Microsoft Word Proqramlasd?rma dill?ri v? Informatikabenovse doc
Yüklə 0,68 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 34. Formal v ə faktiki parametrl ər
- 36. Proqram t əminatının t əsnifatı
- Sistemproqramt
- 37. Sistem proqram t əminatı
Obyekt-yönlü proqramlaşdırma dillərində yazılmış proqram əlavələri obyektlərdən qurulur. Hazır obyektlər bir proqram kitabxanası təşkil edir ki, həmin kitabxana sözü gedən proqramlaşdırma sistemlərinin tərkibinə daxildir. Obyek-istinad proqramlaşdırma sistemləri hazırlanan proqram əlavəsinin qra- fik interfeysini yaratmağa, yəni prosesi vüzuallaşdırmağa, gözlə görünən etməyə imkan verir. Çünki bu sistemlər özlərinin dialoq pəncərəsinin köməyi ilə obyekt yaratmağa və ona müəyyən xassələr verməyə imkan verir. Proqram obyektlərinin qarşılıqlı fəaliyyəti və dəyişməsi proqram kodu ilə təsvir edilir. Proqram kodları xətti, budaqlanan və dövr quruluşlarından istifadə edilməklə hazırlanır. Beləliklə, obyektlər həmin alqoritmik strukturların icraçısına çevrilirlər. Obyekt-yönlü proqramlaşdırmasının əsas vahidi proqram obyektidir ki, bu da obyektə aid verilənləri (xassələri) və həmin verilənlərin işlənməsi vasitələrini (metodları) özündə birləşdirir. Obtekt – isim, xassə - sifət, metod – feil kimidir. Proqram obyektləri xassələrə malikdir, metodlardan istifadə edə bilir və hadisələrə reaksiya verir. 34. Formal və faktiki parametrlər Proqramlaşdırıcıtərəfindəntəyinolunmuşproseduravəfunksiyalardaprosedurlarbaşlı qlardanvəproseduranıngövdəsindənibarətdir. ProseduranınbaşlığıPROCEDUREsözündən, proseduranınadındanvədairəvimötərizəniniçərisindəyazılanformalparametrlərdənib arətdir. Hərbirformalparametrinnövügöstərilməlidir. Ümumiformatıaşağıdakıkimidir: PROCEDURE Misal: PROCEDURESUM (A: NTEGER; B: REAL); PROCEDURERUX;
Prosedurayamüraciətolunanzamanfaktikivəformalparametrlərarasındaqarşılı qlıbirqiymətliəlaqəyaranır.
Faktikiparametrlərvasitəsiləlazımolandəyişənlərinqiymətləriprosedurayaötür ülürvəyaproseduradaalınannəticələrəsasproqramaqaytarılır. Faktikivəformalparametrlərinsayı, növüvəyazılmaardıcıllıqlarıbir- birinəuyğunolmalıdır Proqramlaşdırıcıtərəfindəntəyinolunanfunksiyabaşlıqdanvəfunksiyanıngövdəsində nibarətdir. BaşlıqFunctionsözündən, funksiyanınadından, dairəvimötərizəiçərisindəformalparametrlərinsiyahisındanvəfunksiyanınqiymətinin növündənibarətolabilər. Proseduralardaolduğukimifunksiyalardadaformalparametrlərzəruriolduğuhaldayazı lır:
Ümumiformatıaşağıdakıkimidir:
Function Nəticəninnövüistənilənskalyarnövvəstringnövüolabilər.
Funksiyanıngövdəsininquruluşuaşağıdakıkimidir: Function > begin end;
Funksiyayamüraciətetməqaydasıaşağıdakıkimidir: Proseduralardaolduğukimifunksiyalardadafaktikivəformalparametrlərinsayı, növüvəyerləşməardıcıllığıbir-birinəuyğunolmalıdır.
