onların sanitariya mühafizəsi zonaları və dairələrinin rejimini təyin etmək;
-
sel sularına qarşı, habelə suların zərərli təsirinin qarşısının alınması və
nəticələrinin ləğv edilməsi üçün tədbirlər hazırlamaq və həyata keçirmək;
-
fəlakət və qəzaların, ekoloji böhranlann qarşısınm alınması və nəticələrinin
ləğv edilməsi üçün tədbirlər müəyyən etmək, onların həyata keçirilməsini təşkil
etmək;
-
su obyektlərinin istifadə və mühafızəsi sahəsində Azərbaycan Respublikasının
su qanunvericiliyi ilə müəyyən edilmiş digər vəzifələri həyata keçirmək (Su
Məcəlləsi, maddə 18).
Müvafiq ərazidə su ehtiyatları ilə suya tələbatm müqayisəli hesabat
materiallarından ibarət olan su təsərrüfatı balansları tərtib edilir. Belə balanslar həmin
ə
razilərin su obyektlərində su ehtiyatlarının mövcudluğunu və onlardan istifadə
dərəcəsini qiymətləndirmək məqsədi ilə tərtib edilir və su obyektlərinin istifadəsi,
mühafizəsi məsələlərində planlaşdırmanın aparılması və qərarların qəbul edilməsi
üçün istifadə olunur. Eyni zamanda su ehtiyatlarının vəziyyəti, su obyektlərinin
istifadəsi və mühafızəsi perspektivləri barədə sistemli tədqiqat və layihə
materiallarını özündə birləşdirən su ehtiyatlarının kompleks istifadəsi və mühafızəsi
sxemləri tərtib olunur. Bu sxemlər su təsərrüfatı tədbirlərini və ölkənin su
ehtiyatlarına olan perspektiv tələbatını müəyyən etmək, su obyektlərinin səmərəli
istifadəsi və mühafızəsini təmin etmək, habelə sulann zərərli təsirinin qarşısını almaq
və onun nəticəsini aradan qaldırmaq məqsədi ilə işlənib hazırlanır.
Su obyektlərinin istifadəsini, mühafızəsini vo suların zərərli təsirinin qarşısının
alınması tədbirlərini hazırlamaq, onları həyata keçirmək üçün su təsərrüfatları, su
ehtiyatlarının kompleks istifadəsi və mühafızəsi sxemləri, dövlət su kadastn
mə-lumatları osasında dövlət proqramları işlənib hazırlanır.
Dövlət su kadastrı su obyektləri, su ehtiyatları, su obyektlərindən istifadə və su
obyektləri istifadəçiləri barədə məlumatların məcmusudur. Su obyektinin istifadəçisi
dedikdə su obyektlərindən istifadə hüququ verilmiş fıziki və ya hüquqi şəxslər başa
düşülür.
Suların vəziyyətində baş verən proseslərin vaxtında aşkara çıxarılması,
qiymətləndirilməsi, həmin proseslərin inkişa-fının proqnozlaşdırması və zərərli
təsirinin qarşısının alınması, həyata keçirilən su mühafızəsi tədbirlərinin
səmərəliliyinin təmin edilmosi məqsədi ilə su obyektlərinin hidroloji və hidrogeoloji
göstəricilərinə müntəzəm müşahidə sistemindən ibarət olan su obyektlərinin dövlət
monitorinqi ətraf mühitin dövlət Monitoıinqi sisteminin tərkib hissəsi olaraq həyata
keçirilir.
Suların
səmərəli
istifadəsi
və
mühafizəsinin
cari
və
perspektiv
planlaşdınlmasının təmin edilməsi məqsədi ilə müəyyən olunmuş qaydada müvafıq
ə
razidə mövcud olan su ehtiyatlarının miqdarı və keyfıyyətinin müntəzəm olaraq
müəyyən edilməsindən ibarət olan suların dövlət uçotu aparılır. Belə dövlət uçot
məlumatları sularm kəmiyyət və keyfiyyət göstəricilərinə, onların öyrənilməsi və
istifadə dərəcəsinə görə yerüstü və yeraltı su obyektlərinin vəziyyətini xarakterizə
edir.
Su obyektlərinin istifadəsi və mühafızəsi sahəsində qanunvericilikdə nəzərdə
tutulmuş normalaşdırma - sudan istifadə limitlərinin müəyyən edilməsi və su
obyektlərinin istifadəsi və mühafızəsi sahəsində sanitariya-gigiyena, ekoloji,
hidroloji, hidrogeloji, texnoloji, metroloji standartlarm, normalann və qaydaların
işlənib hazırlanması və qəbul edilməsindən ibarətdir.
Qanunvericiliyə görə su obyektlərinin istifadəsi və mühafızəsi üzərində dövlət
nəzarəti əsasən aşağıdakılara:
-
su obyektlərinin istifadəsi və mühafizəsi qaydalanna;
-
sudan istifadə limitlərinə;
-
su obyektlərinin istifadəsi və mühafizəsi sahəsində sanitariya-gigeyena,
ekoloji, hidroloji, hidrogeoloji, texnoloji, metroloji standartlara, normalara və
qaydalara;
-
su mühafizəsi zonalarının ərazısindən istifadə rejiminə və ölkomizin su
qanunvericiliyinin digor toloblorino riayət olunmasını təmin edir (Su Məcəlləsi,
maddə 28).
Mülkiyyət formasından asılı olmayaraq müəssisələr, idarələr təşkilatlar və digər
hüquqi şəxslər, həmçinin Azərbaycan Respublikasımn vətəndaşları, əcnəbiləri,
vətəndaşhğı olmayan şəxslər qanunvericilikdə nəzərdə tutulmuş qaydada su
obyektlərinin istifadəçisi ola bilərlər. Onlar isə qanunvericiliklə müəyyən olunmuş
qaydada suyu huquqi və fiziki şəxslərin (istehlakçılann) istifadəsinə verə bilərlər. Bu
zaman sudan istifadənin qaydaları və şərtləri, tərəfiərin qarşılıqlı hüquq və vəzifələri
müqavilələr əsasında tənzimlənir.
Su obyektlərinin mülkiyyətçisi olmayan hüquqi və fiziki şəxslər su obyektləri
üzərində aşağıdakı hüquqlara malik ola bilərlər:
-
su obyektlərindən uzunmüddətli istifado hüququ;
-
su obyektlərindən qısamüddətli istifadə hüququ;
-
su obyektlərindən məhdud istifadə hüququ (su servitutlan). Qanunvericiliyə
görə su obyektlərindən qısamüddətli istifadə hüququ 3 ilə qədər, uzunmüddətli
istifadə hüququ 25 ilə qədər müəyyən edilmişdir.
Su obyektləri üzərində istifadə və ya mülkiyyət hüququ verilmiş hüquqi və fıziki
şə
xslərin hüquqları mülki qanunvericilikdə servitutlar haqqında nəzərdə tutulmuş
qaydada ümumi və xüsusi su servitutları formasında başqa şəxslərin xeyrinə
məhdudlaşdınla bilər. Belə ki, ümumi su servitutu formasında hər bir şəxs ümumi
istifadədə olan su obyektindən və digər su obyektlərindən istifadə edə bilər. Başqa
şə
xslərin xü-susi istifadəsində olan su obyektlərindən maraqlı şəxslər xüsusi su
Dostları ilə paylaş: |