Microsoft Word fitopatogen sooon docx
Yüklə 268,71 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Ağac bitkilərinin budaqlarının peyvənd edilməsi.
- Bitkilərin torpaq vasitəsi ilə peyvənd edilməsi
- Peyvənd etmənin nəticələrinin qeydiyyatı.
28
qoniyada əmələ gələn spermoqonial ləkəyə görə fərqləndirmək olar. Peyvənd edilən bitkiləri rütubətli kameralarda bir gündən az olmamaq və iki gündən çox olmamaq şərti ilə saxlamaq lazımdır. Bundan sonra bitkilər rütubətli kameralardan çıxarılaraq istixanadakı rəflər üzərinə yerləşdirilirlər. Rütubətli kameranın əsas məqsədi sporların çüçərməsinə və onların bitki hüceyrələrinin tərkibinə daxil olmasına şərait yarat- maqdır. Pas göbələklərinin bazidiosporları ilə peyvənd zamanı rütubətli kameradakı bitki nümunəsini bir qədər uzadırlar, çünki teleytosporların çüçərməsi, bazidiosporların əmələ gəlməsi, onların sonrakı inkişafı və bitkiyə daxil olması üçün zaman tələb olunur. Gövdənin bəzi göbələklərlə peyvəndini şpiris vasitəsi ilə inyeksiya etməklə də həyata keçirmək olar. Əsasən, daş sürmə və qarğıdalı gövdəsinin diplodioz çürüməsinin patogeni belə inoku- lasiya edilir. Əgər çiləmə zamanı suspenziyanın infeksiyalı damcıları yarpaq və ya gövdə üzərində qalmırlarsa (sürüşürlərsə) suspen- ziyaya isladıcılar əlavə edilir. Bitkilərin traxeomikoz soluxmanın patogenləri ilə (Verticillium, Fusarium, Chephalosporium növləri) inokulyasiyası gövdənin kök yaxalığı nahiyyəsində kəsik etmək və buraya sınaqdan keçirilən göbələyin təmiz mühit hissəciyini aqarla birlikdə daxil etmək olar. Peyvənd yerini nəmli pambıqa bükmək səmərəlidir. Bu üsul ilə V. dahliae göbələyi ilə pambıq bitkisinin peyvəndi zamanı xəstəliyin inkubasiya dövrü optimal temperatur həddində 7 – 12 gün uzanır. Ağac bitkilərinin budaqlarının peyvənd edilməsi. Tətbiq edilən göbələyin patogenliyi və müqayisəli virulentliyinin öyrənilməsi üçün skelet ya da daha kiçik zoğların qabığının üzərində bir – birindən 1-1,5 sm aralıda iki paralel eninə kəsik edib bu kəsiklər arasında qalan qabığı isə ortadan uzunu boyunca kəsilir. Bundan sonra, kəsilmiş qabıq qatını əyərək çılpaq budağa neştər vasitəsi ilə bir neçə dərin olmayan kəsiklər edilir (cızıqlar şəklində) və bu yolla yaralanmış ağaca sınaqdan keçirilən göbə- 29
ləyin təmiz mühit hissəciyini çəkirlər (aqarla birlikdə). Bunun ar- dınca, qabıq qatlarını yenidən budağa tərəf əyərək peyvənd edilmiş nayihəni yaş pambıqla sarıyaraq üzərinə perqament kağız ya da polietilen paket yerləşdirilir. Paketin sonları (boru şəkilli ucları) sap vasitəsi ilə bağlanır. Bu pambıqdakı rütubətin saxlanılması üçün vacibdir. Subtropik iqlim şəraitində ağacların peyvənd edilən nayihə- lərindəki yaş pambıq kağız örtüklə əhatələnməsinə baxmayaraq çox tez quruyur. Bunun qarşısını almaq üçün, peyvənd edilən budaqlara icərisində su olan sınaq şüşələri asılır ki, onun icərisində olan su xüsusi pambıqlı fitillə peyvənd olunan hissəyə axıb gəlsin və pambığın nəmliyini təmin etsin.
– peyvənd edilən bitkinin yaxınlığında torpağa batırılmış kürəklə, bitki köklərinin zədələnməsidir. Kürəyi torpaqdan çıxartmadan onu bir kənara çəkirlər və əmələ gəlmiş aralığa sınaqdan keçirilən göbələyin spor suspenziyasını tökürlər. Bu üsuldan istifadə etdikdə
zamanı yüksək nəticələr əldə edilmişdir. Bir çox hallarda peyvənd torpağa köklər zədələnmədən də daxil edilə bilir. Bunun üçün peyvəndi xüsusi substratda çoxaldıb təmiz mühit şəklində torpağın üst qatına sınaqdan keçirilən toxum- ların əkinindən ya əvvəl, ya da əkini zamanı daxil edirlər. Bir qabda aparılan istixana sınaqları zamanı taxıl bitkisi toxumlarında becərilən 25-30 q inokulyum 15-20 sm dərinlikdəki torpaqla qarışdırılır. Tarla şəraitində inokulyum toxumlarla birlik- də bitki yuvalarına verilir. Bitkilərin patogenlə torpaq vasitəsilə peyvəndi zamanı bu üsul yuxarıda qeyd edilənlərdən daha üstündür. D.Haydarovun (1965) özünün pambığın vertesillioz soluxma araşdırmalarında qeyd et- diyi kimi, bu üsul patogen ştamlarının virulentliyini daha yaxşı ortaya çıxardır, nəinki, şpris yaxud da kök yaxalığının kəsiyi ilə bitkilərin peyvənd edilməsi, ancaq, sonuncu iki üsul müqayisə olunmayacaq dərəcədə daha tez nəticə verir.
30
vənd təcrübələrinin nəticələri ilk dəfə, peyvənd olunan sahib bitkilərin əksəriyyətində bu patogenin yaratdığı xəstəliyin simp- tomları əmələ gəldiyi zaman qeydə alınır. Yoluxan bitkilərin növ tərkibini öyrənən zaman, bəzi bitkilərdə həssaslıq aşağı olduğu üçün ya simptomlar gec əmələ gələ bilər ya da, imunnitet olduğu hallarda isə heç əmələ gəlməyə bilərlər. Belə təcrübədə əsas sahib bitki üzərində potagenin iki inkubasiya dövrü davam edən müd- dətdə əlamət müşahidə olunmazsa təcrübə bitmiş hesab olunur. Qeydiyyat zamanı aşağıdakı göstəricilər müəyyən edilir: 1.
2.
güclü). 3.
(xlorozlu, nekrozlu quruma, soluxma və s. patogenin spor əmələ gətirməsi ilə və ya əksinin və s.) 4.
qetdiyyatı. (İnkubasiya dövrü dedikdə, parazitin bitkiyə daxil edildiyi andan etibarən xəstəliyin ilkin əlamətlərinin əmələ gəldiyi müddət nəzərdə tutulur. Göbələyin inkişaf dövrü – eyni ilə həmin vaxt intervalı və əlavə olaraq patogenin spor əmələ gətirməsi üçün lazım olan vaxtdır.) Taxıl bitkisinin yarpaqları üzərində olan pas göbələyinin uredosporların fərqli əmələ gəlmə halları məlumdu və onlar Mains a.Jacksonun ya da T.D.Straxovun şkalası ilə hesablanırlar. Bitkilərin kök cürümələri patogeni ilə inokulyasiyasının nə- ticələrinin qeydiyyatı zamanı ting və şitillərin məhv olma faizi öyrənilir (bunun üçün, səpilən toxumların miqdarını, onların cücər- mə faizini nəzərə almalıdır). Traxomikoz xəstəliklər zamanı, qeyd olunan əlamətlərdən başqa, saplağın çəpinə kəsiklərində tünd rəngli damarlara görə ya da saplağın müxtəlif kəsiklərini rütubətli kameraya qoymaqla pato- genin saplaq üzərində qalxma hündürlüyü öyrənilir. Bu zaman patogenin bitki yarpaqlarına daxil olub olmamasını, onların hissəciklərinin rütubətli kameraya yerləşdirməklə asanlıqla dəqiqləşdirmək olar. Yüklə 268,71 Kb. Dostları ilə paylaş:
|