumi tələblər ............................................................................. 90
5.2. Dəqiq yazma ................................................................................. 91
5.2.1. Strukturun işlənməsi ............................................................. 91
5.2.2. İşin hissələrə bölünməsi ........................................................ 93
5.2.3. Elmi işin əsas hissəsinin tərtibi ............................................. 98
5.2.4. Yazma stilistikası .................................................................. 99
5.2.5. Sitatların və mənbələrin göstərilməsi ................................... 102
5.2.6. İnternet materiallarından sitatların gətirilməsi ..................... 106
5.2.7. Qrafiki təsvirlərin işlənməsi ................................................. 108
5.2.8. Qeydlər və göstəricilər .......................................................... 110
5.2.9. Əlavələrin tərtibi ................................................................... 111
5.3. Kreativ yazma ............................................................................... 112
5.3.1. Elmi dil ................................................................................. 112
5.3.2. Yazma çətinlikləri................................................................. 114
5.3.3. Kreativ yazma texnikaları ..................................................... 116
Dostları ilə paylaş: |