Microsoft Word Agrosanoat majmuasi iqtisodiyoti Darslik 2006. doc
Respublika agrosanoat majmuasi ishlab chiqarish infratuzilmasini
Yüklə 3,3 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 5.3. Respublika agrosanoat majmuasi ishlab chiqarish infratuzilmasini
rivojlantirish yo’nalishlari Agrosanoat majmuasi infratuzilmasini tashkil etish va rivojlantirishda quyidagilarga alohida e’tibor berish maqsadga muvofiq: 1. majmua tarmoqlari, korxonalarining ishlab chiqarish va ijtimoiy infratuzilma xizmatlariga bo’lgan real talablarini hisobga olish; 2. infratuzilma xizmatlari narxlarining ishlab chiqaruvchilar uchun ma’qul bo’lishiga erishish (lozim bo’lganda davlatning iqtisodiy dastaklar orqali aralashuvini joriy etish va raqobatni rivojlantirish orqali); 3. infratuzilma sub’yektlari faoliyatini tartibga sotib turish yo’llarini topish; 4. infratuzilma xizmatlari bozorida raqobatni kuchaytirish, monopoliyaga yo’l qo’ymaslik; Agrosanoat majmuasi ishlab chiqarish infratuzilmasini keskin rivojlantirish bugungi kun zaruratidir. Agrosanoat majmuasi ishlab chiqarish infratuzilmasi quydagi yo’nalishlarda rivojlantirilishi maqsadga muvofiq: · Agrosanoat majmuasiga kiruvchi tarmoqlarga xizmat ko’rsatadigan tarmoq va xizmatlarning turlarini ko’paytirish. Hozirda mamlakat qishloq xo’jaligi o’ziga zarur bir qancha xizmatlarni to’liqligicha va sifatli darajada olmayapdi. Masalan, ularga zarur bank, moliya bozoridagi o’zgarishlar, turli sharoitlarda kerakli qonuniy va iqtisodiy maslahatlar bilan ta’minlanish darajasi past holatda. Bu misollar qishloq xo’jaligi uchun zarur xizmatlarning bir kichik qismidir. SHu sababli ishlab chiqarish infratuzilmasining xizmat turlarini ko’paytirish lozim; · Xizmat bozorida raqobat muhitini rivojlantirish agrosanoat majmuasi ishlab chiqarish infratuzilmasini rivojlantirishning boshqa bir yo’nalishidir. Bu eng katta 81 ahamiyatga ega yo’nalishlardan biridir. Raqobatning bo’lmasligi ko’rsatilyotgan xizmatlar narxning yuqori bo’lishini ta’minmoqda. Ko’rsatilayotgan xizmatlarning sifatining pastligi ham raqobat yo’qligidan yoki uning deyarli yo’qligadandir. Masalan, hozirda yurtimizda 112 ta muqobil mashina – traktor parklari mavjud. Lekin ularning texnik imkoniyatlari juda past bo’lganligi sababli, qishloq xo’jaligi korxonalari asosan, davlat aktsiyadorlik jamiyatlari maqomida tashkil etilgan 180 ta mashina-traktor parki xizmatlaridan foydalanishga majburdirlar; · Xizmat ko’rsatish sohasida katta imkoniyatlar xo’jaliklarning o’zlari tomonidan birgalikda tashkil etiladigan “ittifoq”lardadir. Masalan, texnikadan birgalikda foydalanish ittifoqlarini tashkil etish masalasi natijalar berishi mumkinligiga qarmasdan bu soha rivojlangan emas. Bunga asosiy sabab xo’jaliklarni boshqarayotgan rahbarlarda bunday ishlarga tajriba, bilim yo’qligidadir. Agarda ittifoq tuzilgan holda ham uni tashkil etgan barcha xo’jaliklar uchun undagi texnikadan samarali foydalanish bo’yicha manfaatli tartib – qoidalar ishlab chiqilmagan. Demak, bu boradagi ishlarni rivojlantirish zarur. Agrosanoat majmuasi infratuzilmasining shakllanishi, uning tarkibi, rivojlanganlik darajasi juda ko’p omillarga bog’liq. Jumladan, ishlab chiqarish korxonalarining ixtisoslashganligi, yerlarning relefi, shaharlardan uzoq yoki yaqin joylashganligi, yirik transport uzellariga yaqinligi yoki uzoqligi va boshqalar infratuzilmaning nimalardan tashkil topishi, uning rivojlanganlik darajasi qanday bo’lishi lozimligini belgilaydi. Masalan, paxtachilikka zarur ayrim xizmatlar yoki ish turi g’allachilikda kerak emas yoki juda kam miqdorda kerak. Bunday hollarda paxtachilik bilan g’allaga ixtisoslashgan xo’jaliklarga har xil infratuzilma kerak bo’ladi. Qorako’lchilik xo’jaliklari infratuzilmasi paxtachilik xo’jaliklaridagidan tubdan farq qiladi va h.k. Agrosanoat majmuasi ishlab chiqarish infratuzilmasini rivojlantirishda qishloq xo’jaligining o’zga xos xususiyatlarini (erning asosiy ishlab chiqarish vositaligini, unumdorligi, tuproq sifatining har xilligi, ishlab chiqarishning mavsumiyligi, ish vaqti bilan ishlab chiqarish davrining mos kelmasligi kabi ) e’tiborga olish zarur bu ham infratuzilmani rivojlantirishni zarur yo’nalishlaridandir. 82 Respublikada qishloq xo’jaligi infratuzilmasini rivojlantirish bo’yicha katta ishlar amalga oshirilmoqda. Respublika qishloq xo’jaligida mavjud bo’lgan iqtisodiy nochor va norentabelli, istiqbolsiz shirkatlarni fermer xo’jaliklariga aylantirish bo’yicha O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2003 yil 30 oktyabrda “2004-2006 yillarda fermer xo’jaliklarini rivojlantirish kontseptsiyasini amalga oshirish chora-tadbirlari to’g’risida”gi qarori qishloq xo’jaligi korxonalari uchun infratuzilmani rivojlantirishning yo’nalishlarani belgilab berdi. 2-jadval Qishloq xo’jaligi korxonalari uchun infratuzilma xizmatlari ob’yektlarini tashkil etish* № Infratuzilma ob’yektlari 1998-2003 yillarda tuzilgan 2004-2006 yillarda tuziladi 1. Mini banklar 246 701 2. YOqilg’i moylash materiallari sotish shahobchalari 278 889 3. Ma’danli o’g’it va o’smliklarni himoya qilishning kimyoviy vositalarini sotish shahobchalari 266 848 4. Suvdan foydalanuvchilar uyushmasi 312 925 5. Muqobil mashina traktor parklari 294 954 6. Qishloq xo’jalik mahsulotlarini tayyorlash tizimi korxonalari 110 249 7. Zotli mollar sotish va zooveterinariya xizmatlari ko’rsatish korxonalari 108 216 8. Ma’lumotlar ta’minoti va konsalting xizmatlari ko’rsatuvchi sub’yektlar 84 160 * O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2003 yil 30 oktyabrda “2004-2006 yillarda fermer xo’jaliklarini rivojlantirish kontseptsiyasini amalga oshirish chora-tadbirlari to’g’risida”gi qarori bilan tasdiqlangan. 83 Ushbu infratuzilma korxonalari xizmatidan shirkatlar, fermer xo’jaliklari bilan bir qatorda aholi ham foydalanishi ko’zda tutilgan. Yüklə 3,3 Mb. Dostları ilə paylaş:
|