O‘ zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi far g‘ ona davlat universiteti

Eksperimenal psixologik kuzatuvlarning asosiy bosqichlarini ko`rib 
chiqamiz. 
Hamma kuzatuvlar uning mavzusidan boshlanadi
. Mavzu: kuzatuv doirasi, 
muammo doirasi, predmet tanlash, ob’ekt va metod. Ammo eng asosiysi bu o`z 
birlamchi muammosi. Kuzatuvchi zamonaviy psixologiya haqidagi bilimlardan 
qoniqardi u muammoni his qildi, qaysi nazariya qarshi, zid tushunchalarni keltirib 
chiqarildi. Empirik kuzatuvlarni uch asosiy hollarda o`tkaziladi.
- Farazni tekshirish va uning mavjudligi; 

---

- Farazni tekshirish orqali aloqani aniqlash; 
- Farazni tekshirish A va B ko`rinishlarni bir-biriga tobeligi. 
Birinchi bosqichdan so`ng ikkinchi adabiyotlar bilan ishlash
. Kuzatuvchi 
eksperimental ma’lumotlarni o`rganib chiqishi, boshqa psixologlarning fikrini 
o`rganib chiqishi kerak. Hurmatga sazovorlarni «Rossiyaning ilmiy jurnallaridan 
«Psixologik jurnal», «Psixologiya savollari», MGUning psixologiya fanidan 
axborotnoma va h.k.». adabiyotlar bilan ishlashda farazlarni ko`rib chiqish bilan 
birga, yangi farazlarni keltirib chiqarish mumkin. 
Keyingi bosqichda farazni aniqlash ko`rib o`tiladi
. Psixolog real psixika bilan 
emas, vaziyatning tashqi ko`rinishlarini boshqaradi. Bu kuzatuvchining psixikasini 
boshqaradi.
Kuzatuvchi eksperiment qurolini tanlashi kerak
. Bu unga: 
a) o`zgarishni mustaqil boshqarish;
b) tobe o`zgarishni ro`yxatga olish; 
v) bu yerda gap metodikaga tegishli aniq axborotlarga ega bo`lishidir.
Kuzatuvlar jarayonida turli xil metodikalardan foydalanish mumkin. 
a) «Berkitilgan figura» testi; 
b) «Siyoh ramka» yoki «Xos ramka» testi;
v) «Siyoh - egik xona» va h.k.
Birinchi ko`rinishda kuzatuvchida zamon Vitkin – Gotshald testi bloki va 
sekundomer bo`lishi kerak. Ikkinchi ko`rinishda esa avtomatlashgan eksperiment. 
Bu kompyuter yordamida va nihoyat uchinchi ko`rinishda jihozga – eksperimental 
kamera zarur. Psixologik eksperimentda turli xil psixofiziologik ham apparatura 
qo`llaniladi. Faqat kuzatuvchini testlar bilan toliqtirib qo`yish kerak emas. Ming 
afsuski, bizda psixologik eksperimental kuzatuvlarni o`tkazish uchun apparaturalar 
bilan muammolar juda ko`p va eksperimental laboratoriyalar standartlarga javob 
bermaydi. Test metodikalari ham kuzatuvchi va amaliyotchilarni qoniqtirmaydi. 
Shuning uchun ko`pgina apparaturalar mustaqil tayyorlanadi. Yoki imkoniyat bo`lsa 
tibbiyot jihozlaridan foydalaniladi.