579
−
üalanmanın ekspozisiya dozasının gücünün
ölçülm si
−
fon mü ahid l ri
−
günd 3 d f (saat 9
00
,
15
00
, 18
00
-da)
halinin radiasiya t hlük sind n
mühafiz si v
vv lc d n x b rdar edilm si m qs di il
respublikanın ya ayı m nt q l rind aparılır. Günd lik
mü ahid l rin n tic l ri
sasında aylıq v illik
göst ricil rin tendensiyaları mü yy nl
dirilir.
traf mühitd ,
sas n su hövz l rind , atmosfer
havasında v ya ıntılarında, torpaqlarda ümumi
−
radioaktivliyin t yin edilm si.
Havanın
−
radioaktivliyinin t yin edilm si günd lik
saat 7
30
−
13
30
v 19
30
−
1
30
intervallarında ilin bütün
f sill rind temperaturdan asılı olmayaraq aparılır.
Suların radioaktivliyinin monitorinqi hidroloji
rejiml rind n asılı olaraq müxt lif su obyektl rind
müxt lif qaydada aparılır:
−
çaylarda su nümun l ri yayda
−
suyun minimal
s rfind
−
1 d f , payızda
−
1 d f , qı da
−
1 d f ,
yazda
−
maksimal su s rfind
−
3 d f aparılır;
−
su anbarlarında v göll rd -radioaktivliyin t yin
edilm sinin müdd tl ri v sayı suyun s viyy
rejiml rind n asılı olaraq mü yy nl
dirilir: yayda
−
580
suyun minimal s viyy sind
−
1 d f (ya ıntı olmayan
günd ), payızda
−
1 d f , qı ın axır günl rind
−
qar
rim mi
−
1 d f , yazda
−
gursululuq dövründ
−
1
d f aparılır;
−
torpaqların radioaktiv çirkl nm sinin monitorinqi,
onlarda ayrı-ayrı radioizotopların aktivliyinin yol veril n
h dd n yüks k olmamasına n zar t m qs di il
sistematik
−
ild 1 d f , xüsusi m qs dl r üçün is
−
z ruri hallarda aparılır;
−
yer s thin yaxın olan atmosfer qatında
aerozolların ümumi - radioaktivliyinin qatılı ının t yin
edilm si, sutka rzind t nzif plan etl rin üz rin yı ılmı
aerozolların radioaktivliyinin ölçülm si yolu il aparılır;
−
ya ıntıların (qar, ya ı ) radioaktivliyi aylıq ya ıntı
nümun l rind tritium izotopunun miqdarının t yin
edilm si yolu il aparılır.
15.10. traf mühit z r rli fiziki t sirl rin monitorinqi
Elektromaqnit
üalanmanın monitorinqi —
respublikanın razisind
sas üalanma m nb yi olan
Q b l Radiolokasiya Stansiyasının, müxt lif radio-
televiziya stansiyalarının, radarların, yüks k g rginlik
x tl rinin, peyk v mobil telefon rabit l ri stansiyalarının
581
yaratdı ı elektromaqnit üalanmasının
traf mühit ,
canlılara v
sas n d insanların sa lamlı ına vura
bil c yi z r rin öyr nilm si m qs dil aparılır. Bu
m qs dl :
−
elektromaqnit üalanması yaradan m nb l rin
yerl
diyi razil r mü yy nl
dirilir;
−
üalanma m nb l rinin yaxın
trafının
radiomonitorinqi üçün elektromaqnit üalanmasının sas
parametrl ri olan “Elektrik sah sinin intensivliyi
−
E”
(V/m-l rl ), “Maqnit sah sinin intensivliyi
−
H” (A/m
−
l rl ) v “ üalanma selinin sıxlı ı
−
P” (Vt/m
2
−
l rl )
mü yy n edilir;
−
intensiv üalanma m nb yi olan RLS-nin t sir
zonasında monitorinq daimi mü ahid m nt q l ri
yaradılmaqla aparılır, daimi mü ahid m nt q l rind
fasil siz stasionar monitorinq aparılması t
kil edilir;
−
radio-televiziya, peyk v mobil telefon
stansiyalarının trafında ild 2 d f d n gec olmayaraq
monitorinq aparılır;
−
ild bir d f d n az olmamaq
rti il yüks k
g rginlik x tl rinin keçdiyi razil rin seyyar radiomonito-
rinqi t
kil edilir;
582
−
radarlara yaxın ya ayı m nt q l rinin razil rinin
radiomonitorinqi t l b olunan vaxtlarda aparılır;
−
monitorinqin n tic l ri
sasında
üalanma
m nb l rinin sanitar-mühafiz zonaları mü yy nl
dirilir;
−
sanitar-mühafiz zonaları üzr müvafiq t dbirl r
planı i l nib hazırlanır.
S s-küy v vibrasiya t sirl rinin monitorinqi —
obyektl rin bu parametrl r gör xarakteriz edilm si,
h lledici amill rin mü yy nl
dirilm si v ziyanlı t sirl rin
aradan qaldırılması üzr t dbirl r görülm si m qs di il
aparılır (vibro v akustik t cridedilm , onların yol veril n
h dl ri daxilind olmasına n zar t).
Vibrasiya v s s-küyün monitorinqi aparılark n t yin
edil n parametrl r a a ıdakılardır:
vibroyerd yi m ;
vibrosür t v vibrot cil;
k skinlik;
k narla maların amplitudaları;
vibrasiyanın dispersiyası;
akustik gücün s viyy si;
s s t zyiqinin orta kvadratik qiym ti.
Dostları ilə paylaş: |