Paskal proqramlaşdırma dilində ikinci növ alt proqram prosedur kimi əsas proqrama daxil edilir. Prosedur proqramı PROSEDURE N1 (P1:T1;P2:T2;... PK:TK; VAR PN:TN;...) kimi elan olunur. N1-prosedurun adı, P1,P2,...PN-formal parametrlərin adı, T1,T2,... isə onların növləridir. VAR sözü ilə elan olunan PN prosedurun əməliyyat vaxtı öz qiymətini dəyişə bilər.
PROGRAM Artma; VAR A,B,C: INTEGER; PROCEDURE SWAP(VAR X,Y:INTEGER); VAR T: INTEGER; BEGIN
T:=X; X:==Y; Y:=T; END;
BEGIN WRITELN(‘üç ədəd daxil et’) READLN (A,B,C); IF A>B THEN SWAP(A,B); IF B>C THEN SWAP(B,C); IF A>B THEN SWAP(A,B); WRITELN (A,B,C); END.
36. Proqram təminatının təsnifatı Fərdi kompyuterlər proqramla idarə olunan hesablayıcı maşındır. Hər hansı bir məsələni kompyuterdə həll etmək üçün onun həll alqoritmi əsasında qurulmuş proqram olmalıdır. Kompyuterin fəaliyyəti onun yaddaşına yazılmış proqramla təmin edilir. Proqram təkcə konkret məsələnin həlli üçün deyil, istifadəçi ilə kompyuter arasında əlverişli formada ünsiyyət yaratmaq, informasiyanın işlənməsi prosesini idarə etmək, məsələlərin həllində proqramçıya kömək etmək, proqramçının səhvlərini aşkar edib ona çatdırmaq və s. üçün istifadə edilir. Bu və ya digər funksiyaları yerinə yetirmək məqsədilə kompyuter uyğun proqramlar kompleksi ilə təmin olunmalıdır. Həmin proqramlar kompleksinə kompyuterin proqram təminatı sistemi deyilir. Müasir kompyuterlər yalnız texniki göstəricilərlə deyil, proqram təminatının zənginliyi ilə də qiymətləndirilirlər. Beləliklə, proqram təminatı kompyuterlə istifadəçilərin məsələlərinin həllini təşkil edən proqramlar toplusudur. Proqram təminatı kompyuterin vacib tərkib hissələrindən biridir və onun müəyyən hissəsi texniki aparatla birlikdə alıcılara çatdırılır. Müasir həyatda yeni informasiya texnologiyasının sürətlə inkişafı və onun tətbiq sferasının geniş vüsət alması proqram təminatının intensiv inkişafına səbəb oldu. Bununla əlaqədar qeyd etmək olar ki, son illərdə dünya miqyasında proqram təminatının inkişaf etdirilməsi üçün 140 milyard dollara yaxın vəsait sərf olunmuşdur. Bu vəsait hesabına proqram təminatının inkişaf meyli hər il mütəmadi olaraq (ildə 20%) artır. Ümumiyyətlə, proqram təminatıdedikdə hesablama texnikası vasitələrinin tətbiqi ilə məlumatların işlənməsi sisteminin yaradılması və işlənməsi üçün proqramların və sənəd vasitələrin məcmusu nəzərdə tutulur. Proqram təminatının yerinə yetirilməsi funksiyasından asılı olaraq onu iki qrupa bölmək olar: Sistemproqramtəminatı (SPT) və Tətbiqiproqram təminatı (TPT) . Sistem proqram təminatıkompyuterdə informasiyanın işlənməsi prosesini təşkil edir. Mahiyyətinə görə o proqram idarəetmə qurğusudur, bəzən onu kompyuterin bir hissəsi hesab edirlər.
proqramlar yığımından ibarətdir. Bu cür proqramların seçilməsi həll ediləcək məsələlərin xarakterindən asılıdır (məsələn, iqtisadi, texniki və s.).
Sistem proqram təminatı kompyuterdə informasiyanın işlənməsi prosesinin təşkili ilə yanaşı, tətbiqi proqramlar üçün normal mühiti təmin edir. Sistem proqram təminatına aşağıdakıları aid etmək olar
Yüklə 0,68 Mb. Dostları ilə paylaş:
|