Microsoft Word Kıyı yl malzeme Yapım Kontrol Bakım 20-05. doc
Tablo a.9.Kırılma Direnciyle ilgili Kategorilerin Özellikleri
Yüklə 6,12 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Tablo a.9.Kırılma Direnciyle ilgili Kategorilerin Özellikleri
- Tablo a.10
- Tablo a.11
- Tablo a.12. Su Emmeyle ilgili Kategoriler
- Tablo a.13
- Tablo a.14
- Tablo a.15
- Tablo a.16. Ayrışma ve alterasyon dereceleri
- Tablo a.17. Deniz yapıları için idealize tipik kaya kalitesi parametre aralıkları
- Tablo a.18. Deney sonuçlarına göre kaya dayanıklılığı için rehber
- Tablo a.19. Tahkimat Taşının Özellikleri
95 Tablo a.9.Kırılma Direnciyle ilgili Kategorilerin Özellikleri Basınç işlemi sonrası 10 deney numunesinden daha düşük değere sahip 9 deney numunesinin ortalama basınç dayanımı Mpa 10 deney numunesinden en fazla 2’sinin basınç dayanımı MPa Kategori CS ≥ 80 ≥ 60 Üretici tarafından beyan edilen diğer değerler < 60 < 40 Üretici tarafından beyan edilen diğer değerler CS80 CS40 CS beyan Serbest Serbest Serbest EN 1097-1 Madde 6’ya uygun olarak hazırlanan koruma tabakası taşının aşınma direnci seçilmiş kategori için Tablo a.10’da belirtilen ilgili özelliğe uygun olmalıdır. Tablo a.10.Aşınma direnciyle ilgili Kategorilerin Özellikleri Mikro-Deval Katsayısı Kategori MDE ≤ 10 ≤ 20 ≤ 30 Üretici tarafından beyan edilen diğer değerler MDE 10 MDE 20 MDE 30 MDE beyan Serbest MDENR Koruma tabakası taşının üst tabakalarına uygulanır. Önerilen kategorilerin kullanımı aşağıdaki gibidir. Kategori MDE 10:Çok yüksek aşındırıcı ortam;sıklıkla kaplama yapısının etkileşimde olduğu fırtınalı denizlerde,nehirlerden kaynaklanan sel sularında,dinamik koruma tabakası tasarımlarında, Kategori MDE20:Yüksek aşındıcı ortam;çok dalgalı denizde çakıllı sahil veya cezir esnasında kumların indiği kıyılarda, Kategori MDE30:Orta derecede aşındırıcı ortam;sık sık önemli dalga veya askıdaki sediman yükündeki akım hareketi. Bitümlü veya çimento harcıyla enjeksiyon yapılan tabakada kullanımı amaçlanan koruma tabakası taşı,gözlenebilen killi veya diğer kohezyonlu bir malzemeyle kaplanmış olmamalıdır. Koruma tabakası taşı,kullanıldığı yapıya veya çevreye zarar verecek miktarda herhangi bir yabancı madde içermemeli ve suda çözünen bileşenlerin tayini gerekli olduğunda,EN1744- 3’te belirtildiği şekilde bir eluat hazırlanmalıdır. 96 a.1.1.3. Dayanıklılık Özellikleri EN 1744-1 Madde 19.1 ve Madde 19.2’ye uygun olarak deneye tutulan ,hava soğutmalı yüksek fırın cürufuna uygun koruma tabakası taşında ,dikalsiyum silikat bozunması ve demir bozunması görülmemelidir. Çelik cürufuna uygun koruma tabakası taşındaki bozunma ,EN13383-2 Madde 10’a uygun olarak belirlenmelidir.Seçilmiş kategori için Tablo a.11’de belirtilen ilgili özelliklere uygun olmalıdır. Tablo a.11.Çelik Cürufundaki Bozunmayla ilgili Kategoriler Çelik cürufundaki bozunma veya çatlakların yapısı Kategori DS En fazla dört parçada %0,5 ‘ten fazla kütle kaybı ve en fazla bir parçada % 20’den fazla kütle kaybı veya çatlaklar görülür. DSA Bütün parçaların toplam kütle kaybı ≤ %0,5 ‘ten ve en fazla bir parçada %20’den fazla kütle kaybı veya çatlaklar görülür. DSB Üretici tarafından beyan edilen diğer değerler DSbeyan Serbest DSNR Koruma tabakası taşının su emmesi,EN133383-2 Madde 8’e uygun olarak tayinedilmelidir.Su emme,Tablo a.12’de belirtilen WA 0,5 kategorisi gibi seçilen değerden büyük değilse, koruma tabakası taşının donma ve çözülmeye ve tuz kristallenmesine dirençli olduğu kabul edilir. Tablo a.12. Su Emmeyle ilgili Kategoriler Su Emme Kütlece % Kategori WA Ortalama emme ≤ 0,5 WA0,5 Donma ve Çözülmeye direnci,EN 133383-2 Madde 9’a uygun olarak yapılırken ,seçilmiş kategori için Tablo a.13’te belirtilen özelliklere uygunluğuna dikkat edilmelidir. Tablo a.13. Donma ve Çözülme Direnciyle ilgili Kategoriler Donma ve çözülme Kütle kaybı veya açık çatlakların yapısı Kategori FT Başlangıç olarak deney uygulanan parçaların en fazla birinde ve ilave olarak deneye alınan parçaların hiçbirinde en çok % 0,5’ten daha fazla kütle kaybı veya açık çatlaklar görülür. FTA Üretici tarafından beyan edilen diğer değerler FTbeyan Serbest FTNR 97 Tuz kristallenmesine direnci, EN 1367-2:1998 Made 82e uygun olarak tayin edilirken,seçilmiş kategori için Tablo a.14’te belirtilen özellikleri taşımalıdır. Tablo a.14. Tuz Kristallenmesi Direnciyle ilgili Kategoriler Magnezyum sülfat değeri Kütle kaybı % Kategori MS ≤ 25 MS25 Üretici tarafından beyan edilen diğer değerler MSbeyan Serbest MSNR Bazalt ve diğer volkanik kayaçlardan elde edilen koruma tabakası taşındaki Sonnenbrand belirtilerinin varlığı, EN 13383-2 Madde 10’a uygun olarak yapılırken kategoriler için Tablo a.15’te belirtilen özelliklere dikkat edilmelidir. Tablo a.15. Sonnenbrand Belirtileriyle ilgili Kategoriler Sonnenbrand belirtileri Kategori SB Başlangıç olarak deneye alınan parçaların en fazla birinde ve ek olarak deneye alınan parçaların hiçbirinde Sonnenbrand belirtileri görülür. SB25 Üretici tarafından beyan edilen diğer değerler SBbeyan Serbest SBNR a.1.2. CIRIA / CUR Sınıflaması Deniz yapılarında kullanılan doğal yapı gereçlerinin özgül nitelikleri ile bu gereçlere ait limitlerin belirlenmesinde “CIRIA (İngiltere İnşaat Sektörü Araştırma ve Enformasyon Kurumu) ve CUR (Hollanda İnşaat Mühendisliği Araştırma ve Standartlar Merkezi) tarafından yayınlanan kıyı mühendisliği el kitabından - CIRIA (the UK Construction Industry Research and Information Association) ve CUR (the Netherlands Center for Civil Engineering Research and Codes), 1991; Manual on the Use of Rock in Coastal and Shoreline, CRIA special publication 83 / CUR Report 154” – yararlanılması öngörülmektedir. Bu el kitabında; deniz yapıları kapsamında projelendirilen koruyucu tabaka, filtre tabakası ve çekirdek / dolgu malzemesinin için istenen parametre ve limitler verilmektedir. İdealize kaya kalitesini temsil eden tipik parametreler; ayrışma derecesi, süreksizlik aralığı, RQD, porozite, su emme, tek eksenli basınç dayanımı ve kaya yoğunluğudur. Bu parametrelerin dışında blok boyutu, süreksizliklerin nicelik ve niteliği, mukavemet parametreleri, darbeye dayanıklılık, gradasyon vb. dikkate alınmaktadır. a.1.2.1. Kayaç Türlerinin Kaynağında Değerlendirilmesi Deniz yapılarında kullanılacak kaya malzemelerin seçilmesinde dikkate alınan başlıca özellikler şunlardır: renk, kaya yoğunluğu, su emme ve porozite, süreksizliklerin konumu, ayrışma durumu, sağlam kayanın mukavemeti, gradasyon, blok bütünlüğü, blok şekli, blok ağırlığı ve boyutu. Deniz yapılarında kullanılacak doğal yapı gerecinin belirlenmesinde ilk adım olarak jeolojik inceleme yapılmalı ve potansiyel kaya malzemesi öncelikle kaynağında irdelenmelidir. Uygun kaya malzemesi taş ocağında yapılacak kayanın fiziksel ve jeolojik özelliklerinin ayrıntılı değerlendirilmesine dayalı olarak seçilmelidir. Belirli bir kaynak tesbit 98 edildiğinde dikkatlice araştırılmalı çünkü kayanın ayrışma durumu laboratuvar deneyleri ile elde edilecek sonuçları doğrudan etkilemektedir. Ayrışmaya koşut olarak kayaçların mineralojisi, oluşumu, süreksizliklerin durumu, bölgesel metamorfizma, tektonizma ve faylanma kaya kalitesini belirleyen önemli faktörlerdir. Ayrışma, kayaçların uzun jeolojik zaman sürecinde iklim koşullarına maruz kalması sonucunda oluşur ve bu süreçte mekanik ve kimyasal ayrışma birlikte hareket eder. Tablo a.16 da verilen ayrışma dereceleri petrografik değerlendirmelerle birlikte kullanılabilir. Bu tabloda görüleceği gibi ayrışma derecesi III ve daha yüksek ayrışmaya uğramış malzemeler genelde tahkimat için uygun değildir. Bu kayaçlar deniz koşullarında zayıf dayanım özellikleri sergiler. Ancak bazı durumlarda daha düşük kalitede kaya malzemesi kullanılması kaçınılmaz olur. Bu durumlarda kayanın tatmin edici bir performansa ulaşması için tasarımda gerekli değişiklik yapılmalıdır. Tablo a.16. Ayrışma ve alterasyon dereceleri (CIRIA special publication 83 / CUR Report 154) Tanım Ayrışma derecesi Açıklama Malzeme özellikleri Taze IA Belirgin bir ayrışma izi yok Kaya özellikleri ayrışma ile etkilenmemiş. Kayacın mineral yapısı taze ve sağlam Çok az ayrışmış IB Ana süreksizlik düzlemleri boyunca(örnek:eklem) renk değişimi Kaya özellikleri ayrışma ile önemli ölçüde etkilenmemiştir. Mineral yapısı sağlamdır. Az ayrışmıiş II Süreksizlik düzlemlerineki renk değişimi kayanın ayrışmasını gösterir. Tüm kayaç malzemesiinin rengi değişmiş olabilir ve kayaç taze konumundan daha zayıf olabilir Kaya özellikleri ayrışma ile önemli ölçüde etkilenmiş olabilir. Dayanım ve aşınma karakteristkleri azalma gösterebilir. Mineral yapının mikro çatlaklar ile alterasyonu gözlenebilir. Orta derecede ayrışmış III Kayaç malzemesinin yarısından azı ayrışmış ve/veya parçalanarak zemine dönüşmüştür. Taze veya renk değişimine uğramış kaya, sürekli kütleler veya çekirdek şeklinde gözlenir. Kaya özellikleri ayrışma ile önemli ölçüde etkilenmiştir. Sağlamlık özellikleri belirgin şekilde etkilenmiştir. Mineral yapının alterasyonu yaygın ve mikro çatlaklar çok fazla. Çok ayrışmış IV Kayaç malzemesinin yarısından fazlası ayrışmış ve/veya parçalanarak zemine dönüşmüştür. Taze veya renk değişimine uğramış kaya, süreksiz kütleler veya çekirdek şeklinde gözlenir. Her zaman koruyucu veya filtre tabakaları için uygun değildir ancak daha iyi malzeme bulunamadığı durumlarda bazan çekirdek malzemesi için uygun olabilir. Tümüyle ayrışmış V Kayaç malzemesinin tamamı ayrışmış ve/veya parçalanarak toprak zemine dönüşmüştür. Özgün kütle yapısı önemli ölçüde sağlamdır. Koruyucu veya filtre tabakaları için uygun değildir ancak başka malzeme bulunamadığı durumlarda çekirdek malzemesi için uygun olabilir. Artık (rezidüel) VI Kayacın tümü toprak zemine dönüşmüştür. Belirli koşullarda gelişigüzel dolgular veya çekirdek 99 zemin Kayacın kütle yapısı ve dokusu tahrip olmuştur. Hacımsal olarak büyük değişiklik olmasına karşın zemin önemli ölçüde taşınmamıştır. malzemesi için (örneğin jeotekstil ile birlikte) kullanılabilir. a.1.2.2. İdealize Kaya Kalitesi Deniz yapılarında kullanılacak doğal yapı gerecinin belirlenmesinde ilk adım olarak jeolojik inceleme yapılmalı ve potansiyel kaya malzemesi öncelikle kaynağında irdelenmelidir. Kayacın özellikleri genel anlamda değerlendirildikten sonra, ayrıntılı ocak etüdü ve gerekli deney programı ile malzemenin gerçek fiziksel ve dayanım özellikleri belirlenmelidir. Bu bağlamda, kayanın ayrışma derecesi, süreksizlik aralıkları ve RQD değeri ile ilgili olarak ocak alanında değerlendirme yapılmalı ve laboratuvar deneyleri ile desteklenmelidir. Don kaybı, donma/çözülme, metilen mavisi emme değeri vb. deneylerden sağlanan veriler jeolojik ayrışmanın kayanın deniz yapılarındaki performansının ne ölçüde etkileyebileceği konusunda ip ucu verir. Uygun malzemenin seçiminde dikkat edilmesi gerekli hususlar Tablo – 17 de verilmektedir. Deney veya Gözlem Koruyucu Tabakalar Filtre Tabakaları Çekirdek / Dolgu Ayrışma derecesi I-II I-II I-II Süreksizlik aralığı (m) 1.00+ 0.50+ 0.20+ RQD (%) 80-100 75-100 55-100 Porozite (%) 0-5 0-10 0-10 Su emme (%) <2.0 <2.5 <3.0 Tek eksenli basınç dayanımı (Mpa) >100 >100 >50 Kaya yoğunluğu (kg/m3) >2600 >2600 >2000 Tablo a.17. Deniz yapıları için idealize tipik kaya kalitesi parametre aralıkları (CIRIA special publication 83 / CUR Report 154) a.1.2.3. Kaya Kalitesinin Değerlendirilmesi Kayaların dayanıklılığı ile ilgili olarak rehber niteliğinde bir tablo hazırlanmış ve deney sonuçları “çok iyi”, “iyi”, “marjinal” ve “zayıf” olmak üzere 4 sınıfa ayrılmıştır (Tablo–18). Uygulamada “çok iyi” ve “iyi” sonuçlara sahip kayalar tercih edilmektedir. 100 Tablo a.18. Deney sonuçlarına göre kaya dayanıklılığı için rehber (CIRIA special publication 83 / CUR Report 154) Deney Çok İyi İyi Marjinal Zayıf Açıklamalar Kaya yoğunluğu (t/m3) >2.9 2.6-2.9 2.3-2.6 <2.3 Hidrolik stabiliteyi etkileyen fiziksel özellik. Sıkı fakat ayrışmış bazik kayalar dışında sağlamlığın iyi bir göstergesi. Su emme (%) <0.5 0.5-2.0 2.0-6.0 >6.0 Parçalanmaya karşı direncin tek en önemli göstergesi. Ayrışma direncinin iyi bir göstergesi. Geniş serbest drenaj boşlukları bulunan boşluklu kireçtşı için çoğun yanıltıcı sonuçlar verebilir. Don kaybı (Mg2SO4) % <2 2-12 12-30 >30 Ayrışmaya karşı direnci gösterir. Sıcak kuru iklimlerde kullanılacak poroz sedimanter kayaçlar için önemli bir deney Donma / çözülme kaybı (%) <0.1 0.1-0.5 0.5-2.0 >2.0 Dondurucu kış iklimler için önemli bir deney (özellikle baraj gövdeleri). Su emme ile iyi bir korelasyon Metilen mavisi emme değeri (g/100g) <0.4 0.4-0.7 0.7-1.0 >1.0 Zararlı kil minerallerin varlığını gösterir Çatlak tokluğu (Mpa.m½) >2.2 1.4-2.2 0.8-1.4 <0.8 Tip 2 kırılmalarına (yeni çatlaklar boyunca) karşı direnci gösterir. Aşınma direnci ile iyi bir korelasyon. Büyük blokların darbe dayanımı için yanıltıcı olabilir. Nokta yükleme indeksi Is(50) (MPa) >8.0 4.0-8.0 1.5-4.0 <1.5 Tip 2 kırılmalarına karşı direnci gösterir. Çok sayıda örnek için hızlı bir deney. Büyük blokların darbe dayanımı için yanıltıcı olabilir. Islak dinamik ezilme değeri (%) >12.0 12-20 20-30 <30 Tip 2 kırılmalarına karşı direnci gösterir. Hızlı bir deney. Mil aşınma dayanımı indeksi (kayıp/1000 devir) <0.002 0.002- 0.004 0.004- 0.0015 >0.0015 Doygun kaya yüzeylerinin karşılıklı aşındırmasına karşı direnci gösterir. Sonuçlar kaya ayrışma modeli ile birlikte kullanılabilir. Blok bütünlüğü (düşürme deneyi) Id (%) <2 2-5 5-15 >15 Büyük blokların Tip 1 (zayıflık düzlemleri boyunca) kırılmalarına karşı direnci gösterir. 101 a.1.3. Karayolları Teknik Şartnamesi (2006) Karayolları Teknik Şartnamesi (2006) da tahkimat taşının homojen, sık kristallerden oluşan, sağlam, sert, aşınma, don ve hava tesirlerine karşı dayanıklı, süreksizlik içermeyen veya az sayıda süreksizliği bulunan, Tablo – 19 da belirtilen özelliklere sahip olması ve TS EN 13383- 1 ve TS EN 13383-2 standartlarında belirtilen nitelikleri taşıması istenmektedir. Tablo a.19. Tahkimat Taşının Özellikleri (Karayolları Teknik Şartnamesi 2006) Deney Şartname Limitleri Deney Standardı 1. Petrografik Görünüm Kristaller iyi kenetlenmiş, kil minerali ve eriyebilir mineral olmayacaktır. ASTM C 295 2. Doygun Yüzey Kuru Birim Hacım Ağırlık (gr/cm3) ≥ 2.60 3. Hacımca Su Emme Oranı % ≤ 2 4. Basınç Dayanımı (kgf/cm2) ≥ 500 5. Kaba Agregada Los Angeles Aşınma Direnci % ≤ 25 6. Tabii Don Dayanımı % ≤ 5 7. Don Kaybı Deneyi (Na2SO4) % ≤ 2 8. Sürtünme ile Aşınma Kaybı ≤ 15 cm3 / 50 cm2 TS 699-Ocak 1987 ve TS 2513- Şubat 1977 9. Islanma-Kuruma Etkisi (35 Döngü Sonrası) Önemli derecede çatlak oluşumu ve gelişimi olmayacaktır. ASTM D5313-92 (1997) 10. Arazide Düşürme Testi Ana boyutta kırılma olmayacak ve çatlak oluşmayacaktır. (Bkz. Not-2) 11. Arazide Bekleme - Yerinde Gözlem Ocak yerinde veya kullanılacağı yerde 12 ay beklediği sürede çatlak oluşumu, parçalanma ve ayrışma olmayacaktır. Not-1. Don Kaybı Deneyi; Tabii Don Dayanımı deneyinin çabuklaştırılmış şekli olduğundan, Tabii Don Dayanımı deneyinin yapılmadığı durumda yapılacaktır. Not-2. Arazide Düşürme Testi; Yükleyici tarafından 3 m. yüksekliğe taş bloğunun sert bir yüzey üzerine düşürülmesi ile yapılacaktır. Not-3. Islanma-Kuruma Etkisi deneyi yapılması zorunlu olmayan ancak yapılması yararlı olan bir deneydir. Document Outline
Yüklə 6,12 Kb. Dostları ilə paylaş:
|