32
9. Ən yüksək səviyyə: yüksək tələbkarlığa malik, bununla yanaşı, real olmalıdır.
10. Ən aşağı səviyyə: yalnız çatışmazlıqları deyil, həmçinin
minimal nailiyyətin
xüsusiyyətlərini əks etdirməlidir.
Summativ qiymətləndirmə təhsilin hər hansı mərhələsində (tədris vahidinin, ya-
rımilin və ilin sonunda) şagirdlərin əldə etdikləri nailiyyətlərin qiymətləndirilməsi-
dir. Summativ qiymətləndirmə məzmun standartlarının
mənimsəmə səviyyəsinin
etibarlı göstəricisidir.
Summativ qiymətləndirmədə istifadə olunan metod və vasitələr:
şifahi təqdimat
testlər
nailiyyətlərin nümayişi
Summativ qiymətləndirmə kiçik summativ,
böyük summativ və yekun
qiymətləndirmədən ibarətdir.
Kiçik summativ qiymətləndirmə (KSQ) bəhs və ya bölmələrin sonunda müəllim
tərəfindən, böyük summativ qiymətləndirmə (BSQ) isə yarımillərin sonunda mək-
təb rəhbərliyinin və ya məktəbdə yaradılan müvafiq komissiyanın nəzarəti ilə fən-
ni tədris edən müəllim tərəfindən aparılır. Summativ
qiymətləndirmənin nəticələri
rəsmidir və keçirildiyi tarixdə sinif jurnalında qeyd olunur.
Kiçik summativ qiymətləndirmə fənn kurikulumları tətbiq olunan siniflərdə bəhs
və ya bölmələrin sonunda altı həftədən gec olmayaraq müəllim tərəfindən keçirilir.
Onun nəticələri yarımillik qiymətlərin hesablanmasında nəzərə alınır.
Kiçik summativ qiymətləndirmə vasitələri (test, tapşırıq, yazı işləri və s.) fənni təd-
ris edən müəllim tərəfindən hazırlanır.
Summativ qiymətləndirmə vasitələri səviyyələr üzrə qiymətləndirmə standartlarına
görə hazırlanır. Qiymətləndirmə standartları 4 səviyyədə müəyyən olunur:
1 – aşağı; 2 – orta; 3 – yüksək; 4 – ən yüksək.
Qiymətləndirmə vasitələri hazırlanarkən aşağıdakılar nəzərə alınır və suallar
çətinlik səviyyəsinə görə aşağıdakı kimi hazırlanır:
4-cü səviyyə üzrə suallar – 20%; 3-cü səviyyə üzrə suallar – 30%;
2-cü səviyyə üzrə suallar – 30%; 1-cü səviyyə üzrə suallar – 20%.
Xəritə üzərində işlərin qiymətləndirilməsi
Meyarlar Yaxşı Orta Zəif
Qeyd olunmuş
obyektlərin miqdarı
Bütün coğrafi
obyektlər qeyd
olunub
Obyektlərin 50%-i
qeyd olunub
Obyektlərin 50% -dən
azı qeyd olunub
Praktik işlərin
yerinə yetirilməsin-
də səliqəlilik
Qeydlər səhvsiz və
düzəlişsizdir
Qeydlərdə cüzi
səhvlər vardır
Qeydlər səhv və
səliqəsizdir
Praktik işin yerinə
yetirilməsində də-
qiqlik
Qeyd olunan ob-
yektlərin
kontur
xəritədəki mövqeyi
xəritə üzərində
mövqeyinə uyğun-
dur
Qeyd olunan ob-
yektlərin bəzilərinin
kontur xəritədəki
mövqeyi ilə xəritə
üzərindəki mövqeyi
uyğundur
Qeyd olunan obyekt-
lərin kontur xəritədə
mövqeyi xəritə
üzərində mövqeyinə
uyğun deyil
33
MÖVZULAR ÜZRƏ TƏLİM MATERİALLARI İLƏ İŞ
TEXNOLOGİYASININ ŞƏRHİ
TƏDRİS VAHİDİ ÜZRƏ REALLAŞDIRILACAQ ALT STANDARTLAR
TƏDRİS VAHİDİ ÜZRƏ ÜMUMİ SAATLARIN MİQDARI:
7 saat
KİÇİK SUMMATİV QİYMƏTLƏNDİRMƏ:
1 saat
TƏDRİS VAHİDİ –
1
COĞRAFİYA:
