29
barəsində düşünməzlərmi? Əgər o, Allahdan qeyrisi tərəfindən olsaydı,
əlbəttə onda çoxlu ziddiyyət tapardılar». (ən-Nisa 82). «Yoxsa onu
(Peyğəmbər) özündən uydurdu! – deyirlər. Əgər doğru deyirsinizsə ona
(Qurana) bənzər bir surə gətirin…». (Yunus 38). «De ki: «Əgər insanlar
və Cinlər bir yerə yığışıb bu Qurana bənzər bir şey gətirmək üçün bir-
birinə kömək etsələr, yenə də ona bənzərini gətirə bilməzlər». (əl-İsra
88). «Yoxsa müşriklər: «Quranı özündən uydurdu!» – deyirlər. Onlara
de ki: «Əgər doğru deyirsinizsə onun kimi özünüzdən on surə uydurub
gətirin və (bu işdə) Allahdan başqa kimi bacarırsınızsa köməyə çağırın».
(Hud 13). «Əgər doğru deyirlərsə qoy onlar Quran kimi bir kəlam
gətirsinlər». (ət-Tur 34).
Bu baxımdan da hər bir kəs Qurani Kərimin hökmlərinə tabe olmalı,
boyun əyməli və ona iman etməlidir. Çünki bu kitab özündən əvvəlki
kitabları doğrulayan, onlarda olan dəyişiklikləri
və təhrifləri bəyan edən
bir kitabdır.
«Biz sənə Quranı haqq olaraq, özündən əvvəlki kitabı (bütün
ilahi kitabları) təsdiq edən və onu qoruyan (və ya onların doğruluğuna
şahid) kimi endirdik. (əl-Maidə 48). «And olsun ki, Biz Quranı ibrət
almaq üçün belə asanlaşdırdıq. Amma heç bir ibrət alan varmı!».
(Qəmər 40). «Quran uydurma bir söz deyildir. Ancaq özündən əvvəlki
(ilahi kitabların) təsdiqi, (Allahın bəndələrindən ötrü) hər bir şeyin (bütün
hökümlərin, halal-haramın) müfəssəl izahıdır. O, iman gətirən bir tayfa
üçün hidayət və mərhəmətdir». (Yusif 111). Təfsir alimləri qeyd edirlər
ki,
Muheymin – ləfzi özündən əvvəlki kitablara qarşı bir şahid və onları
doğrulayan mənasındadır. Yəni Qurani Kərim bu kitablarda olan doğru
xəbərləri təsdiq edərkən, bu kitablarda ortaya çıxan təhrifləri,
dəyişiklikləri qəbul etməz. Ömər
- radıyallahu anhu – deyir ki, mən
Tövratın bir neçə hissəsini tapmışdım və Peyğəmbər
– sallallahu aleyhi və
səlləm – ə orada yazılan hökmləi göstərdim. Onun mənim bu əməlimdən
bərk qəzəbləndiyini gördükdə qorxuya düşdüm ki, nə isə deyər və dərhal
dedim: «Rəbb olaraq Allahdan, din olaraq İslamdan, Nəbi olaraq
Muhəmməd
– sallallahu aleyhi və səlləm – dən razı oldum» Peyğəmbər
–
sallallahu aleyhi və səlləm – buyurdu: «Vallahi Musa
– əleyhissəlam – sağ
olsaydı o, da mənim dinimə tabe olardı»
91
.
Bəs biz müsəlmanlar, başqa kitablarda olan məlumatlara
neçə münasibət
bəsləməliyik.
1. Quran və Sünnəyə uyğun gələni qəbul edir.
2. Quran və Sünnəyə zidd olanları inkar edir.
91
Buxari.
30
3. Nə ziddir, nə də uyğun – bunları da nə inkar edir, nə də təsdiq edirik.
Bunlar İsrailiyyat adlanır. Peyğəmbər
– sallallahu aleyhi və səlləm –
buyurdu: «Məndən heç olmasa bir ayə belə insanlara çatdırın.
Yəhudilərdən də danışın və bunda heç bir günah yoxdur. Kim bilə-bilə
mənim adımdan yalan danışsa keçib Cəhənnəmdə yerini tutsun»
92
.
Qurani Kərim aləmlərin Rəbbinin kəlamı, onun kitabı, səmavi kitabların
sonuncusu və sağlam ipidir. Allah onu Abdullahın oğlu Muhəmmədə
insanları zülmətdən nura çıxartmaq, doğru yola və Sıratal-Mustəqimə
yonəltmək üçün endirmişdi. Həmçinin Peyğəmbər
– sallallahu aleyhi və
səlləm – bütün insanlara və bütün cinlərə onlara endirilmişi açıqlasın deyə
göndərilmişdir.
«Sənə də Quranı nazil etdik ki, insanlara onlara
göndəriləni izah edəsən və bəlkə onlar da düşünüb dərk edərlər». (ən-
Nəhl 44). «Biz Quranı sənə hər şeyi izah etmək üçün, müsəlmanlara da
bir hidayət, mərhəmət və müjdə olaraq nazil etdik». (ən-Nəhl 89).
Qurani Kərim Peyğəmbər
– sallallahu aleyhi və səlləm – ə bir başa
endirilməmişdir. İyirmi üç il ərzində hisə-hissə endirilmişdi.
«Biz Quranı
haqq olaraq nazil etdik, o, da haqq olaraq (həç bir dəyişikliyə uğrama-
dan) nazil oldu. İnsanlara aramla, yavaş-yavaş oxuyasan deyə, biz
Quranı hissələrə ayırıb (ayə-ayə, surə-surə) göndərdik». (əl-İsra 106).
Qurani Kərimdə
114 surə vardır. Bunlardan
87-si Məkkədə,
27-si isə
Mədinədə nazil edilmişdi. Məkkədə nazil olan surələrə Məkkə surələri,
Mədinədə nazil olan surələr isə Mədinə surələri adlanır. Ümumi olaraq
114 surə,
6236 ayə vardır.
Quran – qiraət etmək, oxumaq deməkdir.
Kərim – Allahın bizə məlum olan
99-z adından biridir. Səxavətli,
kəramətli deməkdir.
Ayə – açıq əlamət, dəlil, işarə, ibrət deməkdir. İlk
nazil
olan ayə əl-Ələq surəsini ilk 5 ayəsidir.
Surə – yüksək rütbə, şərəf
deməkdir.
Qurani Kərimdə ayələr üç qismə bölünür.
1. Xəbərlər (yəni hekayələr).
2. Hökmlər (şəriət qaydaları).
3. Əqidə (Tövhid).
Hər bir müsəlmanın üzərində Allahın haqqıdır ki, Qurani Kərimi
öyrənsin, öyrəndikdən sonra başqalarına öyrətsin və ona səmimi qəlbdən
sarılsın.
«Bu nazil etdiyimiz mübarək bir kitabdır. Ona tabe olun ki,
bəlkə sizə rəhm olunsun». (əl-Ənam 155). «Rəbbinizdən sizə nazil edilən
Qurana tabe olun. Allahı qoyub başqa havadarlara uymayın. Siz öyüd-
nəsihətə olduqca az qulaq asırsınız». (əl-Əraf 3). Peyğəmbər
– sallallahu
aleyhi və səlləm – buyurdu: «Allahın kitabını götürün və ona səmimi
92
Buxari.
