Microsoft Word informatika cavab az docx



Yüklə 0,53 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə13/22
tarix11.10.2017
ölçüsü0,53 Mb.
#4435
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   22

ə

lverişli deyillər. Ona görə də təbii dilə yaxın formallaşdırılmış dillərdən istifadə 

olunur. Bu cür dillərə proqramlaşdırma dilləri deyilir. Bəzən bu mənada "yüksək 

səviyyəli proqramlaşdırma dilləri" ifadəsindən də istifadə olunur. Proqramlaşdırma 

dillərində yazılmış proqram (ona ilkin proqram deyilir) sonradan kompüter dilinə 

çevrilir, sazlanır və icra olunur. Kompüter dilindəki proqrama işçi və ya mütlə



proqram deyilir. Ilkin proqramı işçi proqrama çevirmək üçün translyator adlanan 

xüsusi proqramlardan istifadə olunur. 

Istifadə olunan dilin strukturuna, formallaşdırma səviyyəsinə və vəzifəsinə 

uyğun olaraq proqramlaşdırma sistemlərini aşağıdakı siniflərə bölmək olar: 

-  maşınyönlü sistemlər; 

-  proseduryönlü sistemlər 

-  problemyönlü sistemlər; 

-  köməkçi sistemlər. 



 

29. Tətbiqi proqram paketləri. 

Tətbiqi proqram təminatı istifadəçinin hər hansı məsələni həll etmək məqsədilə 

yaradılır. Tətbiqi proqram təminatı, sistem PT-nin, xüsusən ƏS-nin idarəsi altında 

işləyir. Tətbiqi PT-nin təsnifat sxemi şəkil 1.-də verilmişdir. 

Tətbiqi proqram paketləri (TPP) istifadəçi tərəfindən həll edilən məsələnin 

avtomatlaşdırılması üçün çox güclü alətdir və praktiki olaraq, onu informasiyanın 

emalında kompüterin bu və ya digər funksiya və prosedurlarının necə yerinə 

yetirilməsini bilməkdən azad edir. Hal-hazırda, öz funksional imkanlarına və 

reallaşdırma üsullarına görə fərqlənən çox geniş spektrli TPP mövcuddur. 

TPP – müəyyən olunmuş sinif məsələləri həll üçün təyin olunmuş kompleks 

proqramdır. 

Aşağıdakı bir-birindən fərqli TPP-lər var: 

-  ümumi təyinatlı (universal); 

-  üsulyönlü; 

-  problemyönlü; 

-  qlobal kompüter şəbəkələri üçün; 

-  hesablama prosesinin təşkili üçün. 

Ümumi təyinatlı TPP – istifadəçinin funksional məsələlərinin və informasiya 

sistemlərinin hazırlanması və istismarının avtomatlaşdırılması üçün təyin olunan 

universal proqram məhsuludur. 

Bu tip TPP-yə aşağıdakılar aiddir: 

-  mətn və qrafiki redaktorlar; 

-  elektron cədvəllər; 

-  verilənlər bazasının idarəetmə sistemləri (VBIS); 

-  inteqrallaşdırılmış paketlər; 

-  Case - texnologiyası; 

-  ekspert və süni intellekt sistemləri. 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

30. Əməliyyat sistemi anlayışı. Əməliyyat sistemlərinin təsnifatı. 

Ə

məliyyat sistemi (ƏS) kompüter resurslarını idarə edən, tətbiqi proqramların 

işə salınmasını, onların xarici qurğular və digər proqramlarla qarşılıqlı əlaqəsini, 

həmçinin, istifadəçi ilə kompüter arasındakı dialoqu təmin edən proqram 

vasitələrinin məcmusudur. Resurs dedikdə kompüterin istənilən komponenti-

mərkəzi prosessor, əməli və ya xarici yaddaş, xarici qurğu, proqram və s. başa 

düşülür. 

Ə

məliyyat sistemləri - informasiya emalının idarə olunmasını və aparat 



vasitələri ilə istifadəninin qarşılıqlı əlaqəsini təmin edir. ƏS-in əsas 

funksiyalarından biri informasiyanın daxiletmə-xaricetmə prosesinin 

avtomatlaşdırılması, istifadəçi tərəfindən yerinə yetirilən tətbiqi proqramın idarə 

edilməsidir. ƏS lazım olan proqramı kompüterin yaddaşına yükləyir və onun 

yerinə yetirilməsinə nəzarət edir. 

