Microsoft Word 87 Agciyer vereminin cerrahi mudaxileler 3
Ağciyər vərəmi xəstələrində cərrahi müdaxilələrin növləri
Yüklə 259,35 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Ağciyər vərəmi xəstələrində cərrahi müdaxilələrin növləri Ağciyər rezeksiyası
- Kollaps-cərrahi müdaxilələr
- Vərəmin fəsadlaşmalarının (spontan pnevmotoraks və plevranın empiyeması) cərrahi müalicəsi
22
Ağciyər rezeksiyası Ağciyər vərəmi olan xəstələrdə cərrahi müdaxilələrin əsas növü ağciyər rezeksiyasıdır. Bu əməliyyat vasitəsi ilə ağciyərin anatomik vahidi sərhədi daxilində yerləşən vərəm ocağının ləğv edilməsi mümkündür. VMB-nin toplandığı əsas hissənin rezeksiyası vərəm əleyhinə olan immunitetin üzərinə düşən yükün azalmasına və beləliklə immun nəzarətin bərpasına yardım göstərir. Əməliyyatdan sonra xəstənin ağciyərlərində VMB-nin sayının azalması orqanizmdə qalan VMB-yə təsir edən dərmanlarla nəzarəti gücləndirməyə imkan verir.
Rezeksiya növünün seçilməsi ağciyər toxumasının zədələnməyə məruz qalmış sahəsinin həcmindən asılıdır. Anatomik quruluşa əsasən seqment(lər)in, payın və ağciyərin rezeksiyası aparıla bilər. Həmçinin keçid əməliyyat növlərindən də istifadə edilir:
seqmentlərin rezeksiyası)
geniş lobektomiya (bir ağciyər payının tam və digər paylardan müəyyən seqment(lər)in rezeksiyası)
digərinin isə seqment(lər)inin və ya paylarının rezeksiyası)
tamamlanmış lob- və ya pnevmonektomiya (əvvəlki cərrahi müdaxilədən sonra saxlanmış ağciyərin və ya ağciyər payının tam rezeksiyasıdır ÇDD olan xəstələrin ağciyərlərində cərrahi əməliyyatların 90%- ni pnevmonektomiyalar və lobektomiyalar təşkil edir. Qeyd etmək lazımdır ki, ağciyərlər üzərində cərrahi əməliyyatlar fəsadlaşmalar ilə müşayiət oluna bilər. Bunlardan ən ağır fəsad bronxoplevral fistullar və plevranın empiemasıdır. Cərrahi müdaxiləyə göstərişlərin, əks-göstərişlərin və əməliyyatın vaxtının düzgün seçilməsi fəsadların rast gəlinmə tezliyini əhəmiyyətli dərəcədə azaltmağa imkan verir. Həmçinin qeyd edilməlidir ki, pnevmonektomiya və bəzi hallarda lobektomiya zamanı mioplastikadan istifadə fəsadlaşmaların sayını əhəmiyyətli dərəcədə azaltmağa imkan verir. Nəzərə alınmalıdır ki, plevral boşluğa köçürülmüş əzələ kütləsi mümkün qədər böyük olmalıdır.
Klinik protokol Az ərbaycan Respublikas ı S
əhiyy ə Nazirliyinin İctimai S əhi
yy ə v
ə İslahatlar M ərk əzind
ə haz ırlanm
ış dı r. 23 Mioplastika məqsədi ilə, adətən, kürəyin enli əzələsindən, bəzi hallarda isə böyük döş əzələsindən istifadə olunur.
