Microsoft Word Azerb Ceyhun 07. 11. 2016. ata soz nesr

İradə Məlikova 
6 
qoya bilmişdir. 
İ.Məlikovanın dil daşıyıcısı olması bu kitabda verilən ör-
nəklərə həssaslıqla yanaşmasına səbəb olmuş, gələcəkdə bu 
işin daha da mükəmməl işlənməsinə şərait yaratmışdır. 
Nəticə olaraq, Azərbaycanda yaşayan 11 xalqın dilində iş-
lənən və bu kitabda toplanmış olan folklor örnəklərinin nəşr 
etdirilməsi  “Multikulturalizm  ili”nin  ruhuna  uyğundur,  təq-
dirəlayiqdir və bu kitab təqdim olunan şəkildə nəşr oluna bi-
lər. 
 
Mətanət Yaqubqızı 
AMEA Folklor İnstitutunun aparıcı  
elmi işçisi filologiya üzrə fəlsəfə doktoru 
24 iyun 2016-cı il 

---

7 
 
ÖN SÖZ 
 
2016-cı il Azərbaycanda “Multikulturalizm ili” elan olun-
masının başlıca səbəbi xalqımızın birgəyaşayış və tolerantlıq 
ənənələrini dünyaya təqdim etməkdir. Bu münasibətlə ölkə-
mizdə tədbirlərin və nəşr olunan kitabların xalqımızın mədə-
niyyət tarixində böyük rolu vardır. 
Məhz Azərbaycanda yaşayan 11 xalqın dilində atalar söz-
ləri və deyimləri hər bir xaqlın nümayəndəsinin özünün kö-
Azərbaycanda yaşayan xalqların atalar sözləri və deyimləri 
Filologiya üzrə fəlsəfə doktoru Ayaz Vəfalının 1976-cı il-
də nəşr etdirdiyi “Atalar sözü, ağılın gözü”...dünya xalqları-
nın atalar sözləri və məsəlləri kitabı, mənim orta məktəb və 
universitet illərimdə də istifadə etdiyim kitab olub. Sonralar 
övladlarım da bu kitabdan orta məktəbdə geniş faydalana bi-
liblər. Ayaz Vəfalının bu kitabı Sovet dönəmində yazılan bir 
kitabdır. Kitabın içərisində SSRİ xalqlarının atalar sözləri və 
məsəlləri  geniş  yer  alımışdır.  Bu  kitab  sanki  mənə  gələcək 
işlərimdə irəliləməyə bir təkan verdi. 
Üfüq-S “Dil vasitəsi ilə cəmiyyətin inkişafı” cəmiyyətin-
də çalışdığım müddətdə 2011-ci ildə alman mütəxəssisi Mar-
cus  Jaeger  tərəfindən  “Atalar  sözü”  mövzusunda  seminar 
keçirildi. Bu seminarda Azərbaycanımızda yaşayan xalqların
 nümayəndələri iştirak edirdi. Bu seminar məni yeni görəcə-
yim işə daha da həvəsləndirdi. 2014-cü ildə bütün talış atalar
 sözlərini  və  kitablarını  bir  yerə  toplayaraq  “Yolon 
sıxan“ 136 səhifədən ibarət kitabı bir talış xalqının 
nümayəndəsi kimi öz dilimdə nəşr etdirdim. 
Bu  kitabı  15  yaşında  həyatdan  köçən qızım        
                Leyla Məlikliyə ithaf edirəm. 

