Microsoft Word X. Tahire dissertasiya doc
Yüklə 0,63 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 3.2. Qeyri-s əlis m əntiqd ən istifad ə etm əkl ə mü əssis ənin maliyy ə f əaliyy ətinin t
69 Marjinal təhlil üsulunda xərclərin şərti-dəyişən və şərti-daimi xərclərə ayrıl- ması əsas götürülür. Müəssisənin maliyyə vəziyyəti təhlil edilərkən onun məhsul istehsalı və satışı həcmindən müəssisənin maliyyə dayanıqlığının nə dərəcədə asılı olması müəyyən olunur. Müəssisənin maliyyə dayanıqlığı ehtiyatı (təhlükəsizlik zonası) dedikdə müəssisənin maliyyə vəziyyətinin müəyyən dayanıqlığını təmin edən məhsul istehsalı və satışı həcmi başa düşülür. Bundan ötrü aşağıdakı göstəricilərdən istifadə olunur: - realizasiyadan daxil olan gəlirlər( ƏDV-siz, aksiz vergisiz); - məhsulun tam maya dəyəri; - mənfəət ;
- marjinal gəlir. Bu göstəricilərin köməyilə rentabellik həddi və maliyyə dayanıqlığı ehtiyatı göstəriciləri hesablanır. Rentabellik həddi (paroqu) məhsulun maya dəyərindəki daimi xərclərin məbləğinin gəlirlərin tərkibindən marjinal gəlirin xüsusi çəkisinə bölünməsi nəticəsində tapılır: M rent =
Bu göstəricinin hesablanmasının məqsədini gəlirlərin hansı hissəsinin bütün daimi xərclərin ödənməsinə sərf edilməsini müəyyən etməkdən ibarətdir. Çünki rentabellik 0-a bərabər olacaqdır. Rentabellik həddi( paroqu) göstəricisi- nin əsasında maliyyə təhlükəsizliyi (maliyyə dayanıqlığı ehtiyatı) göstəricisi hesablanır. Onun faktiki satış həcmi ilə satışın kritik həcmi arasındakı fərqə ə sasən müəyyən edirlər. Bu göstərici həm mütləq, həm də faizin hissələri yəni satışın ümumi həcmindəki payına görə müəyyən olunur: 3ФП% =
.
70
fəaliyyətinin təhlilinin inkişaf perspektivləri Müəssisənin maliyyə təhlili – həmin müəsissənin maliyyə vəziyyətini qiymətləndirmək, onun iqtisadi potensiyalından səmərəli istifadəyə və müəssisənin maliyyə problemlərini səmərəli həll etməyə əsas yaradan, idarəetmə qərarlarını qəbul etmək üçün informasiyalar bazasında aparılan analitik prosedurların məcmusudur. Maliyyə təhlilinin məqsədi müəssisənin mənfəətinin artırılması üçün müxtəlif səmərəli yolların təyin edilməsi, gəlirlilik məsələlərinin tapılması, müəssisənin risklərinin qiymətləndirilməsidir. Göründüyü kimi, müəssisənin maliyyə təhlili müxtəlif təhlil prosedurlarının tətbiqi ilə reallaşır. Həmçinin də maliyyə təhlili müxtəlif maliyyə ( mühasibat ) informasiyaları əsasında aparılır. Təbiidir ki, müəssisələr fasiləsiz fəaliyyət göstərirlər və bu fasiləsiz fəaliyyət də fasiləsiz maliyyə təminatı tələb edir. Bu maliyyə ehtiyaclarını müxtəlif mənbələr hesabına ödəmək lazım gəlir. Aşagıdakı şəkildə müəssisənin maliyyə göstəricilərinin quruluşu göstərilmişdir:
Şə kil 11. Müəssisənin maliyyə göstəricilərinin strukturu Gündəlik operativ göstəricilər Kapitalın struktur göstəriciləri Xüsusi kapitalın və aktivlərin mənfəətlilik gəlirləri Aktivlərin səmərəli istifadə olunması göstəriciləri (aktivlərin dönərliliyi) Bazar göstəriciləri Likvidlik göstəriciləri 71 Müəssisənin maliyyə təsərüfat fəaliyyətinin nəticələrinin daha tam şəkli onun bir necə illik fəaliyyətinin ğöstəricilərinin dinamikasında və əlavə olaraq, onun göstəricilərinin orta sahə ğöstəriciləri ilə müqayisəsində görünür. Maliyyə
təhlili əsasən gələcəyə yönəlməlidir. Maliyyə təhlili müəssisənin büdcəsinin qurulmasında, faktiki ğöstəricilərin plan göstəricilərdən kənara çıxmalarınının səbəblərinin öyrənilməsində istifadə olunur. Müəssisənin maliyyə təhlilinin əsas xüsusiyyətləri aşağıdakılaran ibarətdir. 1. Maliyyə göstəricilərinin böyük əksəriyyəti nisbi kəmiyyətlərdir, ona görə də müəssisənin müxtəlif fəaliyyət sahələrini müqayisə etməyə imkan verir. 2. Maliyyə təhlili zamanı müqayisə üçün aşağıdakı kimi faktorları tətbiq etmək lazımdır. - Müəssisənin maliyyə təsərrüfat fəaliyyətinin göstəricilərınin müxtəlif vaxt periodlarında müqayisəsinin tendensiyasına baxılmalıdır ; - Müəssisənin göstəricilərinin onun aid olduğu sahə üzrə orta statistik göstəricilərlə müqayisəsi təmin olunmalıdır. 3. Maliyyə təhlili ücün müəssisənin seçilmiş periodda (adətən ildə) tam maliyyə təsviri olmalıdır. Əgər təhlil zamanı ancaq bir periodun məlumatları varsa, onda bu məlumatlar mütləq həmin periodun əvvəlinə və axırına aid olmalıdır. Əsas alət kimi horizontal (dinamik göstəricilər) və vertikal (maddələrin struktur analizi) analizlərdən istifadə olunur. Müəssisənin aktivləri, passivləri və xüsusi kapitalının arasındakı əlaqə mühasibat uçotunun əsas tənliyi olmaqla analiz zamanı da əsas elementlərdən biridir: Aktivlər=Passivlər+Xüsusi kapital Maliyyə analizi zamanı əsas məsələ ğöstəricilərin hesablanması deyil, alınmış nəticələrin düzgün şərh olunmasıdır. Bu prosesin özündə bir çox ə məliyyatlar həmçinin də risklidir. Ona görə də müəssisənin maliyyə fəaliyyətinin daha düzgün təhlili üçün maliyyə tələbatının təhlili, maliyyələşmə mənbələrinin təhlili və risklərin təhlilinin də aparılmasını tələb edir. Yüklə 0,63 Mb. Dostları ilə paylaş:
|