14
yoki majburiytlarning kamayishi orqali ro’y beradigan
iqtisodiy resurslarning
ko’payishidir.
Yil davomida yaratilgan yalpi mahsulot qiymati 2 qismdan iborat:
1.
Ilgari yaratilgan va sarflangan ishlab chiqarish vositalarining mahsulotga
koʻchirilgan qiymati;
2.
Yangidan yaratilgan qiymat. Yangidan yaratilgan qiymat sof mahsulotning
(Milliy daromadning) qiymatidir.
Barchamizga malumki raqobatdosh iqtisodiyotda tadbirkorlarning ko’payishi
manapoliyaga qarshi kurashning jadal suratlarda o’sishiga sabab bo’ladi.
Tadbirkorlar foyda olish maqsadida yangidan yangi tovarlarni ishlab chiqarish
yohud
yaratishga intiladilar, bu esa kelajakda o’zimizda import o’rnini bosuvchi
tovarlarni ko’paytiribgina qolmay jaxon bozoriga chiqish va yurtimizni savdo
sanoat bo’yicha jaxonga tanitish imkoniyatini bersa ajabmas. Bunda bizdan talab
qilinadigan narsa asosiy faoliyatimizni haqiqatdan ham talab yuqori bo’lgan va
bozorda tez sotiladigan umuman jaxon uchun eng kerakli va muhim hisoblangan
tovarlarni mahsulotlarni yaratish, ishlab chiqarish bilan bog’lashimiz zarur. Buning
uchun bizda barcha imkoniyatlar yaratib qo’yilgan.
Asosiy (operatsion) faoliyat bu korxona tashkilotning
odatdagi faoliyati
hisoblanib u xo’jalik yurituvchi subektning doimiy faoliyat turi hisoblanadi va
ushbu faoliyat yuzasidan olingan daromadlar asosiy (opiratsion) faoliyatdan
olingan daromadlar deb ataladi.
O’zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi tomonidan 1998 yil 20 avgustda 41-
son bilan tasdiqlangan, O’zbekiston Respublikasi
Adliya vazirligi tomonidan
1998 yil 26 avgustda 483-son bilan ro’yhatdan o’tkazilgan “O’zbekiston
Respublikasi buxgalteriya hisobi milliy standarti” 2-son BHMSda asosiy
(operatsion) faoliyatdan olingan daromadlarga quydagicha tarif berilgan: Xo’jalik
yurituvchi subektning odatdagi faoliyati davomida vujudga keladigan davr ichida
mulk egalarining o’z sarmoyalariga badali bilan bog’liq bo’lgan ko’payishlarni
istisno etganda, o’z sarmoyasi ko’payishiga olib keladigan tushumlar operatsion
faoliyatdan daromadlar sifatida izoxlanadi.
15
Bu berilgan tarifdan shuni ko’rishimiz mumkinki
operatsion faoliyat bu
korxonaning asosiy faoliyati bo’lib hisoblanadi va korxona daromadlari asosini
ushbu faoliyatdan olingan daromadlar tashkil qiladi.
Xalqimizda ajoyib bir naql bor “xarajatsiz harakat nolga teng” deyishadi ya’ni
biz daromad olishni xohlasak albatta oldin xarajat qilishimiz kerak. Mahsulot
ishlab chiqarish va shu mahsulotni sotish blan shug’ullanuvchi korxonalar o’zining
operatsion faoliyatini yuritishi uchun ikki yunalishda xarajatlarni amalga
oshiradilar.
Bulаr
quydagilar:
Dostları ilə paylaş: