Orxan pamuk məNİm adim qirmizi
Yüklə 3,5 Mb. Pdf görüntüsü
|
764 «VarmıĢ. Amma ondan ötrü, təbii ki, bu, təhqir yox, tərif idi. Yadımdadı ki, qəfildən düĢündüm ki, görəsən, özüm üçün də fikirləĢdiyim tərifdimi: həm üslubu bir növ alçaqlıq, Ģərəfsizlik hesab eləyirəm, həm də içimi qurd gəmirir. Üslubumun olmasını istəyirəm, amma həm də Ģeytan təhrik eləyir, maraqlanıram». «Hamı gizlincə üslubunun olmasını istəyir»,– Qara yekəxanalıqla dilləndi. «Hamı PadĢahımızın arzuladığı kimi portretinin çəkilməsini də istəyir». «Bu qarĢısıalınmaz xəstəlikdimi?» – soruĢdum. «Bu xəstəlik yayıldıqca heç birimiz firəng ustadlarının üsullarına qarĢı çıxmayacağıq». Amma mənə heç kəs qulaq asmırdı: Qara Ģahın qızına eĢqini erkən elan elədiyinə görə on iki il diyari-Çinə sürgünə gedən bədbəxt türkmən bəyinin hekayəsini danıĢırdı. On iki il xəyallarında yaĢatdığı sevgilisinin bir portreti də olmadığına görə çinli gözəllər arasında onun üzünü də unudur, eĢq əzabı Allahın çəkdirdiyi dərin əziyyətə çevrilirdi. Amma bu danıĢdığının öz hekayəsi olduğunu hamımız bilirdik. «ƏniĢtənin sayəsində artıq hamımız bu
həyatımızı qorxmadan öz həyatımız kimi danıĢmağı da öyrənərik, inĢallah». downloaded from KitabYurdu.org
765 «Bütün nağıllar insanın özünün yox, hamının nağılıdı», – Qara dilləndi. «Bütün naxış da Allahın naxışıdı», – mən də heratlı Ģair Hatifinin misralarını tamamladım. «Amma firəng ustadlarının üsulları yayıldıqca hamı baĢqalarının nağılını öz hekayəsi kimi danıĢmağı qabiliyyət sayacaq». «ġeytanın da istədiyi elə budu». «Daha məni buraxın», – var gücümlə qıĢqırdım. «Son dəfə də aləmə tamaĢa eləyim». Bağırlarının yarıldığını görəndə qəlbimdə inam yarandı. Əvvəlcə Qara özünü yığıĢdırdı. «Son rəsmi çıxaracaqsanmı?» Qaraya elə baxdım ki, dərhal çıxaracağımı baĢa düĢdü, məni buraxdı, ürəyim sürətlə döyünməyə baĢladı. Guya gizlətməyə baĢladığım Ģəxsiyyətimi çoxdan baĢa düĢmüsünüz. Yenə də heratlı qədim ustadlar kimi davranmağıma heç təəccüblənməyin. Onlar imzalarını kim olduqları bilinməməsinə görə yox, ustalarına və qaydalarına olan hörmətlərinə görə gizlədərdilər. Əlimdə qəndil təkkənin qapqaranlıq otaqları arasında öz solğun kölgəmə yol aça-aça həyəcanla gəzdim. Gözlərimə qaranlığın kölgəsi enməyə baĢlamıĢdımı, yoxsa bu otaqlar, dəhlizlərmi bu qədər qaranlıq idi? Kor downloaded from KitabYurdu.org
766 olmazdan qabaq nə qədər vaxtım, günüm, həftəm vardı? Kölgəmlə mən dayandıq, mətbəxin qarabasmaları içində tozlu
dolabın təmiz
küncündən kağızları götürüb sürətlə geri qayıtdıq. Qara tədbirli olmaq üçün məni tək buraxmamıĢdı, amma xəncəri özüylə götürməmiĢdi. Kor olmamıĢdan qabaq xəncəri götürüb onu da kor eləmək istəyirdimmi? «Kor olmamıĢdan bunu bir də gördüyümə görə məmnunam», – qürurla dilləndim. «Ġstəyirəm ki, bunu siz də görəsiniz. Baxın». ƏniĢtəni öldürən gün evdən götürdüyüm son rəsmi qəndil iĢığında onlara göstərdim. Əvvəlcə iki səhifə böyüklüyündə rəsmə maraq və qorxuyla baxmalarına tamaĢa elədim. Dönüb onlarla birgə rəsmə baxanda xəfif-xəfif titrəyirdim. Ya gözümə tuğ iynəsi girdiyi, ya da cazibəyə düĢdüyümə görə hərarətim qalxmıĢdı. Son bir ildə bu iki səhifənin müxtəlif guĢələrində hamımızın çəkdiyimiz ağac, at, Ģeytan, ölüm, it, qadın rəsmləri ƏniĢtənin bacarıqsızlıqla da olsa, hazırladığı istif üsuluna görə böyüklü-kiçikli elə yerləĢdirilmiĢdi ki, artıq mərhum Zərif əfəndinin təzhib və çərçivələri bizə kitabın bir səhifəsinə baxdığımızı yox, pəncərədən bütün aləmi gördüyümüzü hiss etdirirdi. O aləmin mərkəzində, PadĢahımızın portreti olacağı yerdə mənim bir downloaded from KitabYurdu.org
767 anlığa qürurla tamaĢa elədiyim öz portretim vardı. Günlərlə silib-pozub güzgüyə baxa-baxa əzab- əziyyətə qatlaĢıb, özümə çox az oxĢada bildiyimə görə bir az sıxılırdım; amma rəsm, səhifə bütün bir aləmin mərkəzinə məni qoyduğuna görə yox, izah eləyə bilmədiyim Ģeytani bir səbəbdən, məni olduğumdan daha çox dərin, dolaĢıq və sirli elədiyi üçün baĢ aça bilmədiyim həyəcan da duyurdum. Ġstəyirdim ki, nəqqaĢ qardaĢlarım bu həyəcanımı görsünlər, baĢa düĢsünlər, mənimlə bölüĢsünlər. Həm padĢah, yaxud kral kimi hər Ģeyin mərkəzindəydim, həm də özüm idim. Bu vəziyyət həm mənə qürur verir, həm də həya eləyirdim. Bu iki duyğu
bir-birini tarazlaĢdırıb məni sakitləĢdirdiyinə görə rəsmdəki yeni mövqeyimdən baĢgicəlləndirici zövq ala bilirdim. Amma bu zövqün tam olmasından ötrü firəng rəssamlarının bacarığıyla üzümdəki, paltarlarımdakı bütün qırıĢlar, kölgələr, sızanaq və çibanlar, saqqalımdan parçanın toxunuĢuna qədər hər Ģey – bütün rəngləri ən kiçik təfərrüatlarıyla mükəmməl, nöqsansız olmalıydı. Rəsmə baxan köhnə dostlarımın üzündə isə qəribə qorxu və heyrətlə hamımızı yeyib-tükədən o qaçılmaz duyğunu, qısqanclığı görürdüm. BaĢdan- ayağa günaha batmıĢ adama duyacaqları qəzəbli diksintiylə yanaĢı, qorxa-qorxa qibtə də eləyirdilər. downloaded from KitabYurdu.org
Yüklə 3,5 Mb. Dostları ilə paylaş:
|