Microsoft Word turkcess ozet kitap docx
Yüklə 2,88 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- IV. Uluslararası Türk Kültür Coğrafyasında Eğitim ve Sosyal Bilimler Sempozyumu 27-30 Haziran 2018/Bakü-Azerbaycan
- Türk Halk Türkülerinde Dil Ve Gramatik Unsurlar
- Anahtar Kelimeler
- IV. International Symposium on Educational and Social Sciences in Turkish Cultural Geography 27-30 June 2018/Baku-Azerbaijan
117 IV. Uluslararası Türk Kültür Coğrafyasında Eğitim ve Sosyal Bilimler Sempozyumu 27-30 Haziran 2018/Bakü-Azerbaycan IV. International Symposium on Educational and Social Sciences in Turkish Cultural Geography 27-30 June 2018/Baku-Azerbaijan Türk Halk Türkülerinde Dil Ve Gramatik Unsurlar Funda BUGAN Bakü Devlet Üniversitesi fundabugan@gmal.com Dil bir milletin kültürel dinamiğinin en önemli soyut kazanımıdır. Bu özellik Anadolu’nun her bölgesinde farklı tarz ve yorumda oluşan türkülerde de bulunduğu, dilde bulunan yöresel unsurun türkülere de aynı yapıda yansıdığı görülür. Bu ortaklığın dil eğitimi alanında kullanılması, her iki soyutun somut bir öğretim modeliyle müfredata dönüştürülmesi fikrinin dil ve sanat uzmanları ile projelendirilmesi gerekmektedir. Konuşma ve yazı dilinin öğretilmesinde bulunan ana yapılar olan dilde zamanlar, dilde olumlu-olumsuz yapı, soru yapısı, geniş zaman, edebi sanatları (mecaz, teşbih, istihare, tecâhül-i ârif, mübalağa, kinâye vb.) içeren Türk halk türküleri, bu çalışmada özel bir tasnifle seçilerek oluşturulan bu yöntemler, eğitim müfredatında kullanılmaya son derece uygun örneklerdir. Türk halk ezgilerine bu yönüyle bakıldığında, hayatın her alanı ile ilgilenmiş, bazen sözlerle söylenemeyenleri şiirlere, şiirleri de ezgilere dökerek anlatmış ve anlaşılmasını sağlamıştır. Toplumsal mesajlar, acılar, özlemler, türkülerin vazgeçilmez konuları olurken, diğer taraftan da mecaz, tecahül-i ârif, teşbih, teşhis, tenkit, taşlama, mübalağa, mâni ve cinas vb. edebi sanatların her örneğini halk şiirlerinde, dolaylı olarak da Türk halk ezgilerinde görmek mümkündür. Türkülerin bu özelliklerinin yanında önem arz eden başka bir özelliği de Türkçenin dil bilgisi gramatiğine uygun söz yapısıdır. Türkçe öğretiminin temel konusu olan zamanlar, türkülerde her şekliyle karşımıza çıkmaktadır. Türk halk ezgilerinde bulunan bu zamanların birinci tekil şahıstan üçüncü çoğul şahısa kadar olan sistematiğinin bulunduğu birçok yapı örnekleri bulunmaktadır. Bu çalışmanın sonuçları, yeni bir sanatsal çalışmanın başlangıcı olabilecek, kolay algılama, kolay ve doğru telaffuz, türkülerin yalın dil yapısı sayesinde doğru Türkçe ve türkülerle sağlanan toplumlararası kültürel diyaloğa giden yol yaratılmış olacaktır. Farklı ülkelerde yapılacak farklı üniversitelerin Türkoloji bölümlerine uygulanan bu çalışma ile türkülerin ezgisel yapısında bulunan folklorik-dinamik hafızanın algısına katkı sağlayacaktır. Tüm Avrupa ve Erasmus bölgesinde bulunan Türkoloji enstitüleri aracılığı ile sadece Türk insanı değil, projenin uygulandığı/uygulanacağı