---

İradə Məlikova 
8 
məyi nəticəsində Azərbaycan (türk) dilinə tərcüməsi ilə nəş-
rə  hazırladım. 
Hər  hansı  xalqın  atalar  sözlərin  və  deyimlərin  tərcümə
edərkən çalışmışam ki, aforizm sahibinin həyat şəraiti, məi-
şət  tərzi,  tarixi,  etnoqrafiyası,  adət-ənənəsi ilə  bağlı fikirlər, 
ifadə üsulları saxlanılsın. Belə tərcümə prinsipləri elmi ədə-
biyyatda haqlı olaraq ən düzgün prinsip sayılır. Ona görə də 
başqa xalqların atalar sözləri və deyimlərini dilimizə çevirə- 
rək verməkdən, təbiidir ki, imtina etmişəm. 
Beləliklə,  hər  xalqın  hikmətli  sözünün  düşünülmüş
 deyiliş tərzini, ifadə manerasını, orijinallığını mümkün 
 qədər saxlamağa çalışmışam.
   Bununla belə, Azərbaycanda yaşayan xalqların atalar söz-
 əsl poeziyadır. Azərbaycanda yaşayan xalqların atalar sözlə-
rindən və deyimlərindən görünür ki, multikulturalizm bizim 
həyat tərzimizdir. Neçə illər boyunca beləcə bir-birimizin di-
linə, dininə, adət-ənənəsinə dəyər verərək  məhəbbətlə yaşa-
mışıq  və  yaşayırıq.  Bu  kitabda  mənsub  olduqları  dildən 
toplayan Azərbaycan dilinə tərcümə edən insanların adlarını 
çəkməklə onlara öz dərin minnətdarlığımı bildirirəm. 
ləri  və  deyimləri  arasında  çox  oxşar,  hətta  eyni  olanlara  da 
rast  gəlmək  mümükündür.  Bəzi  hallarda  bu  cür  nümunələrə
təsadüf olunsa, bunu təbii saymaq lazımdır. Bu atalar sözləri
Avar  dilindən:  Mahama  Bazarov  Balakən  rayonunun
 Şambul kəndi, 54 yaşında; Eminət Haxova, Balakən 
rayonu-nun Şərif kəndi, 53 yaşında; 
Buduq   dilindən:   Adıgözəl   Hacıyev   Quba   şəhərinin 
Bu-duq kəndi, 57 yaşında; 

---

9 
Xınalıq dilindən: Qurban Abdullayev, Xınalıq kəndi, 54 
yaşında;  Monika  Rind-Pavlovski  Frankfurt  Universitetinin 
dilşünası 45 yaşında; 
İngiloy dilindən: İradə Abdullayeva, Qax rayonunun Zə-
yəm kəndi, 55 yaşında; Mehparə Abdurahmanova, Zaqatala 
şəhərinin Əliabad qəsəbəsi, 56 yaşında; 
Kürd  dilindən:  Nofəl  Şirinov,  Kəlbəcər  rayonunun  Ağ-
cakənd kəndi, 34 yaşında; 
Ləzgi dilindən: Cavid Əhmədov, Qusar rayonu, 59 yaşın-
da; Roza Hacımuradova, Qusar rayonunun İmanqulu kəndi, 
48 yaşında; 
Rutul dilindən: İlyas Çərkəzov, Şəki şəhərinin Şin kəndi, 
65 yaşında; 
Talış  dilindən:  Allahverdi  Bayrami,  Masallı  şəhərinin 
Mahmudavar  qəsəbəsi,  67  yaşında;  Cabbar  Əliyev,  Lerik 
Lənkəran, Astara və Masallı şəhərləri, 50 yaşında;  
Tat  dilindən:  Ağacamal  Soltanov,  Siyəzən  rayonunun 
Ərüşküş kəndi, 58 yaşında; Niyaməddin Kəbirov Quba rayo-
nunun Qorxmazoba kəndi, 40 yaşında; 
Udi dilindən: Raçik Ağacani, Qəbələ şəhərinin Nic qəsə-
bəsi, 67 yaşında; Danakari Rafiq Qəbələ şəhırinin Nic qəsə-
bəsi, 61 yaşında. 
Bu  layihədə  mənə  mənəvi  dəstək  olan  Azərbaycan  Milli 
Elmlər  Akademiyasının  Folklor  İnstitutu  və  Bakı  Beynəlxalq 
Multikulturalizm Mərkəzinin adını xüsusi qeyd etmək lazımdır. 
 
İradə Məlikova 
Saxur  dilindən:  Məhəmmədşərif  Şamxalov,  Zaqatala 
şə- həri, 54 yaşında; Cuma Məmmədov, Zaqatala şəhərinin 
Göz-barax kəndi, 68 yaşında; 
Azərbaycanda yaşayan xalqların atalar sözləri və deyimləri 

---