370
müzakirə edilir. Təhlükəsizlik Şurasında iqtisadi, ekoloci, ictimai təhlükəsizlik məsələlərinə
də baxıla bilər. Təhlükəsizlik Şurası icrası məcburi olan qərarlar qəbul edə bilməz.
Təhlükəsizlik Şurasının tərkibinə aşağıdakı vəzifəli şəxslər daxildir:
♦
Milli Məclisin sədri;
♦
Baş Nazir;
♦
Prezidentin cra Aparatının rəhbəri;
♦
Xarici Siyasət Məsələləri üzrə Dövlət müşaviri;
♦
Hərbi şlər üzrə Dövlət müşaviri;
♦
Baş Prokuror;
♦
Xarici şlər Naziri;
♦
Müdafiə Naziri;
♦
Milli Təhlükəsizlik Naziri;
♦
Daxili şlər Naziri.
Azərbaycan Respublikası Milli Təhlükəsizlik Nazirliyi Milli təhlükəsizliyi təmin
edən xüsusi orqanların sisteminə daxil olan icra hakimiyyəti orqanlarından biridir. Milli
Təhlükəsizlik Nazirliyinin təşkili və fəaliyyətinin əsasları Azərbaycan Respublikasının
“Milli Təhlükəsizlik haqqında” 29 iyun 2004-cü il tarixli Qanunu və 27 mart 2004-cü il
tarixli Azərbaycan Respublikasının Prezidentinin Fərmanı ilə təsdiq olunmuş “Azərbaycan
Respublikasının Milli Təhlükəsizlik Nazirliyi haqqında” əsasnamə də müəyyən edilmişdir.
Azərbaycan Respublikasının Ali Sovetinin qərarı ilə 01 noyabr 1991-ci il tarixli
239-XII saylı Azərbaycan Respublikasının Qanununa əsasən, Azərbaycan Respublikasının
Dövlət Təhlükəsizliyi Komitəsi Azərbaycan Respublikasının Milli Təhlükəsizlik
Nazirliyinə (bundan sonra-MTN) çevrilmişdir. Ali Sovetin bu qərarına əsasən, Azərbaycan
Respublikasının MTN Azərbaycan Respublikasının Prezidentinə tabe edilmişdir.
Azərbaycan Respublikasının Milli Təhlükəsizlik Nazirliyi xüsusi xidmət orqanı
olaraq ona həvalə edilmiş vəzifələri bilavasitə və tabeliyindəki qürumlar vasitəsilə həyata
keçirir. Nazirliyin strukturuna baş idarələr, idarələr, şöbələr və digər qürumlar daxildir.
Nazirliyin mərkəzi aparatı, Naxçıan Muxtar Respublikasının Milli Təhlükəsizlik Nazirliyi,
şə
hər və rayon orqanları, hərbi əks-kəşfiyyat qürumları, akademiya, hərbi-tibbi
müəssisələri, habelə digər struktur bölmələr Nazirliyin vahid sistemini təşkil edir.
Milli Təhlükəsizlik Nazirliyi Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilə
nəzərdə tutulmuş hallarda və qaydada öz səlahiyyətləri daxilində aşağıdakı vəzifələri yerinə
yetirir:
- Azərbaycan Respublikasının milli təhlükəsizliyinin təmin olunması istiqamətində
dövlət siyasətinin həyata keçirilməsi məqsədi ilə əlverişli şəraitin yaradılması üçün tədbirlər
görür;
- Milli təhlükəsizliyin təmin edilməsi məqsədi ilə kəşfiyyat, əks-kəşfiyyat və
ə
məliyyat-axtarış fəaliyyətini təşkil edir və həyata keçirir, səlahiyyətlərinə aid edilmiş
cinayət işləri üzrə təhqiqat və ibtidai istintaq aparır;
- xarici xüsusi xidmət orqanlarının, təşkilatların və ayrı-ayrı şəxslərin Azərbaycan
Respublikasının milli maraqlarına qarşı yönəlmiş niyyətləri, planları və əməlləri barədə
məlumatları əldə edir, təhlil edir, milli təhlükəsizliyə real və potensial təhdidləri
proqnozlaşdırır;
- xarici xüsusi xidmət orqanlarının və təşkilatların, cinayətkar qrupların və ayrı-
ayrı şəxslərin Azərbaycan Respublikasının suverenliyinə, ərazi bütövlüyünə, konstitusiya
371
quruluşunun əsaslarına və təhlükəsizliyinə, iqtisadi, elmi-texniki, müdafiə potensialına və