DÜNƏN VƏ BU GÜN
1.1.1. Qədim insanların Yer haqqında təsəvvürlərini şərh edir.
1.3.1. Kartoqrafik təsvirlərdə istifadə olunan elementləri şərh edir.
2.1.5. Yer səthində suyun paylanmasını şərh edir.
3.2.1. Ölkələri müxtəlif əlamətlərinə görə müqayisə edir.
3.2.2. Azərbaycanla həmsərhəd ölkələri kontur xəritədə qeyd edir.
34
Dərs 1
/ Mövzu:
AZƏRBAYCAN — MƏNİM VƏTƏNİMDİR
Dərsdə motivasiya yaratmaq üçün
müəllim “
Mikrofon” üsulundan
istifadə
edə bilər.
Müraciət olunan şagird “mikrofon” qarşısında öz ölkəsini təqdim edər-
kən fikirlərin təkrarlanmaması şərti ilə ölkənin coğrafi mövqeyini şərh edir.
Bu tapşırıqda əsas məqsəd şagirdlərin respublikamız barədə biliklərini aşkara
çıxarmaq və ümumiləşdirməkdir. Müəllim şagirdlərə şəkillərlə bağlı fərdi və ya
cütlüklərdə 4–5 dəqiqə ərzində esse yazmağı tapşıra bilər. İşin
nəticəsini bir neçə
esseni dinləməklə müzakirə etmək olar. Şagirdlərdən ölkəmiz haqqında daha geniş
təsəvvür yaratmaq üçün hansı şəkillərin əlavə edilməsinin məqsədəuyğun olması
soruşula bilər.
Şagirdlərə aşağı sinif “Həyat bilgisi” fənnindən relyefin rənglərin köməyi ilə
necə təsvir olunması və Azərbaycanın həmsərhəd ölkələri barədə məlumatların xa-
tırladılması faydalı olardı. Yeni məlumatın izahına sual-cavabla başlamaq məq-
sədəuyğundur. Şifahi sorğu müəllimə şagirdlərin rənglərə görə relyefi nə dərəcədə
fərqləndiyini və Azərbaycanın həmsərhəd ölkələrini hansı səviyyədə tanıdıqlarını
müəyyənləşdirməyə kömək edəcəkdir.
Fiziki və siyasi xəritələrdə respublikanın mövqeyinin təyin edilməsini asanlaşdır-
maq üçün üfüqün cəhətlərinin xatırlanması faydalı olardı.
Müəllim əsas coğrafi ob-
yektlər (Böyük və Kiçik Qafqaz, Talış dağları, Araz, Samur, Astara çayları) və di-
var xəritəsində Azərbaycanın həmsərhəd ölkələrinə dair izah verdikcə şagirdlərin
də həmin coğrafi obyektləri ardıcıl olaraq dərslikdə verilmiş xəritələrdə tapması və
eyni zamanda kontur xəritədə işarə etməsi məqsədəuyğundur. Bunun üçün müəllim
18 və 34-cü səhifələrdəki tövsiyələr əsasında kontur xəritə üzərində işlərin necə
aparılmasını və işlərin qiymətləndirilməsi meyarlarını izah edir. Kontur xəritə üzə-
rində işin düzgün yerinə yetirildiyinə nəzarət etmək və müvafiq
məsləhətlərin veril-
məsi tövsiyə olunur.
Alt
STANDARTLAR
3.2.1. Ölkələri müxtəlif əlamətlərinə görə müqayisə edir.
3.2.2. Azərbaycanla həmsərhəd ölkələri kontur xəritədə qeyd
edir.
Dərsin
MƏQSƏDİ
Azərbaycanla həmsərhəd dövlətləri və onların müxtəlif əlamət-
lərini şərh edir;
Azərbaycanın qonşu dövlətlərə nəzərən mövqeyini xəritədə mü-
əyyən edir;
Azərbaycanla həmsərhəd dövlətləri kontur xəritədə qeyd edir.