153
görünə bilir.
Amma hər bir nəhayətsizliyin, bir nəhayəti var ki, Ovalın,
Ellipsoidin də, öz nəhayəti vardlr!
Sonsuzluq, bir xətt kimi uzana bilməz, onun dönmə, sinma nöqtəsindən
onun geriyə xətti var!
Kainat belə qurulub, Kainatdan belə qurulub hər bir hal, hər bir
quruluş sonsuz qədərində ola bilməz!
Nəhayətlə başlananın, nəhayət qanunu var!
Nöqtə istinaddır, bütün məfhumlar nöqtə istinadından başlanan
dönəndir, qayıdandır.
Üfüqi, Şaquli bir istinaddır, başlanğıcdır. Üfüqi, Şaquli uzanıb
özünə dönəndir. Son görünən, ilk başlanğıca dönəndir.
Xətt sonsuz qədərində, uzana bilməz. Uzanmış olsa idi əgər, sınma
nöqtəsində itər, yox olar!
Xəyali xətlər
İki nöqtə arasında xətt, xəyalidir - deyirlər!
Xəyali olan xəttin özü də, bir həqiqətdir.
Gözlə görə bilmədiyimiz, "yox"-deyil.
O, həqiqət arasında, özü bir həqiqətdir.
Gözlə görünə bilməyəni, "xəyali"-deyib, gizlədirik! Onları
müxtəlif yanaşmalarla göstərmək, həqiqətin necə olduğunu göstərmək
demək, olardı.
Kainat sübuta ehtiyacı olmayan, bir sübutdur! Ölüm-həyat,
həyat-ölüm, sübuta ehtiyacı olmayan bir sübutdur.
Onun sübutu "yoxdur"-deyən, sübutsuzluğu, sübutla necə gətirə bilər?
Nəyin-nədən, nəyin-necədən törəməsi, sübuta ehtiyacı olmayan
bir sübutdur!
Törədici olmadan, törəyən olmaz. Bu sübuta ehtiyacı olmayan bir
sübutdur!
Ətrafımızda nə görürüksə, sübuta ehtiyacı olmayan bir
sübutdur.
154
Kainat Sahibinin, Yaradıcılıq Xüsusiyyətinin Sübuta ehtiytacı olmayan
bir, sübutdur!
Necə ki, gecənin-gündüzə, gündüzün-gecəyə sübuta ehtiyacı olmayan
bir sübut kimi!
Həqiqətin necə və nədən başladığını, nədən nə qədərdə
olduğunu deyə bilmədikcə ona niyə "xəyali"-deyək?
"Xəyali"- qəşəng, pafoslu sözdən, o yana deyil!
Həqiqəti necə xəyal etmək olar?
"Xəyali" - "O"- nun necə olduğunu, gizlətməkdir!
Xına gecəsi!
Toylarımız nə möhtəşəm imiş! Nə kimi tövsiyyələr var imiş!
"Gələn gəlin, o, gəlin
İşıqla gəlsin o, gəlin!
İşıq gətirsin o, gəlin,
Evimizə "gələn"- o, gəlin!". "Gəl"- kənardan, başqa ailədən, gəl
mə'nası!
"Gəl-in"- yə'ni, cəm şəkilçisi (övladlar).
Xına yaxılardı, gəlin ovcuna, dairəvi xına yaxılardı!
Barmaqları xınalı, ovcu içərisində, dairəvi xınalı o, Günəş adı olardı!
Sağ əlini; qaldıranda, Günəş (simvolu), görünərdi, xınalı barmaqları
Günəşin şüalarını simvolizə edərdi!
İnsan işıq tutdu ovcunda,
qaranlıqdan İşığa gəldik ki, İnsan İşıq tutdu ovcunda! Ümid, İnam tutdu
ovcunda!
Xına yaxma şənliyini, Xına "gecəsi" - adlandırardılar. O şənlik
gecəsində Aq-Uş-Qa deyərdilər, İşıq-İşıq-İşıq deyib, səhərin açılmasını
gözləyərdilər!
Yə'ni "gecə", qaranlığı gecədə qalsın, əlindəki İşıqla, İşlq gətir, evimizə
İşıq gətir!
Bəyin bir çöçələ barmağı, xınaya batırılardı ki, bu Azərbaycan
ərazisindən, tufandan xilas olmuş o insanların ilk barmaq-barmaqdan
tuturaq şadyanalıq rəqsi, birlik "birlikdə",- sevinc mə'nası daşıyardı
(Yallı yaddaşı).
Amma bəyin də, ayağının altına (pəncəsinə), dairəvi xına yaxılaraq,
155
xınalanardı!
Gəlin gəlsin işıq gətirsin, İşıqla gəlsin!
Bəy gəlsin, İşığı gətirsin, ayaqları ilə, evə işıq gətirsin!