Kollaps-cərrahi müdaxilələr zamanı ağciyərdə vərəmlə zədələnmiş hissələr qalır, lakin kollaps edilir. Bu əməliyyatlar arasında ən geniş yayılmışı torakoplastika əməliyyatıdır 16 . Qeyd
edilməlidir ki, torakoplastika zamanı da ağciyər kavernalarının həmişə tam kollaps vəziyyətinə gətirilməsi mümkün olmur və bu xronik infeksiya ocağının əmələ gəlməsinə səbəb olur. Ağciyərin digər hissələrinin kəskin kollapsı nəticəsində ağciyərə gələn qan yetərincə oksigenlə zənginləşmədiyindən orqanizmdə xronik hipoksiya və tənəffüs çatışmazlığına səbəb olur. Digər az əhəmiyyətli olmayan məqamlardan biri də geniş torakoplastika əməliyyatından sonra döş qəfəsində əmələ gələn kəskin deformasiyadır. Buna görə də kollapsoplastik müdaxilələr yalnız ağciyərin rezeksiyasına əks- göstəriş olduğu hallarda istifadə olunur. Kollaps-cərrahiyyənin ən çox üstünlük verilən növü ekstraplevral (yaxşı olar ki, ekstraperiostal) plomblaşdırmadır. Bu, kavernanın lokal kollapsını yaratmaq, ağciyərin vərəmə cəlb edilməmiş hissələrinin izafi kollapsını azaltmaq və oksidləşməmiş qanın kəskin şuntlanmasının qarşısını almaq imkanını verir. Qabırğa regeneratlarından yetərincə davamlı kollapslaşdırıcı karkasın formalaşmasından sonra plomblaşdırıcı material kənar edilməlidir. Müasir plomblaşdırıcı maddələrin (məsələn, toxumaların silikon ekspanderləri) istifadəsinin orqanizm tərəfindən qəbul olunmaması reaksiyaların tezliyini azaltmağa imkan verir.
ağciyərin rezeksiyası zamanı əmələ gələ biləcək ağır fəsadlaşmaların (bronxo-plevral fistul, empiema və ya plevradaxili qanaxma) əmələ gəlməməsidir. Kollaps-cərrahi müdaxilələrin aparılması hətta xarici tənəffüs funksiyalarının kəskin pozuntuları olan xəstələrdə də mümkündür.
Klinik protokol Az ərbaycan Respublikas ı S
əhiyy ə Nazirliyinin İctimai S əhi
yy ə v
ə İslahatlar M ərk əzind
ə haz ırlanm
ış dı r. 24
plevranın empiyeması) cərrahi müalicəsi Vərəm xəstələrində yarana biləcək fəsadlardan biri olan spontan pnevmotoraks cərrahların xüsusi diqqətini tələb edən ağır fəsaddır. Əksər hallarda bu bronxo-plevral fistullar verən plevrasının xronik empiyemasının formalaşması ilə nəticələnir. Xronik empiyemanın müalicəsi zamanı cərrahi müdaxilələr mərhələli şəkildə aparılır, müalicənin müddəti isə bir neçə ay çəkir. Yadda saxlamaq lazımdır ki, uğurlu nəticənin əsasını uğurlu kimyəvi terapiya təşkil edir. Bu fəsadlaşmanın müalicəsinin əsas məqsədi bronxial fistulların kimyəvi terapiya və ya cərrahi yolu ilə bağlanması nəticəsində ağciyərin açılması və empiema boşluğunun ləğv edilməsidir. Bu fəsadlaşmanın müalicəsində müəyyən tədbirlər alqoritminə riayət etmək lazımdır. Əvvəlcə havanın və plevral ekssudatın aspirasiyası məqsədi ilə plevral punksiya silsiləsi həyata keçirilir. Bundan sonra ağciyərin açılması əlamətləri müşahidə olunmadığı halda plevral boşluğu drenaj olunmalıdır. Nəzərə almaq lazımdır ki, aktiv aspirasiya zamanı kavernanı plevral boşluqla birləşdirən fistul vasitəsi ilə irinli möhtəviyyatın aspirasiyası da mümkündür. Bu VMB-nin plevral boşluq boyunca yayılmasına (disseminasiyasına), empiyemanın kəskinləşməsinə və xəstənin klinik vəziyyətinin ağırlaşmasına səbəb olur.
