Microsoft Word İqtisadiyyat tam 5

İqtisadi nəzəriyyə  
 
ECONOMICS
 
 
74
 
 
hədd  qoyulur.  Daha  sonra,  qeyri-tarif  maneələri  tətbiq  olunaraq,  ölkəyə  idxal  edilən 
məhsulların  keyfiyyətinə,  standartlara  uyğun  gəlməsinə,  qablaşdırılmasına  dair  bir  sıra 
iradlar  irəli  sürülür  və  bəzən  də  sırf  bürokratik  əngəllər  yaradılır.  Nəhayət,  dövlətin  yerli 
istehsalçılara,  məsələn  müəyyən  şirkətlərə,  xüsusilə  də  fermerlərə  əvəzi  ödənilməyən 
yardımları  (subsidiyaları)  formasında  ixrac  köməyidir  ki,  ölkə  məhsulları  beynəlxalq 
bazarda daha rəqabət qabilliyyətli səviyyədə mübarizə apara bilsinlər. Bunun nəticəsi kimi, 
beynəlxalq  bazarda  öz  yerini  möhkəmlətmək,  yaxud  rəqibləri  sıradan  çıxartmaq  üçün 
müəyyən  hallarda  bir  sıra  məhsulların  daxili  bazardakından  daha  ucuz  qiymətə  satılması 
yolundan  istifadə  olunur  ki,  buna  ölkələrin  xarici  ticarət  əlaqələrində  dempiq  siyasəti 
deyilir. 
Dövlətin  xarici  iqtisadi  siyasətini  həyata  keçirən  müvafiq  hökümət  orqanlarının 
idxal-ixrac 
sahəsindəki 
tədbirləri, 
ölkənin 
daxili 
istehsal-xidmət 
dairələrinin 
imkanlarından,  gücündən  maksimum  istifadə  etməklə  yanaşı,  eyni  zamanda  beynəlxalq 
iqtisadi-ticarət  əlaqələrindən  milli  iqtisadiyyatın  daha  da  inkişafi  naminə  səmərəli 
faydalanmağa  yönəlmişdir.  Qeyd  etmək  lazımdır  ki,  ayrı-ayrı  dövlətlərin,  o  cümlədən  də 
ABŞ-ın vaxtilə Meksika, Çin, Yaponiya, hazirda isə İran, İraq, Kuba kimi ölkələrlə siyasi-
diplomatik  münasibətlərinin  kəskinləşməsi,  şübhəsiz  onlar  arasındakı  iqtisadi-ticarət 
əlaqələri  əməkdaşlığına  da  öz  mənfi  təsirini  göstərmişdir,  yaxud  müasir  mərhələdə 
göstərməkdədir.  
ABŞ-ın hakimiyyət orqanları qanunvericilik normaları əsasında, bağlanmış ikitərəfli 
və  çoxtərəfli  müqavilələrə,  sazişlərə  uyğun  olaraq,  ayrı-ayrı  ölkələrə  iqtisadi-ticarət 
əlaqələrində  müxtəlif  güzəştlərə  gedir,  həmin  ölkələrlə  müxtəlif  sahələrdə  əməkdaşlıq 
münasibətlərində  daha  əlverişli  rejim  şərtləri  tətbiq  edir.  ABŞ-ın  uzun  illərdən  bəri 
Kanada, bir sıra Qərbi Avropa, Cənubi Amerika, Afrika və Ərəb ölkələri ilə olan iqtisadi-
ticarət əlaqələri buna nümunə ola bilər. 1993-cü ildə ABŞ, Kanada və Meksikanın iştirakı 
ilə  yaradılmış  NAFTA  (Azad  Ticarət  haqqında  Şimali  Amerika  Sazişi)  iqtisadi-ticarət 
birliyi, bütövlükdə regionun, o cümlədən də ABŞ-ın iqtisadi inkişafına, ticarət əlaqələrinin 
genişlənməsinə müsbət təsir göstərir.  

---

ECONOMICS____75___«İqtisadi_nəzəriyyə»_–_Economics'>İqtisadi nəzəriyyə  
 
ECONOMICS
 
 
75
 
 
«İqtisadi nəzəriyyə» – Economics kursu üzrə  
(«İqtisadiyyata giriş» bölməsi) test imtahan sualları 
 
1.  İqtisadi nəzəriyyənin predmeti 
2.  İqtisadi nəzəriyyə nəyi öyrənir? 
3.  İqtisadi anlayışlar, kateqoriyalar 
4.  İqtisadi nəzəriyyənin metodları 
5.  İqtisadi nəzəriyyə və iqtisadi siyasət 
6.  Azərbaycanda iqtisad elminin inkişaf mərhələləri 
7.  Pozitiv iqtisadiyyat nə deməkdir? 
8.  Normativ iqtisadiyyat nə deməkdir? 
9.  İqtisadi qanunlar və onların mahiyyəti 
10.  İqtisadi nəzəriyyənin analiz və sintez metodu 
11.  İqtisadi nəzəriyyənin induksiya və deduksiya metodu 
12.  İqtisadiyyatda qrafik sxem və əyrilərdən istifadə 
13.  İqtisadi proseslərin səbəb-nəticə əlaqəsi 
14.  Cəmiyyətin və insanların tələbatlarının sonsuzluğu 
15.  İqtisadi resursların məhdudluğunu izah edin 
16.  Əhalinin məşğulluğu və iqtisadi səmərəlilik 
17.  Resurslardan səmərəli istifadənin istehsala təsiri 
18.  İstehsal imkanları və alternativ xərclər 
19.  İqtisadi sistem və onun formalaşması 
20.  İstehsal imkanları və iqtisadi seçim 
21.  Alternativ xərclər və onların artması meyli 
22.  Qeyri-məşğulluq və istehsalın səmərəliliyinin azalması 
23.  Xalis kopitalizm nə deməkdir 
24.  Əmrlə idarə olunan iqtisadi amirlik sistemi 
25.  Qarışıq iqtisadi sistem 
26.  Ənənəvi iqtsadi sistem
 
