46
Dağlıq Qarabağın didərgin salınmış azərbaycanlı icmasının sayı isə bu gün 75 min nəfərə çatmışdır. Ekspertlərin
hesablamalarına görə, Xankəndində 23,5 min, Şuşada 5 min nəfərə qədər əhali yaşayır. Laçın şəhərinin adı dəyişdirilərək
Berdzor, rayonun adı isə Kaşataq qoyulmuşdur. Laçında evlərin 85 faizi bərpa edilmişdir. Burada 10 min nəfərə yaxın
erməni məskunlaşdırılmışdır. Kəlbəcər və Ağdam rayonlarına da əhali köçürülmüşdür. Kəlbəcər şəhərində evlərin yarıdan
çoxu bərpa edilmiş, yeni binalar tikilmişdir. Kəndlərin də bəzilərində yaşayış vardır. Kəlbəcər şəhərində “Şaumyan
rayonunun icra hakimiyyəti” deyilən qondarma qurum yaradılmışdır. Burada əsasən Şaumyan rayonundan olan ermənilər
məskunlaşmişlar. Ağdam şəhəri yaxınlığındakı kəndlərdən birində 280-300 erməni yerləşdirilmişdir. Onlar buraya
Marağa kəndindən gətirilimiş və məskunlaşdıqları məntəqənin adını dəyişərək Nor Marağa (Yeni Marağa) qoymuşlar.
Dağlıq Qarabağda məskunlaşan gəlmə əhali torpağı yalnız 25 illiyə icarəyə götürə bilərlər. Bu məsələ ilə bağlı Laçın
istisna təşkil edir, orada torpaq özəlləşdirilmiş və əbədi istifadəyə verilir. Xarici müşahidəçilər Dağlıq Qarabağ ətrafındakı
rayonlardan evlərin sökülərək kütləvi surətdə daşınmasının, çoxlu sayda ağacların qırılaraq aparılmasının, yeraltı
sərvətlərin çıxarılaraq mənimsənilməsinin dəfələrlə şahidi olmuşlar.
Son yüz ildə, xüsusi ilə də çağdaş tariximizdə ermənilərin bizə qarşı törətdiyi vəhşiliklərdən, işğalçı və ilhaqçı
siyasətdən dərs götürməli, nəticələr çıxarmalıyıq. Birincisi, erməni toplumu bizə qarşı törədilmiş cinayətlərə görə
kollektiv məsuliyyət daşıyır. “Yaxşı erməni” axtarışının heç bir mənası yoxdur. Biz rasist deyilik, lakin ermənilərə
etdiyimiz yaxşılıqların müqabilində həmişə pislik və xəyanət görmüşük. Ona görə də bundan sonra işimizi bilməliyik. Hər
kəs bilməlidir ki, bizimlə yaxınlıq edən hər hansı erməni hansısa müvəqqəti maraqlarını güdür, sadəlövhlüyümüzdən
istifadə etməyə çalışır və hökmən müəyyən məqamda xəyanət edəcək, arxadan zərbə vuracaqdır. Bütün ermənilərin xisləti
eynidir. Katolikosundan tutmuş fəhləsinə qədər bir erməni də bu günə qədər Azərbaycana qarşı Ermənistan rejimi
tərəfindən törədilmış işğal faktını, vəhşilikləri ittiham etməmişdir. Müqayisə üçün qeyd edilməlidir ki, Hitlerin yaratdığı
dəhşətli faşist diktaturası şəraitində də yüzlərlə alman həyatı ilə risk edərək, təşkilatlar yaradır, antibəşəri rejimə qarşı
etirazını bildirir, faşizmin qurbanlarını xilas etməyə çalışırdı. Ermənilərə isə bu hisslər yaddır, əksinə, işğalçı və terorçu
rejimlərini dəstəkləməyə çalışırlar. Ona görədə törədilmiş cinayətlərin məsuliyyəti hər bir erməninin üzərinə düşür və hər
biri cavab verməlidir. İkincisi, heç bir azərbaycanlı ermənilərin qəsdini, törətdikləri vəhşilikləri unutmamalıdır.