Belə hallarda cərrahi müalicənin sonrakı mərhələsində plevral boşluğun və bronxoplevral fistulanın tamponadası ilə torakostomiya aparılır. Bundan sonra xəstənin vəziyyəti, adətən, yaxşılaşır: hərarət və tənəffüsün tezliyi normallaşır, öskürmə və bəlğəmin həcmi azalır, plevral boşluqdakı möhtəviyyatın geriyə - ağciyərə aspirasiyası əlamətləri itir, xəstənin iştahası və çəkisi bərpa olunur. Bu, xəstənin əməliyyatın son mərhələsinə hazırlanmasına imkan verir. Adətən, tamamlayıcı mərhələdə plevropnevmonektomiya əməliyyatı aparılır. Vərəmlə zədələnmiş plevranın xaric edilməsi əməliyyatdan sonra empiyemaların baş verməsi ehtimalını azaldan olduqca mühüm mərhələdir. Bəzi hallarda plevral boşluğun tamponadasından sonra bronxoplevral fistulanın sağalması və ağciyərin tədricən açılması baş verir. Bu halda eyni zamanda ağciyərdəki kavernaların bağlanması da
Klinik protokol Az ərbaycan Respublikas ı S əhiyy
ə Nazirliyinin İctimai S əhi yy
ə İslahatlar M ərk əzind
ə haz ırlanm
ış dı r. 25 baş verərsə, cərrahi müalicəni ostemioplastika vasitəsi ilə döş qəfəsində olan torakostomik pəncərənin bağlanması ilə yekunlaşdırmaq olar. Bu fəsli yekunlaşdıraraq qeyd etmək lazımdır ki, cərrahi müdaxilə barəsində qərarın qəbul edilməsi və əməliyyata əks- göstərişlərin müəyyən edilməsi son dərəcə məsuliyyətli məsələdir. Bu səbəbdən də
yekun qərar həkim-ftiziatr, cərrah, funksional diaqnostika mütəxəssisi və anestezioloqdan ibarət həkim kollektivi tərəfindən qəbul edilməlidir.
Klinik protokol Az ərbaycan Respublikas ı S əhiyy
ə Nazirliyinin İctimai S əhi yy
ə İslahatlar M ərk əzind
ə haz ırlanm
ış dı r. 26
1.
tuberculous destroyed lung. [Electronic resource]: Ryu Y.J. [et al] // Int J Tuberc Lung Dis. - 2011 Feb. - vol. 15 (№2) p 246-250. - Available at: http://docstore.ingenta.com/cgi-bin/ds_ deliver/1/u/ d/ISIS/77796125.1/iuatld/ijtld/2011/00000015/00000002/art0001 9/EAA30FF0440ADAD81396941488C3F0957AD17DABFC.pd f?link=http://www.ingentaconnect.com/error/delivery&format=p df (08.04.2014). 2.
ERS/ESTS clinical guidelines on fitness for radical therapy in lung cancer patients (surgery and chemo-radiotherapy) [Electronic resource]: Brunelli A [et al]; European Respiratory Society and European Society of Thoracic Surgeons joint task force on fitness for radical therapy // European Respiratory Journal.- 2009 Jul. - vol 34. - p 17- 41. - Available at: http://erj.ersjournals.com/content/34/1/17.full.pdf+html (08.04.2014). 3.
Factors associated with mortality in hospitalized patients with newly diagnosed tuberculosis. [Electronic resource]: Silva D.R. [et al] // Lung. - 2010 Jan Feb. - vol. 188 (№1). - p 33-41. - Available at: http://link.springer.com/article/10.1007%2Fs00408- 009-9224-9 (08.04.2014). 4.
Guidelines on the selection of patients with lung cancer for surgery: BTS guidelines [Electronic resource]. British Thoracic Society and Society of Cardiothoracic Surgeons of Great Britain and Ireland Working Party // Thorax. - 2001 Feb. - vol 56 (№2).- p 89-108. - Available at: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/ articles/PMC1745996/pdf/v056p00089.pdf (08.04.2014). 5.
systematic review and meta-analysis. [Electronic resource]: Lew W. [et al]; Intern Med. - 2008 Jul 15. - vol. 149 (№2).- p123- 134. - Available at: http://annals.org/article.aspx?articleid= 741777 (18.03.2014). 6.
[Electronic resource]: Pomerantz B.J. [et al] // The Journal of Thoracic and Cardiovascular Surgery. - 2001 Mar. - vol. 121 (№3). - p 448-453. - Available at: http://www.jtcvsonline.org/ article/S0022-5223(01)80091-X/fulltext#article-outline (18.03.2014).
