Orxan pamuk məNİm adim qirmizi
Yüklə 3,5 Mb. Pdf görüntüsü
|
740 cəfakeĢ, aza qail olan ahıl nəqqaĢları haradaydılar? Necə elədiyini görmələrinin qısqanclığından, qırağa iĢ gördüklərinin bəlli olması təlaĢından evdə duruĢ gətirməz, hər gün nəqqaĢxanaya gələrdilər. Bütün həyatını rəsmlərdəki saray divarlarının zərif bəzəklərini, hər birinin digərindən fərqli olduğunu ancaq uzun müddət baxanda baĢa düĢəcəyim sərvlərin yarpaqlarını, səhifələrin boĢ yerlərini doldurub yeddiyarpaqlı çöl otlarını çəkməyə təvazökarlıqla həsr
eləmiĢ ahıl
nəqqaĢlar haradaydılar? Allahın kimiyə yalnız bacarıq və qabiliyyət verəndə kimiyə də yalnız səbir və təvəkkül verməsinin də hikməti və ədaləti olduğunu qəbul eləyib, qətiyyən qısqanclıq eləməyən ortabab ustadlar haradaydılar? Bəziləri donqar və daim gülümsəyən, bəziləri xəyalpərvər və sərxoĢ, bəziləri də heç kəsə ərə verə bilmədiyi qızını bizə sırımaqda maraqlı olan həmin ustad əmiləri xatırladıqca Ģəyirdlik və ilk ustalıq illəri nəqqaĢxanasının unudulmuĢ təfərrüatlarını gözlərimiz qarĢısında canlandırmağa çalıĢdıq. Yadındadı, cədvəl çəkəndə, dilini yanağına –
cədvəlkeĢ vardı. Boyanı qaçıranda «ya səbir, səbir, səbir» deyib xırda kihkihlərlə özünə gülən cılız, arıq nəqqaĢ vardı. Alt qatdakı cildçi Ģəyirdləriylə downloaded from KitabYurdu.org
741 saatlarla söhbət eləyən, alnına sürtülsə qırmızı mürəkkəbin yaĢlanmağı dayandırdığını iddia eləyən yetmiĢ yaĢında naxıĢ ustası vardı. Boyanın cizgisini görmək üçün sürtdüyü öz əllərinin dırnaqları dolanda Ģəyirdlərin birini, hətta rastına çıxan hər hansı birini saxlayıb dırnağına boya sürtən əsəbi ustad vardı. NaxıĢdan artan qızıl tozlarını yığmaq üçün istifadə edilən tüklü dovĢan ayaqlarıyla saqqallarını oxĢadıqca bizi güldürən ĢiĢman nəqqaĢ vardı, yadındadı, haradaydılar? Ġllərlə istifadə oluna-oluna Ģəyirdlərin vücudunun bir parçasına çevrilən, sonra da bir tərəfə atılan möhrə taxtaları, Ģəyirdlərin qılınc oynaya-oynaya zədələdikləri uzun kağız bükülüləri, dəyiĢik düĢməmək üçün böyük ustadların adları iĢlənmiĢ yazı taxtaları, çini mürəkkəbinin müĢk qoxusu, sükutda eĢidilən qəhvədanların tıqqıltısı, hər yaz balalarının qulaqlarının içindəki və boyunlarının ardındakı tüklərdən cürbəcür fırça düzəltdiyimiz boz piĢiyimiz, boĢ durmayıb xəttatlar kimi qaralama eləməyə görə bol-bol verilən vərəq- vərəq hind kağızları, böyük xətalar buraxanda bütün nəqqaĢxanaya ibrət olsun deyə baĢ nəqqaĢın icazəsiylə istifadə olunan polad saplı ibrətlik xəta qələmyonanı və həmin xətaları törədənlər haradaydılar indi? downloaded from KitabYurdu.org
742 PadĢahımızın ustad nəqqaĢları evlərində iĢlətməsinin bir baĢqa xəta olduğundan söz açdıq. Erkən düĢən qıĢ axĢamlarında qəndil və Ģam iĢığında, göz ağrıları içində iĢləyəndən sonra saray mətbəxindən gələn nəfis isti halvadan söz açdıq. Titrətmə xəstəliyinə tutulub, əlinə kağız-qələm ala bilməyən ahıl, əldən düĢmüĢ naxıĢ ustasının ayda bir dəfə nəqqaĢxanaya baĢ çəkəndə gətirdiyi, qızının biz Ģəyirdlər üçün qızartdığı loğma Ģirniyyatı göz yaĢlarıyla gülümsəyə-gülümsəyə xatırladıq. Ustad Osmandan əvvəlki baĢ nəqqaĢ böyük ustad Qara Məminin yasından sonra günlərlə boĢ qalan otağı əldən yoxlananda rəhmətlik ustadın günortalar üstündə dincəlmək üçün sərdiyi Ģiltəsinin altından çıxan cildbənddəki kağızlar arasından tapılmıĢ öz möcüzə səhifələrindən söhbət etdik.
Eynilə Ustad Qara Məmi kimi, bizim də qürur duyduğumuz, üzü köçürülmüĢ də olsa, aradabir çıxarıb baxmaq istəyəcəyimiz səhifələrin hansılar olduğu barədə danıĢdıq, saydıq: «Hünərnamə» üçün rəsm edilmiĢ saray rəsminin üst hissəsindəki göyün qızıl suyuyla boyananda qızılın özündən yox, kübar bir rəsmdə olduğu kimi rəngindən, qübbələr, qüllələr və sərvlər arasında dünyanın sonunu xatırladan mənzərə çıxdığından danıĢdıq. downloaded from KitabYurdu.org
743 həzrətlərini minarənin baĢından hər qolunda bir mələk göyə ucalan vaxt mələklərin onun qoltuqlarının altından tutmasını Peyğəmbərimizin yadırğayıb qıdıqlanması elə ciddi rənglərlə çəkilib ki, balaca uĢaqların belə bu mübarək mənzərəni görüb əvvəlcə inanıb qorxduqları, sonra özləri də qıdıqlanan kimi hörmətlə güldükləri barədə danıĢdılar. Bundan əvvəlki baĢ vəzir paĢamızın dağlara qalxmıĢ üsyançıları məhv eləyəndə kəsdiyi baĢları nəqĢ elədiyim səhifənin qırağına incə tərzdə, hörmətlə düzdüyüm, kəsik boyunlarına qırmızı sürtdüyüm kəllələrin ölümə çatılmıĢ qaĢlarını, həyatın mənasını soruĢan kədərli dodaqlarını, çarəsizliklə son nəfəs çəkən burunlarını, həyata yumulmuĢ gözlərini bir-bir səylə, firəng portretçisinin çəkəcəyi kimi, hər birini adi ölü baĢı kimi də yox, digərlərindən fərqli surət təki zövqlə çəkdiyim, beləcə, kəllələrdən rəsmə dəhĢətli sirr havası yaydığım barədə danıĢdım. Ən sevdiyimiz eĢq və savaĢ məclislərini, ən misilsiz gözəlləri və gözyaĢardıcı incəlikləri bu yolla xatırlayıb, onlardan unudulmaz, əlçatmaz xatirələrimiz kimi
həsrətlə bəhs
elədik. Gözlərimizin qabağından ulduzlu
gecələrdə aĢiqlərin tapıĢdığı zülmət və sirli bağçalar, bahar ağacları, əfsanəvi quĢlar, dayanmıĢ zaman keçdi... downloaded from KitabYurdu.org Yüklə 3,5 Mb. Dostları ilə paylaş:
|