(Ailənin bütün yükünü azaltsın, kənardan evə qida, rahatçılıqlar, İşıq
gətirsin mə'nası daşıyırdı).
Bu adət "Xına gecəsi", xınanın Qırmızı rəngi isti, gəlinin Ağ
geyimi, - isə, İşıq gətirsin!
Amma uzaq keçmişdən qalma bir anlayış da, Qırmızı rəng rahatçılıq,
həlimlik, sevinc, mehribançılıq, məhəbbət, qayğı rəngi kimi qəbul
edilirdi!
Amma çox qədim adətdən qalma bir hal da Azərbaycan
ərazisində, uzun əsrlərlə, qorunub saxlanılmışdı.
Bu anlayış ondan ibarət idi ki, Gəlin səhərə yaxın, yə'ni Günün çıxma
ərəfəsində Uş-anında, O, oğlan evinə köşürülərdi! Gəlin yolda ikən
Günəşin o ilk işığı ilə qarşılaşıb, gəlsin bəy evinə.
Nələrin necə olduğunu, zaman-zaman unutdurublar, amma
yaddaşlarımızdan isə, çıxartmamışıq, qoruyub saxlamışıq, o böyük
mə'naları!
Toyun sonrakı səhəri, Gələn gəlin, "Gəldi gəlin", adı ilə, Günəş
zenit nöqtəsində olanda (günorta) şadlıq edilərdi, onu qırmızı ilə,
geyindirərdilər, başına nazik qırmızı örpək salardılar (duvaq qapma).
Qırmızı isti, Ailəyə Günəşlə, İşıqla birlik - fikri ilə, bir də şadlıq
edərdilər, ancaq qadınların yığıncağı olardı, kişilər o qadınlar
məclisində iştirak etməzdilər!
Qədim Azərbaycan ərazisində yaşayan o insanlar, Günəşin
doqquz istinad nöqtəsindən keçdiyindən xəbərdar olduqlarından,
doqquz bucaqdan keçmə anını bildiklərindən, ailə quranlara, doqquz
övlad olmasını, arzu edərdilər!
156
Ağrılarımız...
İnsan yaranışı və mahiyyəti yer üzündə, sevinib-sevinmək
üçün, yaradıcılığa sevinclə iştirakçı olmaq üçün yaradılıb!
İnsanlar, bütün bəşəriyyət ağrını, acını, əzabı, əziyyətləri, xəstəlikləri
çox pis vəziyyətdə keçirir, çünki o insan əzab çəkmək üçün
yaradılmadı!
Ümumi halda, bütün canlılar aləmi isti əhatəsində, isti şərtləri
pozulmayanda özünü daha rahat hiss edir.
İnsana "soyuq dəydikdə, soyuqladıqda"-bədən o soyuqlama hədlərini
"ağrılarla"- vücuda bildirir.
El arasında "banka salmaq, küpələmək"- kimi müalicə metodunu çox
qədim vaxtlardan İbn Sina yer üzünə gətirib!
Şüşə istehsalı bir o qədər də, geniş yayılmadığından, gil-saxsı
mə'mulatları çox geniş istifadədə olduğundan, balaca tutum kimi, gil
bardaqlarını "küpə"-kimi adlandırırdılar!
Soyuqlayarkən, küpə salmaq, çox qədim dövrdən Şərqdə
mövcud olub.
Küpə salmaq, (banka) salmaqla nə kimi fiziki proses, baş verir?
Boş banka içərisinə çox tez bir zaman ərzində, isti kütlə (yenə də İsti,
yenə də "atəş"- İstisiz yer həyatı olmaz) daxil etməklə, daxildə olan
soyuq hava kütləsini çıxartmaqla, həmin bankanı kürək nahiyəsinə
sıxırıq! Nə baş verir?
Soyuqlamaq adətən, soyuq hava kütləsinin bədənimizlə təması
vaxtı, bədən əzası anilikdə, kəskin üşüyür. Əza nahiyəsi o
"soyudulmuş" - halı yaddaşında saxlayır, bütün bədən daxilində
hərəkətdə olan qan, o nahiyədən keçərkən, o soyuqlama "halını" - özünə
götürməklə bədən daxilində, bir pay qan, ağrı daşıyıcısına çevrilir.
Banka salmaqla, o ağrılı qan kütləsini, ümumi qan kütləsi tərkibindən,
bankanın diametrindən asılı olaraq, bir yerə toplayırıq.
Banka salınan nahiyə "qaralır"- o ağrı daşıyan qan kütləsi bir-
birliyə toplanaraq, ümumi qan kütləsindən sorma (banka daxilinə) ilə
kənarlaşdırırıq.
Qaralmış nahiyədən, bədəndə hərəkətdə olan qan, ondan bir balaca
hissə ayrılıb, bütün qan sistemi daxilində, təmizləyib, bir də, sağlam qan
miqdarı kimi, qan hərəkətinə bərpa, əlavə edir!
Dostları ilə paylaş: |