Ə

S kompüterin qoşulması ilə yüklənir və istifadəçi ilə hesablama sistemi 



arasında rahat və əlverişli ünsiyyət üsulu (interfeys) təqdim edir. Funksiyalarına 

görə interfeysin aşağıdakı növləri var: 

•  Proqram  interfeysi  -  hesablama  sistemi  çərçivəsində  qurğu  və 

proqramların qarşılıqlı əlaqəsini təmin edən vasitələr məcmusudur. 

•  Istifadəni  interfeysi  –  istifadəçinin  kompüterlə  qarşılıqlı  əlaqəsi  üçün 

proqram  və  aparat  vasitəsidir.  Öz  növbəsində  istifadəçi  interfesi  əmrli  və 




obyektyönlü ola bilər. 

Ə

mrli interfeys istifadəçiyə kompüter resurslarının idarə olunması üçün 

ə

mrləri klaviaturadan daxil etməyə imkan verir. 



Obyektyönlü interfeys – obyektlər, yəni fayl, kataloq (qovluq), disk aparıcısı, 

proqram, sənəd və s. üzərində əməliyyatları bilavasitə həyata keçirən hesablama 

sisteminin resurslarını idarə edir. 

       Əməliyyat sisteminin yeni modifikasiyasının adı dəyişilmir, amma versiya 

(variant) adını alır. ƏS-in versiyası «onluq kəsr» şəklində 6.00, 3.11, 2.1 və s. işarə 

olunur. Nöqtədən soldakı rəqəmin artması sistemdə mühüm dəyişikliyin, nöqtədən 

sağdakı rəqəmin artması isə sistemdə cüzi dəyişikliyin edilməsini göstərir. Versiya 

nömrəsinin böyük olması, sistemin daha çox imkanlara malik olmasını göstərir. 



 

31. Əməliyyat sistemlərinin funksiyaları. 

Ə

məliyyat sistemi (ƏS) kompüter resurslarını idarə edən, tətbiqi proqramların 

işə salınmasını, onların xarici qurğular və digər proqramlarla qarşılıqlı əlaqəsini, 

həmçinin, istifadəçi ilə kompüter arasındakı dialoqu təmin edən proqram 

vasitələrinin məcmusudur. Resurs dedikdə kompüterin istənilən komponenti-

mərkəzi prosessor, əməli və ya xarici yaddaş, xarici qurğu, proqram və s. başa 

düşülür. 

Ə

məliyyat sistemləri - informasiya emalının idarə olunmasını və aparat 



vasitələri ilə istifadəninin qarşılıqlı əlaqəsini təmin edir. ƏS-in əsas 

funksiyalarından biri informasiyanın daxiletmə-xaricetmə prosesinin 

avtomatlaşdırılması, istifadəçi tərəfindən yerinə yetirilən tətbiqi proqramın idarə 

edilməsidir. ƏS lazım olan proqramı kompüterin yaddaşına yükləyir və onun 

yerinə yetirilməsinə nəzarət edir. 

Ə

məliyyat sistemləri yerinə yetirdiyi funksiyalara görə üç qrupa bölünür: 



-  birməsələli (biristifadəçili); 

-  çoxməsələli (çoxistifadəçili); 

-  şəbəkə. 

Ə

S kompüterin qoşulması ilə yüklənir və istifadəçi ilə hesablama sistemi 



arasında rahat və əlverişli ünsiyyət üsulu (interfeys) təqdim edir. Funksiyalarına 

görə interfeysin aşağıdakı növləri var: 

•  Proqram  interfeysi  -  hesablama  sistemi  çərçivəsində  qurğu  və 

proqramların qarşılıqlı əlaqəsini təmin edən vasitələr məcmusudur. 

•  Istifadəni  interfeysi  –  istifadəçinin  kompüterlə  qarşılıqlı  əlaqəsi  üçün 

proqram  və  aparat  vasitəsidir.  Öz  növbəsində  istifadəçi  interfesi  əmrli  və 



obyektyönlü ola bilər. 

Ə

mrli interfeys istifadəçiyə kompüter resurslarının idarə olunması üçün 

ə

mrləri klaviaturadan daxil etməyə imkan verir. 



Obyektyönlü interfeys – obyektlər, yəni fayl, kataloq (qovluq), disk aparıcısı, 

proqram, sənəd və s. üzərində əməliyyatları bilavasitə həyata keçirən hesablama 

sisteminin resurslarını idarə edir. 

       Əməliyyat sisteminin yeni modifikasiyasının adı dəyişilmir, amma versiya 

(variant) adını alır. ƏS-in versiyası «onluq kəsr» şəklində 6.00, 3.11, 2.1 və s. işarə 



Yüklə 0,53 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   22




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə