24
ZOR VENTİLASYON:
Genel olarak zor ventilasyon olguları incelendiğinde 55 yaşın üstünde olan, dişleri olmayan,
horlama hikâyesi olan, bıyığı olan ve vücut kitle indeksi 26 kg/m
2
üstünde olan obez hastalar
oldukları görülmüştür. Ventilasyonda kullanılan yüz maskelerinde özellikle şeffaf maskeler
tercih edilmeli, gaz kaçağına izin vermemeli, yüze tam oturmalı, üst kısmı gözlere ve burun
köküne zarar vermemeli, pupil üst kenarını birleştiren çizgiyi geçmemelidir. Maske alt kısmı;
alt dudak ile alt çene arasına oturmalı, ventilasyon esnasında mandibular kemiğe doğru kuvvet
uygulanırken, yumuşak dokulara doğru kuvvet uygulamaktan kaçınmak gerekmektedir. Zor
ventilasyon olgularında iki kişi tekniği ile iki veya üçel tekniği tercih edilmelidir.
İKİ KİŞİ TEKNİĞİ
Birinci kişi iki elini kullanarak maskeyi hastanın yüzüne oturtup doğru açıyla, hava yolu
açıklığını sağlarken ikinci kişi ambulama görevindedir. (Şekil. 16)
Şekil 16: İki kişi tekniği ile hasta havalandırılması
25
İKİ VEYA ÜÇEL TEKNİĞİ
Hastaya daha iyi pozisyon verilerek, maskenin daha iyi oturması ve daha iyi tidal volüm
sağlanır. (Resim. 11)
Resim 11: İki kişi üç el tekniği ile hasta havalandırılması
ZOR HAVA YOLU YÖNETİMİNDE KULLANILAN ALGORİTMALAR
Zor hava yolu yönetiminde kullanılan ASA (American Anestezi Derneği), DAS (Zor Hava
Yolu Derneği), TARD (Türk Anesteziyoloji Ve Reanimasyon Derneği) derneklerinin
oluşturdukları algoritmalar bulunmaktadır.
26
1) TARD ZOR HAVA YOLU YÖNETİMİ ALGORİTMASI
2) DAS ZOR HAVA YOLU YÖNETİMİ ALGORİTMASI
Birbirine bağlı dört plandan oluşmaktadır.
PLAN A: Başlangıç trakeal entübasyon planını oluşturur.
PLAN B: Plan A başarısız olursa ikincil entübasyon planını oluşturmaktadır.
PLAN C: İlk iki plan başarısız olduğunda oksijenizasyon ve ventilasyonun sürdürülmesi,
cerrahinin ertelenmesi ve hastanın uyandırılması aşamalarını içermektedir.
PLAN D: Entübe edememe, ventile edememe durumu için öngörülen kurtarıcı teknikler
aşamasıdır.
28
ZOR HAVA YOLU YÖNETİMİNDE KULLANILABİLECEK
ALTERNATİF ARAÇLAR
1) SUPRAGLOTTİK HAVA YOLU GEREÇLERİ
LMA
(LARİNGEAL MASKE)
LMA, 1988’de tanımlandığından beri, 200 milyondan fazla insana uygulanmıştır ve şimdiye
kadar hiçbir ölümcül komplikasyon bildirilmemiştir. LMA, endotrakeal tüpten sonra
geliştirilen en önemli hava yolu aracıdır. 1991 yılında ABD’de, spontan ventilasyonu olan
hastalar dâhil olmak üzere, rutin vakalar için kullanılırken, 1995 yılında LMA, ASA
tarafından geliştirilen zor hava yolu algoritmasında yer alarak, ventilasyon ve trakeal tüp
yerleştirmeyi kolaylaştırmak üzere kullanılmaya başlanmıştır. Avrupa Resüstasyon Kurulu
(European Resuscitation Council)’nun ileri yaşam desteği algoritmasında LMA, entübasyon
yapılamayan vakalarda veya yapamayan kişiler tarafından alternatif bir hava yolu gereci
olarak önerilmektedir.
LMA, yüz maskesine alternatif olarak kullanılabilir; fakat endotrakeal tüpün yerini
tutamaz. Zor hava yolu olan hastalarda rutin veya acil anestezi uygulaması sırasında
kullanımı endikedir. Bununla beraber, gastrik regürjitasyonu ve aspirasyonu
engelleyemediğinden dolayı, açlık süresi dolmamış elektif cerrahiye giden hastalarda ve statik
pulmoner kompliansı azalmış olan kişilerde (örn. restriktif akciğer hastalığı) kontrendikedir.
LMA’lar bütün bunların yanı sıra ekstübasyona ara basamak olarak veya pozitif basınçlı
ventilasyon (tüm LMA’lar ile 20 cm H
2
O, Proseal-LMA ile 30 cm H
2
O’ya kadar inspiratuar
tepe basıncı) veya basınç destekli ventilasyon sağlamak amacıyla da kullanılabilirler.
Laringeal maskelerin pediatrik ve erişkin boyları olduğu gibi, hepsi latekssiz olarak üretilirler.
LMA’de en büyük sorun uç kısmının yerleştirilirken kıvrılmasıdır. Bunu önlemek için yeni
modellerde bu bölüm desteklenmiştir. LMA’ler değişik boylarda üretilmişlerdir ve kafları
boya göre hava ile şişirilecek şekilde üretilmiştir. Kafların şişirilmesi sırasında üreticinin
önerdiği hava volümlerinden fazlası kullanılmamalıdır. İkinci önemli nokta ise LMA’nin
kafının tam indirildikten sonra yerleştirilmesi ve sonra şişirilmesidir; kıvrılmayı önlemek için
kafı şişik halde yerleştirilmemelidir. Aksi halde şişirilince kafın özofagusu kapatması
gereken ucu bu bölgeye tam yerleşmediğinden aspirasyon riski artmaktadır. LMA kimi zaman
hastanın anatomisine tam uymadığından kaf şişirildiğinde üzerinde, özellikle özofagus