Unutqanlıq ermənilərin başımıza açdıqları faciələrin təkrar olunmasına gətirib çıxarır. Düşmənimizi tanımalı və düşmənlə
düşmən kimi rəftar etməliyik. Ermənilərlə münasibətdə həmişə müəyyən məsafə saxlanılmalıdır. Ermənilərlə yaxınlıq
edilməsi, xoş münasibətlərin bərpa edilməsi növbəti dəfə bədbəxtliklər gətirə bilər. Hər bir gənc erməni vəhşilikləri
haqqında məlumatlandırılmalıdır. Erməni təhlükəsi haqda xəbərdarlıq nəsildən nəsilə ötürülməli, qan yaddaşımıza əbədi
həkk olunmalıdır. Ermənilərin arxasında kimin durmasından, kimlərin onlardan istifadə etməsindən asılı olmayaraq zərbə
bizə həmişə erməni əli ilə vurulmuşdur. Öndə olan, qılıncla, top-tüfənglə, tankla üstümüzə gələn erməni olmuşdur.
Xəncəri kürəyimizə ermənilər sancmışlar. Bunu heç vaxt yadımızdan çıxarmamalıyıq. Üçüncüsü, ermənilərə heç vaxt
aman və fürsət verilməməlidir. Onların hər hansı təşəbbüsü beşiyindəcə boğulmalıdır. Çox vaxt ilk baxışdan fikir
vermədiyimiz erməni yalanı az sonra dəhşətli fəlakətə çevrilir, qarşısını almaq mümkün olmur. Erməni yalanlarına qarşı
hər yerdə, hər an ağıllı mübarizə aparılmalıdır. Erməni təbliğatına qarşı biganəlik, laqeydlik, yalançı təvazökarlıq və
etinasızlıq xəstəliyindən yaxamızı qurtarmalıyıq. Ermənilərin maskalarını yırtmalı, dünyaya həqiqi simalarını nümayiş
etdirməliyik. Ermənilərin islah edilməsinin, sivil dəyərlərə riayət etmələrinin başqa yolu yoxdur. Qonşunun torpaqlarına
göz tikən, yaxşılığa eybəcərliklə cavab verən, xeyirxahlarına qarşı gecə-gündüz dayanmadan məkrli planlar cızan, xeyirlə
şər arasında fərqi itirən bir toplum, onun yaratdığı quldur dövlət üçün sivil dünya birliyində yer yoxdur. Dördüncüsü,
erməni işğalına qarşı mübarizədə yalnız öz gücümüzə arxalanmalıyıq. Ən yaxın dostun və müttəfiqin də öz maraqları var.
47
Biz bunu təbii qarşılamalıyıq. Zəif və gücsüzlərə heç kəs yardım etməz. Çünki yardım edən də fikirləşir ki, verdiyi dəstək
hədər getməsin. Zəifə verilən dəstək həmişə hədər gedir. Zəif özündə təpər tapıb dəstəyi nəticəyə, qələbəyə cevirə bilmir.
Özümüzdə güc tapıb problemimizi həll etməyə qadir olduğumuzu nümayiş etdirməliyik. Onda bizə dəstək çıxanların sayı
da çox olacaq. Səsimizi birlikdə çıxartmalıyıq ki, iradəmizi, torpaqlarımıza sahib olmaq əzmimizi görsünlər. Beşincisi,
Qarabağ məsələsi ətrafında beynəlxalq təşkilatların vasitəçiliyi ilə aparılan danışıqlar heç bir nəticə vermədi. Bu danışıqlar
status-kvonun saxlanılmasına, Ermənistanın iddialarının maksimum ödənilməsinə yönəlmişdir. Ermənistan beynəlxalq
təşkilatların dəstəyi ilə ona nail olmuşdur ki, danışıqlarda əsas məsələ kimi işğal faktı deyil, Dağlıq Qarabağın statusu ilə
bağlı məsələ müzakirə olunur. Bu yanaşma Ermənistanın işğalçı tərəf kimi məsuliyyətini heçə endirir. Ona görə də bu
yanaşma ilə aparılan danışıqlardan hansısa nəticənin gözlənilməsi mənasızdır. Azərbaycanın bu danışıqlarda iştirakı
işğalçı Ermənistanın maraqlarına xidmət edir. Ermənistan danışıqlar yolu ilə Dağlıq Qarabağı ilhaq etmək şansını və
manevrlər imkanını saxlayır. Vasitəçilər yaxşı bilirlər ki, bu danışıqlar işğal olunmuş ərazilərin həmişəlik Ermənistana
təhvil verilməsinə doğru aparır. Ona görə də Azərbaycanın danışıqlardan çıxmaq cəhdlərinin qarşısını bütün vasitələrlə
alırlar. Danışıqların heç bir nəticə verməməsinin məsuliyyəti vasitəçilərin üzərinə düşür. Ermənistanın əsassız iddialarının
qarşısında əlacsız qalan, ədalətli və prinsipial mövqe tuta bilməyən vasitəçilərin “xidmətlər”indən birmənalı şəkildə
imtina olunmalıdır. Azərbaycan öz mövqeyini beynəlxalq təşkilatlar qarşısında əsaslandırmalı və danışıqları birtərəfli
qaydada dayandırmalıdır. Altıncısı, torpaqlarımız yalnız hərb yolu ilə işğaldan azad oluna bilər. Beynəlxalq təşkilatların
ədalətli mövqe tutmaq istəməməsi, Ermənistanın işğalçı və ilhaqçı iddialarından geri çəkilməməsi bu yolu labüd edir.