sair milli maraqlarına zərər vurulmasına yönəlmiş kəşfiyyat, terror-təxribat, digər
pozuculuq və cinayətkar fəaliyyətinin aşkarlanması, qabaqlanması və qarşısının alınması
məqsədi ilə tədbirlər görür;
- beynəlxalq terrorçuluq və transmilli mütəşəkkil cinayətkarlığın digər formaları
ilə mübarizə aparır;
- Azərbaycan Respublikasının Prezidentinin və onun tapşırığı ilə müvafiq dövlət
orqanlarını milli təhlükəsizliyə olan təhdidlər barədə məlumatlandırır, habelə siyasi,
iqtisadi, hərbi, elmi-texniki, ekoloji və milli təhükəsizliyin təminatı ilə bağlı digər sahələr
üzrə zəruri kəşfiyyat məlumatları ilə təmin edir;
- Azərbaycan Respublikasının xarici ölkələrdəki diplomatik və digər
nümayəndəlikləri əməkdaşlarının və onların ailə üzvlərinin xarici ölkələrdə olma
müddətində, dövlət sirri təşkil edən məlumatlarla işləməyə buraxılmış Azərbaycan
Respublikası vətəndaşlarının xarici ölkələrə ezamiyyət müddətində təhlükəsizliyinin təmin
edilməsi məqsədi ilə zəruri hallarda tədbirlər görür;
- hərbi-sənaye kompleksinin, eneergetika, nəqliyyat, rabitə və iqtisadiyyatın digər
strateji əhəmiyyətli sahələrinin, həmçinin milli təhlükəsizlik baxımından əhəmiyyət kəsb
edən elmi-texniki araşdırmaların və onların nəticələrinin təhlükəsizliyinin təmin edilməsi
üzrə tədbirlər görür;
- xarici xüsusi xidmət orqanlarının texniki kəşfiyyatına qarşı əks tədbirlər həyata
keçirir, texniki kəşfiyyat aparır;
- dövlət orqanlarının və onların vəzifəli şəxslərinin qanunvericiliklə müəyyən
edilmiş qaydada xüsusi rabitə ilə təmin olunmasında iştirak edir;
- kəşfiyyat, əks-kəşfiyyat və əməliyyat-axtarış fəaliyyətinin təminatı ilə bağlı
hadisələrin, faktların, əşyaların və digər informasiya mənbələrinin əməliyyat uçotunu
aparır, əməliyyat-qeydiyyat işini başlayır və onu qeydiyyata alır;
- əməliyyat-axtarış tədbirlərinin keçirilməsinə dair məhkəmə qərarlarını, istintaq
orqanlarının qərarlarını və ya cinayət işləri üzrə yazılı tapşırıqlarını, habelə əməliyyat-
axtarış fəaliyyətinin səlahiyyətli subyektlərinin qərarlarını yerinə yetirir;
- nazirliyin orqanları üçün ixtisaslı kadrlar hazırlayır, hərbi qulluqçuların və
işçilərin peşə hazırlığının təkmilləşdirilməsini, ixtisaslarının artırılmasını və mənəvi-
psixoloji hazırlığını təmin edir və s.
Azərbaycan Respublikasının Milli təhlükəsizliyinin təmin edilməsi üçün dövlət
proqramının işlənib hazırlanmasında və onun realizəsində iştirak edir. Nazirlikdə ölkədə
daxili siyasət, sosial-iqtisadi və kriminal vəziyyətin inkişafı proqnozlarına əsasən,
Azərbaycan Respublikasının təhlükəsizliyinə olan təhlükənin xəbərdar edilməsi və
neytrallaşdırılması üzrə təkliflər işləyib hazırlayır və s. tədbirlər həyata keçirir.
Azərbaycan Respublikası MTN-in fəaliyyətinin əsas hissəsini xarici dövlətlərin,
təşkilatların və şəxslərin real və potensial imkanlarında, hərəkətlərində, planlarında və
niyyətlərində Azərbaycan Respublikasının strateji maraqlarına toxunan məlumatları aşkar
etməkdən, əldə etməkdən və işləməkdən (təhlil etməkdən), eləcə də Azərbaycan
Respublikasının təhlükəsizliyinin təmin edilməsi marağı ilə dövlətin həyata keçirdiyi
tədbirlərin həyata keçirilməsinə köməklik göstərməkdən ibarətdir.