NəSĠman yaqublu

razılaşdırıldı.  (317,  s.87)  Bir  neçə  həftə  sonra  Hitler  bildirdi:  “Rusiya  öz  tarixi 
torpaqlarına bölünməlidir ki, dünya nəhayət rahat olsun”. (317, s.87) 
1936-cı ilin sentyabrında  Almaniya ilə  Yaponiya arasında olan  müqaviləni 
Ribbentropla  Mutakoi  imzaladılar.  Bu  müqaviləyə  əsasən,  Rusiyanın  hər  iki 
ölkədən birinə hücumu zamanı birgə fəaliyyət nəzərdə tutulurdu. 
1936-cı  ilin  avqustunda  Hitler  “Müharibəyə  iqtisadi  hazırlıq  haqqında” 
memorandumu  elan  etdi.  Hitler  göstərirdi  ki,  “xalqın  və  imperiyanın 
mövcudluğunu”  yalnız  bu  addım  təmin  edə  bilər.  Böyük  iqtisadi  çətinliklərə 
baxmayaraq  Hitler  Almaniya  ordusunu  gücləndirirdi.  1937-ci  ilin  yanvarında 
Hitler partiyanın dairə liderlərinin toplantısında bildirirdi: “Mən istəyirəm ki, bizim 
alman xalqı Avropa xalqları arasında ən güclüsü olsun!” (317, s.93) 
Almaniya  hər  vasitə  ilə  müharibəyə  hazırlığını  davam  eydirirdi.  1937-ci  il 
noyabrın 5-də reyxkanselyariyada yüksək siyasi və hərbi rütbəli şəxslərin keçirdiyi 
gizli müşavirədə bildirilmişdi: yaxın gələcəkdə müharibəyə hazır olmaq. Təxminən 
tarix  də  belə  müəyyənləşmişdi:  1943-1945-ci  illər”.  (317,  s.99)  Hitler  bildirmişdi 
ki, hazırda Britaniya daxildən çox zəifdir, fransızlar isə  möhkəm olsalar da, daxii 
siyasi çətinliklər içərisindədir. 
Bundan  əlavə,  artıq  1937-ci  ilin  sonlarında  İngiltərə  və  Fransa  sovet 
hökümətinə əks mövqedə dayandığından Berlinlə yaxınlaşmağa meylli idilər. Artıq 
1937-ci  ildə  Hitlerin  göstərişinə  əsasən  “Otto”  planı  hazırlandı.  Bu  plana  uyğun 
şəkildə  1939-cu  il  martın  12-də  Avstriya  işğal  edildi  və  martın  13-də  Avstriya 
Almaniyanın əlayəti elan olundu. (317, s.103) 
Almaniyanın  az  sonra  Çexoslavakiyanın  Sudet  vilayətini  də  öz  ərazisinə 
birləşdirməsi  Hitlerin  Versal  müqaviləsi  şərtlərini  bütövlükdə  pozduğunu  sübut 
etdi.  1938-ci  ilin  oktyabrında  alman  qoşunlarıa  artıq  Sudet  vilayətini  tutmuşdu. 
Qeyd  edək  ki,  1938-ci  ilin  sentyabr  ayında  İngiltərə,  Fransa,  Almaniya  və  İtaliya 
hökümətlərinin  başçıları  Münhendə  toplaşaraq  Çexoslavakiyanın  bir  sıra 
rayonlarını Almaniyaya vermək razılığına gəlmişdilər. Çexoslavakiya höküməti isə 
ölkədə  müəyyən  qüvvələrin  etirazlarına  baxmayaraq,  müqavimət  göstərməkdən 
imtina edib təslim oldu. (187, s.498) 
Qeyd  edək  ki,  Hitlerin  nüfuzunun  artmasında  Reyxstaqın  yandırılması  və 
Remin  çevrilişi,  Blomberqer  –  Frinq  cəhdinin  də  böyük  təsiri  oldu.  Məhz  bu 
hadisələrdən  sonra  Hitlerin  ətrafında  daha  çox  özü  xislətdə  olan  avantüristlər  və 
“ya hər şey, ya da heç nə” prinsipinə möhkəm əsaslanan əlavə adamlar toplaşdı. 
Qeyd  edək  ki,  Hitlerin  hakimiyyət  zirvəsinə  çatmasında  qəddarlığının  və 
tətbiq etdiyi amansız cəza  üsullarının da böyük təsiri  vardı. Hitler rejimi  əleyhinə 
olan  minlərlə  adam  təqib  edilir,  müxtəlif  cəzalara  məruz  qalırdılar.  Nasistlərin 
hakimiyyəti  ərəfəsində  ümumi  sayı  150  mindən  çox  olan  Kommunist  Partiyası 
üzvlərinin,  demək  olar  ki,  yarısı  həbsxanaya  salındı.  1933-cü  ildən  1939-cu  ilə 
qədər  təqribən  12  min  adam  dövlətə  xəyanətdə  günahlandırılıb  mühakimə  edildi. 
Müxalifət qüvvələri ya məhv edilmiş, ya da Almaniyadan qovulmuşdu. Doğrudur, 