Məsələnin digər tərəfi mənəvi amillərlə bağlıdır. Ermənilərin silahla zəbt etdiyi ərazilər silahla da geri alınmalıdır. Bu,
millətin və dövlətin əxlaq, ləyaqət və qürur məsələsidir. Azərbaycanın milli qürurunun özünə qaytarılması üçün
qalibiyyətli müharibə hava və su kimi vacibdir. Qüruru öldürülmüş millət və dövlət labüd məhvə məhkumdur. Tarix
bunun nümunələrini dəfələrlə göstərmişdir. Azərbaycan işğalçı Ermənistana qarşı uğurlu hərbi əməliyyatlar aparmaq üçün
bütün imkanlara malikdir. Bu müharibə Azərbaycan tərəfi üçün işğala qarşı yönəlmiş ədalətli müharibədir. Beynəlxalq
hüquq normaları Azərbaycanın müharibəni başlamasına imkan verir. Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Nizamnaməsinin 51-
ci maddəsində işğala məruz qalmış ölkə və xalqın işğalçıya qarşı bütün vasitələrlə, o cümlədən hərbi yolla mübarizə
aparmaq hüququ aydın şəkildə göstərilir. Beynəlxalq təşkilatların işğala qarşı müharibə aparan ölkəyə hər hansı sanksiya
tətbiq etmək hüququ yoxdur. Azərbaycanın müharibə aparmaq üçün maliyyə, maddi və insan resursları kifayət
qədərdir.Bu resurslar Ermənistanın az vaxt ərzində darmadağın edilməsi üçün kifayətdir. Ciddi resursları olmayan
Ermənistanın xarici donorlara bəslədiyi ümidlər əbəsdir. Xarici donorların Ermənistana davamlı və kifayət qədər yardım
edəcəkləri real deyildir. Mənəvi-psixoloji üstünlük də Azərbaycanın tərəfindədir. Azərbaycan Ordusu öz torpaqları
uğrunda qisas və intiqam hissi ilə vuruşacaqdır. Ermənilərin isə özgə torpağında ruh yüksəkliyi ilə döyüşəcəyi mümkün
deyildir. Azərbaycan potensial hərbi müttəfiqlər baxımından da üstündür. Bir sıra dövlətlərin Azərbaycanı
dəstəkləyəcəyi, ən azından bitərəf qalacaği şəksizdir. Hər hansı xarici dövlətin Ermənistanı ciddi şəkildə dəstəkləyəcəyi
ilə bağlı ehtimallar isə həddindən artıq şişirdilmişdir. Bu baxımdan ehtimal olunan ölkələrin daxili problemləri və
Azərbaycanla bağlı maraqları nəzərə alınmalıdır. Əlbəttə, müharibə böyük risq və təhlükələrlə bağlıdır. Ona görə də
müharibəyə hər tərəfli hazırlıq işləri aparılmalı, bütün amillər nəzərə alınmalı, əlverişli şərait və vaxt seçilməlidir. Lakin
istənilən halda müharibə qaçılmazdır. Azərbaycan hətta uzunmüddətli və fasiləsiz müharibəyə də hazır olmalıdır. Bu
ölüm-dirim, millətin və dövlətin varlığı-yoxluğu məsələsidir. Burda tərəddüdlərə, şübhələrə, qeyri-müəyyənliyə artıq yer
yoxdur. Bu müharibəni biz başlamamışıq, amma biz başa çatdırmalıyıq. Vaxt da gözləmir, ildırım sürəti ilə bizim
əleyhimizə işləyir.