Microsoft Word T?bi?td?n istifad?nin huquqi ?saslar?doc
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
servitutu formasında istifadə edə bilər. Belə servitut məhkəmə qərarı əsasmda da müəyyən edilə bilər. Həm ümumi, həm də xüsusi su servitutları aşağıdakı məqsədlər üçün müəyyən edilə bilər: - texniki vasitələr və qurğular tədbiq etmədən su götürmək; - mal-qaranı suvarmaq və su obyektindon keçirmək; - su obyektlərindən bərələr, qayıqlar vo digər kiçikhəcmli üzən vasitələr üçün su yolları kimi istifadə etmək. Su qanunvericiliyinə görə digər su servitutlan da müəyyən edilə bilər və onların həyata keçirilməsi üçün xüsusi razılıq tələb edilmir. Su obyektlərindən istifadə hüququ qanunvericilikdə nəzərdə tutulmuş qaydada ə ldə edilə bilər və bu istifadənin xüsu-si razıhq tələb edən növləri müvafıq icra hakimiyyəti orqanları tərəfındən müəyyən edilir. Su obyektləri istifadəçisi olan fıziki şəxs öldükdə və ya su obyektləri istifadəçisi olan hüquqi şəxs yenidən təşkil edildikdə su obyektlərindən istifadə hüququ onların varislərinə keçir, lakin bu zaman su obyektlərinin istifadə məqsədlərini dəyişmək olmaz. Azərbaycan Respublikasının Su Məcəlləsinin 35-ci maddəsində su obyektlərindən istifadənin növləri göstərilmişdir: - içməli su və məişət təchizatı; - müalicə, kurort və sağlamlaşdırma; - istirahət və idman; - sonaye, tikinti və energetika; - kənd təsərrüfatı; - meşə təsərrüfatı; - hidroenergetika; - nəqliyyat; - bahqçılıq; - ovçuluq; - tullantı sularının axıdılması; - yanğmdan mühafızə və digər məqsədlər üçün. Su obyekti və ya onun bir hissəsi eyni zamanda bir və ya bir neçə məqsəd üçün istifadəyə verilə bilər. Ümumi istifadədə olan su obyektləri - istifadəsi hamı üçün mümkün və açıq olan su obyektləridir. Fiziki şəxslər belə su obyektlərindən öz ehtiyaclarını təmin etmək məqsədilə (çimərlik, qayıqla gəzinti, idman, həvəskar balıq ovu, mal-qaranın suvanılması, texniki qurğulardan istifadə etmədən su götürmə və s.) pulsuz istifadə edirlər. Su obyektlərindən ümumi məqsədlər üçün istifadə edilərkən təbiəti mühafizə və döviət sanitariya nəzarətini həyata keçirən, bahq ehtiyatlarını mühafizə edən, gəmi hərəkətini tənzim edən orqanların tələblərinə, habelə suda insanların həyatının qorunması, suların səmərəli istifadəsi və mühafızə olunması qaydalarına riayət olunmalıdır. Müvafıq icra hakimiyyəti orqanları və bələdiyyələr öz səlahiyyətləri daxilində əhalinin həyatını və sağlamlığını qorumaq, lazımi sanitariya şəraiti yaratmaq məqsədiiə çimərliklərin, qayıqlarla gəzintinin, balıq ovunun, içməli su və məişət ehtiyaclannı ödəmək üçün su götürülməsinin, mal-qaranın suvarılmasının və sudan digər istifadənin qadağan olduğu yerləri müəyyənləşdirə, habelə şəhərin, rayonun, qəsəbənin, kənd yaşayış məntəqəsinin ərazisində yerləşən su obyektlərində sudan ümumi məqsədlər üçün istifadə olunmasının başqa şərtlərini təyin edə bilərlər. Fiziki və hüquqi şəxslərin mülkiyyətində olan, icarəyə və ayrıca istifadəyə verilmiş su obyektlərində sudan ümumi məqsədlər üçün istifadə edilməsinə razılıq mülkiyyətçilərin və su obyekti istifadəçilərinin müəyyən etdikləri şərtlərlə və ya müvafiq icra hakimiyyəti orqanlarının qərarı ilə verilə bilər. Umumi istifadədə olan su obyektlərini sahilboyu quru zolaqlar ayrıhr. Hər bir şə xsin bu zolaqda hərəkət etmək, balıq tutmaq üçün istifadə etmək, qayıqların sahilə yan almasını tə-min etmək hüququ vardır. Qanunvericiliyə görə məhdud sayda şəxslər tərəfındən istifadə olunan su obyektləri ayrıca istifadədə olan su obyektləridir. Müvafıq icra hakimiyyəti orqanının qərarı ilə müdafıə, energetika, nəqliyyat, habelə digər dövlət və bələdiyyə ehtiyacları üçün dövlət mülkiyyətində olan su obyektləri qanunvericilikdə müəyyən edilmiş qaydada bütövlükdə və ya qismən ayrıca isti-fadəyə verilə bilər. Su obyektləri aynca istifadəyə verildikdə ümumi istifadədə olan su obyektləri sırasından çıxarıhr. Xüsusi razılıq əsasmda texniki qurğular və avadanhqlar tədbiq etməklə əhalinin içməli su, məişət, miialicə, sağlamlaşdırma və başqa ehtiyaclarmı, habelə kənd və meşə təsərrüfatı, sənaye, energetika, nəqliyyat, balıqçılıq və digər dövlət və ya ictimai ehtiyacları ödəmək məqsədi ilə su obyektlərindən xüsusi məqsədlər üçün istifadə həyata keçirilir. Su obyektləri istifa-dəyə xüsusi razılıq və sudan istifadə müqaviləsi ə sasında verilir. Yerüstü su obyektləri istifadəyə akvatoriya sahəsinin, su götürülməsi və tullantı sularımn axıdılması yerlərinin aynlması şərti ilə su qanunvericiliyi əsasında, yeraltı suların istifadəyə verilməsi, su verilməsi, su qanunvericiliyi və yerin təki qanunvericiliyi əsasında həyata keçirilir. Xəzər dənizinin (gölünün) Azərbaycan Respublikasına mənsub olan bölməsinin, sərhəd su obyektlərinin istifadəyə verilməsi ölkəmizin hazırda qüvvədə olan qanunvericiliyinə və onun tərəfdar çıxdığı beynəlxalq müqavilələrə uyğun olaraq həyata keçirilir. Ölkəmizdə su obyektləri istifadəçilərinin inhisarçı və haqsız rəqabətə yönəlmiş, digər istifadəçilərin, habelə fıziki və hüquqi şəxslərin hüquqlarının və qanuni maraqlarmın məhdudlaşdırılması ilə nəticələnən və ya nəticələnməsi gözlənilən fəaliyyəti qanunla qadağan edilmişdir. Belə hallann baş verməsi qanunvericilikdə nəzərdə tutulmuş sanksiyaların tədbiq edilməsinə səbəb olur. Ölkəmizin müdafıəsinin və təhlükəsizliyinin təmin edilməsi, əhalinin sağlamlığının, ətraf mühütin və tarixi-mədəni irsin, habelə başqa şəxslərin qanuni hüquqlarmm və maraqlarının qorunması məqsədi ilə su obyektlərindən və ya onlarm bir hissəsindən istifadə məhdudlaşdırıla, dayandırıla və qadağan edilə bilər. Qanunvericiliyə görə sudan istifadə edənlərin aşağıdakı hüquqları vardır: - sudan təkrar istifadə etmək; - su obycktlərindən xüsusi məqsədlərlə istifadoni həyata keçirmək üçün müvafıq qurğular və tikiiilər inşa etmək; - istifadəyə verilən suyun və tullantı sularının kəmiyyət və keyfıyyətini yoxlamaq; - qanunvericilikdə nəzərdə tutulmuş hallar istisna olmaqla müqavilədə nəzərdə tutulan miqdarda almadığı suyun əvəzini tələb etmək; - Azərbaycan Respublikanın su qanunvericiliyi ilə nəzərdə tutulmuş digər hüquqları həyata keçirmək. Mülkiyyət formasından asılı olmayaraq hüquqi və fıziki şəxslərin sudan istifadə hüququna aşağıdakı hallarda xitam vcrilir: - sudan istifadəyə ehtiyac qalmadıqda və ya istifadodon imtina edildikdə; - su obyektlərindən istifadə müddəti qurtardıqda; - hüquqi şəxslər ləğv olunduqda; - su obyektləri qanunvericiliyə zidd olaraq başqalarına istifadəyə verildikdə; - su obyektləri ayrıca istifadədən geri alındıqda; - sudan istifadəyə və tullantı sularının axıdılmasına görə haqq ödənilmədikdə; - su obyektindən nəzərdə tutulan məqsədlə (içməli su və məişət ehtiyaclannı ödəmək üçün istifadə hüququndan başqa) istifadə edilmədikdə və qanunvericilikdə nəzərdə tutulmuş di-gər hallarda (Su Məcəlləsi, maddə 44). Qanunvericiliyə görə sudan istifadə edənlərin vəzifələri aşağıdakılardır: - su obyektlərindən səmərəli istifadə etmək, suyun qənaətlə işlədilməsini və sulaım keyfiyyətinin yaxşılaşdınlmasını təmin etmək; - sudan istifadə planlarına, limitlərinə, qaydalarına, normalarına və rejiminə riayət etmək; - tərkibində çirkləndirici maddələrin mıqdarı normadan artıq olan tullantı sularınm su obyektlərinə axıdılmasına yol verməmək; - su servitutları əsasında başqa su obyektləri istifadəçilərinə verilmiş hüquqların pozulmasına, habelə təsərrüfat və təbii obyektlərə (torpaq, meşə, heyvanlar aləmi, faydah qazıntılar və s.) zərər vurulmasına yol verməmək; - su obyektlərindən təyinatına görə istifadə etmək; Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|