toplumlarda da yakın işbirliği sağlanmış olacaktır. Anahtar Kelimeler:Türkü, Türkçe, dil, kültür, öğretim 118 IV. Uluslararası Türk Kültür Coğrafyasında Eğitim ve Sosyal Bilimler Sempozyumu 27-30 Haziran 2018/Bakü-Azerbaycan IV. International Symposium on Educational and Social Sciences in Turkish Cultural Geography 27-30 June 2018/Baku-Azerbaijan Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin Qacarlar İranında İctimai-Sıyasi Fəaliyyəti (1908-1911- ci İllər) Dr. Araş İFTİXARİ AMEA Tarix İnstitutu, Bakı, Azərbaycan arasheftekhari@yahoo.com XX əsrin əvvəllərində Azərbaycan milli dövlətçiliyinin təməlini qoyan müsəlman-türk, demokrat, humanist, ziyalı, jurnalist, siyasətçi, inqilabçı və dahi dövlət xadimi Məhəmməd Əmin Rəsulzadə 1884-cü ilin yanvarında Novxanıda anadan olmuş və 1955-ci il martın 6-da Ankarada vəfat etmişdir. Ailəli olub, 1909-cü ildə əmisi qızı ilə evlənmiş və 4 ovladı olmuşdur. M.Ə.Rəsulzadənin həyatı, yaradıcılığı və siyasi-ictimai fəaliyyəti haqqında yüzlərlə elmi-ədəbi əsərlər yazılmışdır. Onun siyasi fəaliyyəti 1902-ci ildən başlanmış, yaratdığı və yaranmasında iştirak etdiyi təşkilatların sayı 16-ya çatmışdır. İ.V.Stalin ilə M.Ə.Rəsulzadənin yaxın dostluq münasibətləri olmuşdur. Sonralar Almaniya hökuməti ilə də əlaqədə olmuşdur. Yaratdığı “Azərbaycanlı Gənc İnqilabçılar Dərnəyi” təşkilatının bir xətti də Təbrizdən başlanan Məşrutə hərəkatı inqilabçıları ilə sıx əlaqədə olmuşdur. M.Ə.Rəsulzadnin siyasi jurnalistika fəaliyyəti də zəngindir. Müxtəlif dövlətlərdə və müxtəlif dillərdə nəşr edilmiş 200-dən artıq siyasi-ictimai elmi məqalənin və bir neçə kitabın müəllifidir. Rəsulzadə öz yazılarında 1906- cı il 20 fevral tarixində ilk dəfə olaraq, Qacarlar xənadanında baş vermiş hadisələrə və “ədalətxana” məsələsinə toxunur. 1907-ci ilin sonlarında siyasi fəaliyyətinə görə Rusiya dövləti tərəfindən təqib olunur və 1908-ci ildə 24 yaşında olarkən Təbrizə gedib Səttar xan və məşrutə hərəkatında yaxından iştirak edir. O, güney Azərbaycanın şəhər və kəndlərini gəzir, öz doğma xalqının acınacaqlı vəziyyətini yaxından görür, bir qrup Güney Azərbaycan ziyalısı ilə birlikdə 1910-cu ilin sentyabr ayında İran Demokrat Partiyasının əsasını qoyur və partiyanın orqanı "İran-e nov" qəzetinin baş redaktoru olur. Qəzet, 1909-cu ilin avqustun 23-dən 1911-ci il mayın ortalarınadək Rəsulzadənin redaktorluğu ilə Tehranda nəşr edilir və Güney Azərbaycan demokratik hərəkatı tarixində əsaslı yer tutur. Bu qəzetdə Rəsulzadənin 230-dan artıq yazısı çap edilmişdir. Məqalədə 1908-1911-ci illərdə M.Ə.Rəsulzadənin güney Azərbaycan və İran ərazisində apardığı azadlıq, demokratiya, ədalət və maarifçilik uğrunda mübarizəsinin detalları açıqlanır və onun İran və Güney Azərbaycan hadisələrı haqqında nəşr etdiyi əsərlərinə istinad edərək, müstəmləkəçiliyə, irqçiliyə, xurafata, zülmə və vətəndaş müharibəsinə qarşı fikir və baxışları şərh olunur. Açar sözlər: M.Ə.Rəsulzadə, Azərbaycan, türk, İran, dövlətçilik, ədalət, azadlıq, demokratiya Yüklə 2,88 Mb. Dostları ilə paylaş:
|