4. Korxonalarning asosiy vositalar bilan ta’minlanganligi statistikasi Korxonalarda faoliyatni rivojlantirish uchun asosiy vositalar yetarli darajada
bo‘lish lozim.
Asosiy vositalar bilan ta’minlanganlik ko‘rsatkichlarini tahlil qilganda,
korxona xodimlarining asosiy vositalarning faol qismi bilan qanday ta’minlanganligi
katta ahamiyatga ega. Chunki ishchilar qanchalik mehnat qurollari bilan yaxshi va
to‘liq ta’minlangan bo‘lsa, shuncha mehnat unumdorligi yuqori bo‘ladi.
Xodimlarning fond bilan qurollanganlik darajasi (Fq) asosiy vositalarning faol qismi
summasining xodimlar soniga nisbati bilan topiladi va har bir xodimga qanchalik
asosiy vositalarning faol qismi summasi to‘g‘ri kelishini ifodalaydi.
AV faol qismi
Fq = ---------------------------:
Xodimlar soni
Korxona faoliyati natijalarining miqdoriga to‘g‘ri keladigan asosiy vositalar
sig‘imi asosiy vositalar summasining natija ko‘rsatkichlariga nisbati bilan aniqlanadi.
Bu ko‘rsatkich korxona faoliyat natijalariga (ishlab chiqarilgan mahsulot,
tovaroborot, foyda va shu kabilar) qanchalik asosiy vositalar to‘g‘ri kelishini
bildiradi. Bu ko‘rsatkich dinamikada qanchalik kamayib borsa, shunchalik yaxshi.
A . V
F-lik = ------------
Q
Korxona o‘z mablag‘larining asosiy vositalar bilan ta’minlanganligi asosiy
vositalar summasini o‘z mablag‘lari summasiga nisbati bilan aniqlanadi va o‘z
mablag‘larining har bir so‘miga qancha asosiy vositalar to‘g‘ri kelishini bildiradi.
47
Asosiy vositalar (Av) holatini ifodalovchi ko‘rsatkichlar va ularni aniqlash yo‘llari Ko‘rsatkichlar tizimi AV.ning
umumiy
mablag‘lardagi
(aktivlardagi)
hissasi
AV.faol
qismining
umumiy
AV.lardagi
ulushi
AV.ning eskirish
koeffitsienti
AV.ning yangila-
nish koeffitsienti
AV.ning
yaroqlilik
koeffitsienti
AV.ning
chiqarilish
koeffitsienti
AV
AV.U=----. 100
V
AV.F
AV.FU=----- .100
AV
Av.eskirish
summa.(AV.
ES)
AV.es=--------------
AV.boshlan.
g‘ich qiymat
Av.ishga
tushiril-
gan
AV.yan= ----------
-
AV.B.yil
oxirida
AV-EV.
ES
QAV.yar=-------
-
AV
AV.yil dav.
his.chiq.su-
mi AVCHQ)
QAV.chk=----------
AV.BQ y.
boshida
AV.ning
umumiy
mablag‘lardagi
ulushini
AV.faol
qismining
umumiy AV-dagi
ulushini
AV.ning necha foiz
qiymatini
yangi
mahsulotga
ko‘chirilganligi
AV.ning qanchasi
yangilanganligi-ni
AV.ning qancha
qismi
yaroqli
ekanligini
Hisobot
davrida
AV.ning
qancha
qismi
hisobdan
chiqarilganligin
A . V
O‘zt = ------------
O‘m
Korxonaning asosiy vositalar bilan ta’minlanganlik ko‘rsatkichlari va ularni
aniqlash yo‘llari quyidagi sxemada ko‘rsatilgan.