114
güçlendirecek ve uluslararası sahnede itibarlı bir ülke haline
getirebilecek olumlu roller oynamak için her türlü şansa sahiptir. Bunun
önündeki engel sadece ve sadece kendisidir.
225
Bu süreçte, Türkiye’nin çıkarları daha çok uluslararası arenada saygın bir ülke
olması üzerine kurulmuştur. Somali’ye asker gönderme kararıyla beraber Bosna’ya
da asker gönderme izni meclisten alınmıştır.
Bosna Savaşı’nda Türkiye’nin ulusal çıkarları ele alınırken, daha çok prestij
üzerine bina edilen bir ulusal çıkar yaklaşımı sergilenmiştir. Özellikle tarihsel
bağlantılarından dolayı Türkiye’nin bu bölgeyle ilgilenmesi gerektiği
vurgulanmış, bu amaçla Türkiye’nin diplomatik çabaları basın tarafından da
desteklenmiştir. Bu çabalar eski Osmanlı toprakları üzerinde yeni bir bölgesel güç
olma şansı şeklinde yorumlanmıştır.
5.
Yazılı Basında Kosova Savaşı ve Ulusal Çıkarlar
Kosova sorunu Balkanların en karmaşık sorunlarından biridir. Haziran 1389'da
Priştine yakınlarında Kosova Polje denen ovadaki muharebede hem Sırp Kralı
Lazar’ın öldürülmesi ve Sırpların yenilmesi, hem de Osmanlı Padişahı Sultan I.
Murat’ın Miloş Obiliç tarafından öldürülmesi Sırp tarihinde ve kültüründe derin bir
iz bırakmıştır. 1912’ye kadar Osmanlı yönetimi altında kalan Kosova bu tarihte
225
Cengiz Çandar, Balkan Zirvesi ve 32. Gün, Sabah, 24 Kasım 1992.
115
Sırpların egemenliğine bırakıldı. ki savaş arası dönemde yoğun Sırplaştırma
politikasına tabi tutuldu. kinci Dünya Savaşı’nda talyan işgalinden sonra Kosova
tekrar Yugoslavya'ya geçti ve 1946 Anayasasıyla “özerk toprak” ilan edildi.
Arnavutlar ise Kosova'nın Yugoslavya sınırları içinde kalmasına tepki göstererek,
Tito Yugoslavyası’ndaki ilk başkaldırılarını yaptılar. 1968'de Kosova’da başlayan
gösteri ve ayaklanmalar, Kosovalı Arnavutların kendi dillerinde eğitim, kendi
üniversitelerine sahip olma gibi bazı haklar elde etmelerini sağladı. 1974
Anayasasıyla bu haklar daha da geliştirildi ve Kosova, Arnavutluk’la kültürel
ilişkiler kurma, Federasyon bayrağının yanına kendi bayrağını çekme, Sırbistan’ın
Kosova’yla ilgili alacağı kararları veto edebilme, başkanlık konseyinde temsil
edilme gibi çok geniş bir özerk statü elde etti. Bundan sonra Kosova’da, geçmişin
tersine yoğun bir Arnavutlaştırma politikası izlendi. 1989 sonuna doğru Sırbistan
Kosova’nın özerkliğini kaldırdı. Arnavutların bütün hakları ellerinden alındı.
Arnavutların buna tepkisi 1991’de “Kosova Cumhuriyeti”ni ilan etmeleri ve Sırp
yetkililerle her türlü teması kesmeleri oldu. brahim Rugova liderliğinde pasif
direniş başlattılar ve eğitim ve sağlık hizmetlerini kendi aralarında örgütleyerek
paralel bir devlet sistemi kurdular. Yaklaşık 10 yıl süren bu politika beklenen
sonucu vermeyince 1998 başından itibaren Kosova Kurtuluş Ordusu (UÇK-Ushtria
Çlirimtare Kosoves) silahlı mücadeleye girişti. Karşılığında, Arnavutlara karşı bir
etnik temizlik başladı. ABD’nin Rambouillet’de önerdiği, Kosova’ya NATO
askerlerinin yerleştirilmesi ve 3 yıl sonra bağımsızlığının oylanması gibi hükümleri
Yugoslav yönetimi kabul etmeyince, NATO BM Güvenlik Konseyinin kararı
olmadan 24 Mart 1999’da Yugoslavya’yı bombalamaya başladı. Sonunda,
Yugoslavya, ABD’nin planını kabul etti. Buna göre bölgedeki barışı sağlamak üzere
116
NATO’nun da katılacağı, KFOR (Kosova Force) adı verilen uluslararası bir güç
Kosova’ya yerleştirildi, Yugoslav güvenlik güçleri tarihsel ve dinsel yerler dışında
bölgeden çekildi ve Arnavutların geri dönmesi kabul edildi. Bundan sonra
Kosova’nın sivil yönetimi geçici bir dönem için UNMIK’e (UN Mission in Kosova)
bırakılırken güvenliği KFOR tarafından sağlanmaya çalışıldı. Kosova’da barışı
korumak için yerleştirilecek olan uluslararası güce (KFOR) Türkiye de 1.000 kişilik
bir birlikle katılma kararı aldı. NATO yetkilileriyle yapılan görüşmeler sonucu
Kosova’ya gönderilecek Türk birliğinin, Türklerin yaşadığı Mamuşa, Dragoş ve
Prizren yakınlarına yerleştirilmesi kabul edildi. NATO’nun şemsiyesi altındaki
uluslararası birlikler bölgeye girerken, Türkiye, Bulgaristan’la NATO arasında geçiş
sorunu yüzünden çıkan anlaşmazlık sonucu buraya birlik göndermekte gecikti ve bu
birlik ancak 30 Haziran 1999’da yola çıkabildi.
226
Bu araştırmada, dönemin en yüksek tirajlı iki gazetesi
227
olan Hürriyet ve Sabah
gazetelerinin 9 Eylül – 9 Ekim 1998 tarihleri arasındaki günlük sayıları
incelenmiştir. Bu süre içerisinde konu ile ilgili olarak Hürriyet gazetesinde 10 haber
1 köşe yazısı, Sabah gazetesinde ise 30 haber olmak üzere toplam 40 haber ve 1
köşe yazısı incelenmiştir.
Hürriyet ve Sabah gazetelerinde haber aktörlerini daha çok Sırplar ve Kosovalı
Arnavutlar oluşturmaktadır. Sırplar, olumsuz bir şekilde ele alınırken; Kosovalı
Arnavutlar olumlanmaktadır. Çatışmanın iyi ve kötü tarafları da haber aktörlerine
226
Baskın Oran, Türk Dış Politikası, II. Cilt, letişim Yayınları, stanbul, 2000, s. 509.
227
Kaynak, Basın- lan Kurumu
Dostları ilə paylaş: |