Klinik protokol Az ərbaycan Respublikas ı S əhiyy
ə Nazirliyinin İctimai S əhi yy
ə İslahatlar M ərk əzind
ə haz ırlanm
ış dı r. 27 7. Recurrent tuberculosis and its risk factors: adequately treated patients are still at high risk. [Electronic resource]: Panjabi R., Comstock G.W., Golub J.E. // Int J Tuberc Lung Dis. - 2007 Aug. - vol. 11 (№8). - p 828-837. - Available at: http://docstore.ingenta.com/cgi-bin/ds_deliver/1/u/d/ISIS/ 77784 687.1/iuatld/ijtld/2007/00000011/00000008/art00002/B6EAE295 8DE2A124139686927019541C1829AFE796.pdf?link=http://ww w.ingentaconnect.com/error/delivery&format=pdf (18.03.2014). 8.
Risk factors for poor tuberculosis treatment outcome in Finland: a cohort study. [Electronic resource]: Vasankari T [et al]; BMC Public Health. - 2007. - p 9. - Available at: http://www.biomedcentral. com/content/pdf/1471-2458-7-291.pdf (08.04.2014). 9.
121 cases receiving community-based treatment in Lima, Peru. [Electronic resource]: Somocurcio J.G. [et al] // Thorax. - 2007 May. vol. 62(№5). - p 416-421. - Available at: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2117182/pdf/416. pdf (08.04.2014). 10.
The value of end-of-treatment chest radiograph in predicting pulmonary tuberculosis relapse [Electronic resource]: Hamilton C.D. [et al] // Int J Tuberc Lung Dis. - 2008. - vol. 12 (№9). - p 1059-1064. - Available at: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/ articles/PMC3785322/pdf/nihms-515539.pdf (08.04.2014). 11.
tuberculosis: predictors and relationship to treatment outcome [Electronic resource]: Holtz T.H [et al]; Ann Intern Med.- 2006 May 2. - vol. 144 (№9). - p 650-659. - Available at: http://annals.org/article.aspx?articleid=722717 (18.03.2014). 12.
resistant tuberculosis. [Electronic resource]: Chan E.D. [et al] // Am J Respir Crit Care Med. - 2004 May 15. -vol. 169 (№10). - p 1103-9.- Available at: http://www.atsjournals.org/doi/pdf/10. 1164/rccm.200308-1159OC (18.03.2014). 13.
TB treatment program in Russia. [Electronic resource]: Shin S.S. [et al] // Int J Tuberc Lung Dis. - 2006 Apr. - vol. 10 (№4). - p 402-408. - Available at: http://docstore.ingenta.com/cgi- bin/ds_deliver/1/u/d/ISIS/77795899.1/iuatld/ijtld/2006/00000010
Klinik protokol Az ərbaycan Respublikas ı S əhiyy
ə Nazirliyinin İctimai S əhi yy
ə İslahatlar M ərk əzind
ə haz ırlanm
ış dı r. 28 /00000004/art00009/5DAB323DE3062F911396939775271E416 A460FB50B.pdf?link=http://www.ingentaconnect.com/error/deli very&format=pdf (08.04.2014). 14.
tuberculosis in Latvia, 2000-2004. [Electronic resource]:Leimane V. [et al] // EurRespir J. - 2010 Feb 25. - vol. 36. - p584-593. - Available at: http://erj.ersjournals.com/content/36/3/584.full. pdf+html (18.03.2014). 15.
Systematic Review and Meta-Analysis. [Electronic resource]: Johnston J.C. [et al]; PLoS One. - 2009 Sep 9. - vol. 4. - p 1-9. - Available at:http: //www.plosone.org/article/fetchObject.action? uri=info%3Adoi%2F10.1371%2Fjournal.pone.0006914&represe ntation=PDF (08.04.2014). 16.
Богуш Л.К. Хирургическое лечение туберкулёза лёгких. Монография. - Москва: Медицина, 1979. - стр.72-90; 110-147. 17.
Шихалиев Я.Ш. Нетрадиционные методы предупреждения развития рецидива туберкулёза. // Пробл.туб. - 1997. - №3. - стр.14-17.
Klinik protokol Az ərbaycan Respublikas ı S əhiyy
ə Nazirliyinin İctimai S əhi yy
ə İslahatlar M ərk əzind
ə haz ırlanm
ış dı
Yüklə 259,35 Kb. Dostları ilə paylaş:
|