---

nasistlər  ilkin  vaxtlarda  daha  çox  həbslər  aparsalar  da,  sonrakı  illərdə  bu  rəqəm 
azaldıldı.  Məsələn,  1933-cü  ilin  31  iyuluna  qədər  həbsxanalarda  27  min  adam 
saxlanırdısa,  1936-1937-ci  illərdə  bu  rəqəm  7500  idi.  Lakin,  həbsxanaların  və 
məhbusların genişləndirilməsi haqqında planlar vardı. 
Bu  illərdə  Almaniyada  güclü  terror  aparatı  yaradılmışdı.  Həbs 
düşərgələrinin  yaradılmasında  isə  Himmlerin  “xüsusi  xidmətləri”  vardı.  İlk 
düşərgələr  –  Bavariyada  –  Dahauda  yaradılırdı.  1935-ci  ildə  Almaniyada  yeddi 
böyük həbs düşərgəsi vardı: Dahau, Esterveqen (burada rəsmi olaraq cinayətkarları 
saxlasalar  da,  siyasətçiləri  buraya  salırdılar),  Lixtenberq,  Zaksenhauzen,  Bad-
Zultsa,  Kolumbiya-hauz  və  Fyulsbyuttel.  1936-cı  ilin  iyulunda  Zaksenhauzendəki 
həbsxana  əsas  düşərgə  sayılırdı.  Həmin  vaxtda  Buhenvald  həbs  düşərgəsinin 
tikintisinə  başlanıldı.  Bundan  əlavə,  Himmler  Berlində  həbsxana  təlimatçıları 
idarəsi və briqadfyurer Eykin komandanlığı ilə “Ölü başlar” dəstələri yaratdı. 
Hitler  öz  hakimiyyətini  gücləndirmək  məqsədi  ilə  mövcud  orqanları 
möhkəmlətmiş,  eyni  zamanda  müxtəlif  qurumlar  yaratmışdı.  Hitlerin  hakimiyyəti 
illərində  fəaliyyət  göstərən  qurumlardan  biri  SA  (hücum  dəstələri)  təşkilatı  idi. 
Həmin  təşkilat  1921-ci  ildə  nasist  partiyasına  kömək  məqsədi  ilə  yaradılmışdı  və 
nasist partiyasının hərbiləşmiş terrorçu dəstəsi kimi mövcud idi. 1933-cü ilə qədər 
anti-faşistlərə qarşı terror silahı kimi istifadə olunurdu. SA təşkilatına Emil Mauris 
və  Ulrix  Klinqdən  sonra  German  Gerinq  rəhbərlik  edirdi.  Maraqlı  idi,  böyük 
xərclər hesabına başa gələn dəstəni yaratmaqda Hitler nə məqsəd güdürdü? 
SA təşkilatının ilk rəhbərlərindən olan kapitan Rem hərbi anbarlarda çoxlu 
qəhvəyi rəngli paltarların olduğunu gördükdə öz  əsgərlərinə o formanı geyinməyi 
əmr  etmişdi.  Beləliklə,  qəhvəyi  rəng  həm  də  faşistlərin  rəmzlərindən  birinə 
çevrildi. 
Küçələrdə  yük  maşınlarında  gedən  hücum  dəstələri  haqqında  isə  belə 
şüarlar söylənilirdi: “Neçə ki, SA marş edir, Almaniya sağ qalacaqdır!” Hitler SA 
dəstələrinə  böyük  əhəmiyyət  verirdi.  Həmin  dəstələri  o,  müharibədən  sonra 
yaranmış  freykerlərin  təcrübəsi  əsasında  formalaşdırırdı.  (372,  s.23)  SA-da 
olanların sayı 300 mindən 1,2-1,7 milyona çatırdı. 
Qeyd  edək  ki,  SA  dəstələrinin  başçısı  Rem  özünün  çoxminlik  ordusunu 
dövlətə  qarşı  qoyur,  heç  kimə  tabe  olmurdu.  SA  getdikcə  narazı  qalanların 
ordusuna  çevrilirdi.  Eyni  zamanda  partiya  rəhbərliyinə  tabeçilikdə  dayanmayan 
Rem və onun ordusu Hitlerə problemlər yaradırdı. Hitler 1925-ci ildə onu bu işdən 
uzaqlaşdırsa  da,  1931-ci  ildə  onu  yenidən  qaytarmağa  məcbur  olmuşdu.  Lakin 
sonralar  Hitler  Gerinqin  və  Himmlerin  hazırladığı  planı  təsdiqləyib  başda  Rem 
olmaqla SA dəstələrini dağıtmaq əmrini verdi. (207, s.483) Hitler özü əməliyyatda 
iştirak  edərək  SA  rəhbərliyinin  yaşadığı  otağa  girib  onları  həbs  etdi  və  ciddi 
nəzarət  altında  Münhenə  göndərdi.  Hitlerin  göstərişi  ilə  Remə  özünü  öldürmək 
imkanı verildi, lakin o razılaşmadıqda, bazar günü axşam güllələndi. 

---