T e y m u r b y. Sabahkı zasedaniyanın povestkasında smeta m s l si bar sind bir ey
yazılmayıb; bir az biqaid oldu. Ola bil r ki, yen fruz xanım çı ır-ba ır sala.
Z i v r x a n ı m. Pajalsta, s n qorxursan qorx, amma m n heç d qorxmuram. Onlar
özl ri tutduqları i guya çox qaydalıdı ki, bizimkini d b y nm y l r? H l , s n allah, o
dün nki n h r k t idi, o n ç mx m idi? Vallah m n fruz xanımın yerin x cal t
ç kirdim.
T e y m u r b y (saatına baxıb deyir). Dey s n yubanırıq ha!...
3 i v r x a n ı m (durur aya a). Rüst m, bu gün c miyy ti-xeyriyy nin o q d r i i var
ki, bilmir m ax ama kimi qurtara bil c y m, ya yox. Yax ı olardı, s n d ged idin, biz
köm k el y ydin.
R ü s t m b y. Eybi yoxdu, siz gedin, m n macal el s m, g l r m. Harda olacaqsınız?
T e y m u r b y. Qabaqca g r k teatra ged k, atçotun kopyasını alaq, sonra Markovun
ka ız ma azasına ged k, ka ız seç k.
R ü s t m b y. Ola bil r ki, m n d g l m.
Ziv r xanım v Teymur b y dururlar aya a. Ziv r xanım ayna qaba ına gedib, lyapasını
düz ldir v Teymur b y il çıxıb gedir. Mirz M h mm d li yen acıqlı-acıqlı baxır
bunların dalınca. Q n b r, uzun çuxalı v belind x nc r, yanında çoban Q u r b a n,
girirl r iç ri. Qurbanın bir lind uzun çomaq, bir lind d smala düyülü bir qab. kisi d
ba yendirirl r.
R ü s t m b y. Q nb r, n var, qoyunlar nec di?
Q n b r. Sa lı ın, bir ey yoxdu. Amma qoyunlara b rk qızdırma dü üb, yaman qırır;
heç bir lacı da yoxdu. (Qurbanın lind n düyünç ni alıb qoyur yer ). Buyuraydınız, bu
yavanlı ı bo aldaydılar; bir az k r di, bir az da t z ordu.
(Q nb r düyünç ni aparır iç ri, qapının yanına qoyur).
Z h r a b y i m. Q nb r, niy çoxdandı görünmürs n?
Q n b r. Xanım b yim, vallah macalımız olmur. Qoyunun azarı ba ımızı b rk qatıb.
R ü s t m b y. Q nb r, bilirs n n el ? Sabah ax am mal h kimi bizd olacaq,
c miyy ti-xeyriyy nin yı ınca ıdı; s n d g l, yadıma sal, dey k, b lk qoyunların
qızdırmasına bir dava dey .
Q n b r. Ba üst , g l r m.
R ü s t m b y. H , yadıma dü dü, d v yunu tap ırmı dım, heç yerini el y bildin?
Q n b r. A a, axtarıram. D xi biz gör qulluq?
R ü s t m b y. Ged bil rsiniz.
Q nb r v çobanlar çıxırlar.
(Rüst m b y g lir anasının t r fin v gül -gül deyir). Ana, kefin nec di? Yax ıdır?
Ana, bilirs n n var? M n lü t yazıram. Bilirs n lü t n di? Y ni insanın dilind h r n
q rib söz var, g r k o kitaba yazıla; hamısı g r k yazıla ki, bir söz d qalmaya. B lk
s n d el bir q rib söz bilirs n ki, bizim yadımıza dü m mi ola. H , n deyirs n, ana?
Bir q rib söz de yazım.
Z h r a b y i m. Bala, qadan m n g lsin, m n n bilir m ki, n deyim?
M i r z M h m m d l i (durur aya a). Dada , g r q rib söz axtarırsan, m nd n
soru , deyim; d xi a birç k arvad n bilir, n desin? Q rib söz budu ki, indi ma allah
kraxmallı aliml r d xi hicabı-zadı bilm rr atıb, ba layıblar russaya ı üzüaçıq
zind ganlıq el m y . El m nn n olsa, lü t bu m tl bi d yazsan, pis olmaz.
(Ba maqlarını geyir getsin).
R ü s t m b y (acıqlı v ucadan). M h mm d li, s ni and verir m atavın goruna,
m nd n l ç k.
Mirz M h mm d li ba maqlarını geyir getsin.
Z h r a b y i m (M h mm d liy ). Bala, M h m d li, bir dayan. Bala, bir dayan, bir
getm .
Z hra b yim qalxır aya a, qoltu undan bir bayaz çıxardır, gedir M h mm d linin
dalıyca: o da qulaq verm yib gedir. Z hra b yim yen g lib oturur yerind v bayazı
qoyur qoltu una.
S m d Vahid yazıya m
ul olduqda, iç rid n u aq a lama ı e idilir. S m d Vahid,
lind q l m, durur gedir qapıya t r f v hirsli.
S m d V a h i d. Çocuq a lamasın, b n er yazıyorum (g lib oturur yerind v
Rüst m b y ). Dada , d biyyatdan lazımsa,
nümun olaraq bir er deyim, yaz lü t .
R ü s t m b y. N eybi var. Amma bu rt il açıq olsun. Yoxsa, do rusu, m n s nin
dilini qanmıram.
S m d V a h i d (ka ızlarını ll dirir v bir yerd n airan oxuyur):
nzari- babımda p didar olan, ey zill!
Ey zilli-tüluat, oluyorsun yen peyda!
R ü s t m b y ("eh" el yib, çönüb gedir öz stoluna t r f). O dili m n özüm
qanıram ki, lü t d yazam?
S m d V a h i d (durur aya a v ka ızlarını yı ı dırır ki, getsin). Dada , m n
söyl diyim "Faust"dan türk dilin t rcüm dir. Bizim mü lliml r bunu indi bu saat
m kt bl rimizd balaca çocuqlara öyr diyorlar. S n ki, bunu qanmıyorsan, s nayei-
n fis d n bib hr olma ını mü ahid ediyorsın, z nnind yim, f ndim. (S m d Vahid
acıqlı, ka ızı q f s nin için atıb, durur gedir).
Rüst m b y t ccüblü baxır onun dalıyca.
Z h r a b y i m (durur aya a, bayazını qoltu undan çıxardır v S m d Vahidin
dalıyca). Bala, bir dayan! Bala, bir dayan. S m d bala, bir dayan!
Rüst m b y d ka ızlarını yı ı dırır v acıqlı, hazırla ır çıxıb getm y .
( ndi d Z hra b yim bayazını buna t r f tutub yalvarır). Rüst m, Rüst m, ayaqlarının
altında ölüm! Bir dayan! Bala, bir dayan, bir bu kitaba bax.