27.  Resurslar və məhsullar – xidmətlər bazarı 
28.  Bazarın mahiyyəti və formaları 
29.  Tələb və tələb qanunu 
30.  Təklif və təklif qanunu 
31.  Tələb və təklifin bazar tarazlığı 
32.  Tələb və təklifin dəyişmə meyilləri dinamikası 
33.  Mülkiyyətin mahiyyəti və formaları 
34.  Xüsusi mülkiyyət və sahibkarlıq fəaliyyəti 
35.  Rəqabət və onun formaları 
36.  Bazarlar və qiymət 
37.   Bazar iqtisadiyyatı şəraitində dövlətin rolunun məhdudlaşması 
38.  İxtisaslaşma və istehsalın səmərəliliyi 
39.  Pul və ondan istifadə edilməsi 
40.  Bazar iqtisadiyyatı sisteminin fəaliyyəti 
41.  İqtisadi sistemin 5 əsaslı problemi hansıladır? 
42.  İstehsalın təşkili prinsipləri 
43.  Tələb və təklifin elastikliyi 
44.  Rəqabət və İdarəetmə (nəzarət) 
45. «Görünməz əl» anlayışını izah edin 
46.  Bazar iqtisadiyyatı sisteminin üstünlükləri 

---

İqtisadi nəzəriyyə  
 
ECONOMICS
 
 
76
 
 
47.  Bazar iqtisadiyyatı sisteminin nöqsanları 
48.  Qarışıq iqtisadi sistemin perspektivləri 
49.  Dövlətin iqtisadi vəzifələri (funksiyaları) 
50. İqtisadi siyasətin məqsəd və vəzifələri 
51. Ev təsərrüfatları və onların mahiyyəti 
52.  Sahibkarlıq bölməsi və onun formaları 
53.  Beynəlxalq biznes fəaliyyəti 
54.  Dövlət maliyyə və vergi sistemi 
55.  Fərdi sahibkarlıq fəaliyyəti (şirkəti) 
56.  Şərikli (müştərək) sahibkarlıq fəaliyyəti 
57.  Korporasiyaların (birliklərin) təşkili 
58.  İri biznes və onun fəaliyyəti xüsusiyyətləri 
59.  Beynəlxalq iqtisadi əlaqələrin mahiyyəti 
60.  Beynəlxalq iqtisadi əlaqələrin daxili bazara təsiri 
61.  Federal maliyyə sistemi 
62.  Ştatların maliyyə orqanları 
63.  Yerli (bələdiyyə) maliyyə orqanları 
64.  Federal hökumətin gəlirləri və xərcləri 
65.  İqtisadiyyatın mikro və makroiqtisadiyyat səviyyəsində öyrənilməsi 
66.  Resursların və məhsulların dövranı 
67.  Bazarın obyektləri və subyektləri 
68.  Bazarın vəzifələri (funksiyaları) 
69.  Dövlətin iqtisadi siyasətinin mahiyyəti 
70.  İqtisadi resurslar və onların təsnifatı 
71.  Xalis kapitalizm və inhisarçı kapitalizm 
72.  Məhsulların və gəlirlərin dövranı modeli 
73.  Bazar iqtisadi sisteminin fəaliyyəti 
74.  ABŞ iqtisadiyyatında «ev təsərrüfatları» və onların mahiyyəti, 
rolu 
75.  Bazar tarazlığı qrafikini çəkin və izah edin 
 
«İqtisadi nəzəriyyə» – Economics 
«İqtisadiyyata giriş» (birinci bölmə) kursu üzrə saatların bölgüsü 
 
S/s 
Mövzuların adı 
Saatların miqdarı 
Mühazirə 
Məşğələ 
Cəmi 
1. 
Kursun məqsədi, vəzifələri və əsas prinsipləri 
2 
2 
4 
2. 
İqtisadi nəzəriyyənin predmeti və metodları 
4 
4 
8 
3. 
İqtisadi probləmlərə giriş 
4 
4 
8 
4. 
Xalis kapitalizm və gəlirlərin dövr etməsi 
4 
4 
8 
5. 
Fərdi bazarların təhlili: tələb və təklif 
4 
4 
8 
6. 
Bazar münasibətləri iqtisadi sistemi 
4 
4 
8 
7. 
Dövlətin iqtisadi vəzifələri 
4 
4 
8 
8. 
İqtisadiyyatda özəl (xüsusi)və dövlət 
bölmələrinin fəaliyyəti 
4 
4 
8 
 
Cəmi 
30 
30 
60 
 
 

---