44
Dərs
9
/ Mövzu:
OBYEKTLƏR QRUPU
MOTİVASİYA
Müəllim şagirdlərə iki müxtəlif qələm göstərir. Əvvəlcə, onların hər birinin ayrılıqda xassələrini, sonra isə
ümumi xassələrini söyləməyi xahiş edir. O, sinfə müraciət edir:
–
Söylənilən xassələrə görə bu iki əşyanı ümumi adla necə adlandırmaq olar? (Qələm) “Qələm” qrupuna
karandaş daxil ola bilərmi? Niyə? Lövhədə tədqiqat sualı və şagirdlərin fərziyyələri yazılır.
Tədqiqat sualı:
Obyektin qrupunu necə müəyyən etmək olar və bunun hansı əhəmiyyəti var?
Müəllim dərslikdən istifadə edərək, şagirdlərin fəal iştirakı ilə yeni informasiyanı şərh edir, sonra isə
şagirdləri 4 qrupa bölür. Hər bir qrupa iş vərəqi və bir şəkil verilir. Bütün qruplara ümumi tapşırıq verilir.
Tapşırıq: Verilmiş obyektlər qrupunu adlandırın. Cədvəldə qrupa daxil olan obyektlərin ümumi
əlamətlərini, ümumi tərkib hissələrini və ümumi hərəkətlərini qeyd edin.
TƏDQİQATIN APARILMASI
I qrup
II qrup
III qrup
IV qrup
Obyektlərin ümumi adı _
__________________________
Obyektlərin ümumi əlamətləri
(Hamısına aid olan əlamətlər)
Ümumi tərkibləri
(Hamısının hansı hissələri var)
Ümumi hərəkətləri (nə edir və
onunla nə edirlər)
DƏRSİN MƏQSƏDİ
• obyektin müxtəlif əlamətlərini müəyyən etmək;
• ümumi əlamətlərinə görə obyektlər qrupunu adlandırmaq;
• qrupa daxil olan obyektlərin ümumi əlamətlərini söyləmək;
• obyektləri qruplara ayrılmasının əhəmiyyətini izah etmək.
Əsas ANLAYIŞLAR
Obyektin xassəsi, obyektin əlaməti, qrupun adı, ümumi ad, ümumi əlamət
Dərsin TİPİ
İnduktiv
İstifadə olunan
İŞ FORMALARI
Bütün siniflə iş, qrup iş, fərdi iş
İstifadə olunan
ÜSULLAR
Müsahibə, rollu oyun, didaktik oyun, beyin həmləsi
Fənlərarası
İNTEQRASİYA
A-d. – 2.1.1, 4.1.1, 4.1.5, Riy. – 1.3.7, 3.2.2, 5.1.2, H-b. – 1.3.1, 2.3.1, X-d. – 2.2.1, Tex.
– 2.1.3, T-i. – 2.1.1, Mus. – 1.2.1, 1.2.2, 1.2.3, F-t. – 1.3.1, 1.3.2
Təchizat
Əvvəlcədən hazırlanmış rəngli şəkillər, iş vərəqləri
45
MƏLUMAT MÜBADİLƏSİ VƏ MÜZAKİRƏSİ
Hər qrupdan bir nümayəndə yerinə yetirdikləri tapşırıq barədə məlumat verir. Müəllim qruplara aşağıdakı
məzmunda suallar verə bilər:
I qrupa:
–
Bu obyektləri nə birləşdirir?
–
Ümumi tərkib hissələri hansıdır? (kökü, yarpaqları)
–
Ümumi hərəkətlər nədir? (torpaqda bitir, kökləri su içir, çoxalır) Bu obyektləri necə adlandırmaq olar? Bu
qrupa daha hansı obyektləri daxil etmək olar? (kolları)
II qrupa:
–
Qrupu necə adlandırmaq olar? (çap məhsulları) Hansı obyektləri əlavə etmək olar? (təqvim,
açıqca, buklet, gündəlik, dəftər) Onları nə birləşdirir? Siz onların hansılarından tez-tez istifadə edirsiniz?
Onların hansı ümumi əlamətləri var?
III qrupa:
–
Obyektlərin ümumi adı nədir? Onların ümumi əlamətləri hansılardır? Bu qrupu necə
adlandırmaq olar? (tutuquşu). Bu qrupa daha hansı adı vermək olar? (“burunları əyri olan quşlar”)
IV qrupa:
–
Qrupu necə adlandırmısınız? Bütün insanları digər canlılardan fərqləndirən hansı ümumi
əlamətləri var? (şüurları var, danışa bilirlər, evlər, zavodlar, fabriklər tikirlər, işləyirlər)
ÜMUMİLƏŞDİRMƏ VƏ NƏTİCƏ
Müəllim:
–
İnsanlar nə üçün obyektlərə ad verirlər? İki müxtəlif obyektin eyni adı ola bilərmi? Misal
göstərə bilərsinizmi? Eyni bir qrupa daxil olan obyektləri nə birləşdirir?
Şagirdlərin cavabları dinlənilir. Sonra müəllim onların fəal iştirakı ilə ümumiləşdirmə aparır:
–
Bütün obyektlərin adı olur. Obyektlərə ad ona görə qoyulur ki, bu obyekti qeyd etmək, onun haqqında
informasiya ötürmək və saxlamaq daha rahat olsun. Ümumi əlamətlərə görə obyektləri qruplara ayırmaq
olar. Qrupun adı ona daxil olan obyektlərin ümumi adıdır. Hər bir obyektin çox saylı xassəsi olur: forması,
rəngi, hərəkətləri, tərkib hissələri və s.
Müəllim şagirdlərə dərsin əvvəlində irəli sürülmüş fərziyyələri xatırladır və onları şagirdlərin fəal iştirakı
ilə qazanılmış biliklərlə müqayisə edir.
YARADICI TƏTBİQETMƏ
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Oyun. “Ümumi əlamətləri söylə”
Müəllim qrupun adını deyir, şagirdlər isə bu qrupa daxil olan obyektlərin ümumi əlamətlərini sadalayırlar.
Oyunda auksion üsulundan istifadə etmək olar.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
İş dəftərindəki 1
–
3-cü çalışmaların yerinə yetirilməsi.
QİYMƏTLƏNDİRMƏ
Müəllim fərdi özünüqiymətləndirmə formasından istifadə etməklə formativ qiymətləndirmə apara bilər.
№ Meyarlar Yaxşı Orta Zəif
1 Obyektin
əlamətlərini müəyyən edə bilirəm
2 Ümumi
əlamətlərinə görə obyektlər qrupunu adlandıra bilirəm
3
Qrupa daxil olan obyektlərin ümumi əlamətlərini müəyyən edə bilirəm
4 Obyektlərin qruplaşdırılmasının əhəmiyyətini izah edə bilirəm
Ev tapşırığı. İş dəftərindəki 4-cü çalışmanın yerinə yetirilməsi.