|
Oświecenie, określane często jako wiek rozumu, wiek filozofów, wiek światła – prąd kulturalny oraz okres w historii Europy przypadający na lata 1688-1789. „Odważ się być mądrym”… I. Kant Empiryzm
|
tarix | 19.10.2018 | ölçüsü | 5,94 Mb. | | #74771 |
|
Oświecenie, określane często jako wiek rozumu, wiek filozofów, wiek światła – prąd kulturalny oraz okres w historii Europy przypadający na lata 1688-1789.
„Odważ się być mądrym”… I.Kant „Odważ się być mądrym”… I.Kant
Empiryzm Pogląd, zgodnie z którym poznanie świata jest możliwe jedynie za pomocą doświadczenia. Prawdziwe jest tylko to, co można sprawdzić drogą indukcyjną. Deizm Doktryna filozoficzno-religijna, według której Bóg stworzył świat, ale nie ingeruje w jego funkcjonowanie. Wśród znanych deistów wspomnieć należy Diderota i Woltera. Ateizm Pogląd filozoficzny negujący istnienie Boga oraz świata pozagrobowego. Libertynizm Ruch umysłowy, który nawiązywał do renesansowego humanizmu. Opierał się na wolnomyślicielstwie i laickiej postawie. .
Racjonalizm Racjonalizm Kierunek filozoficzny wskazujący na rozum jako jedyne nadrzędne narzędzie poznania prawdy. Twórcą tego sytemu był Kartezjusz (1596 – 1650), którego sformułowanie: „Cogito ergo sum” (Myślę, więc jestem) wykorzystywane było przez ludzi oświecenia i funkcjonowało niemal jako naczelne hasło epoki. Założenie, zgodnie z którym jedynie to, co można wyjaśnić za pomocą rozumu, jest prawdziwe.
Oświecenie w Polsce można podzielić na trzy fazy: Oświecenie w Polsce można podzielić na trzy fazy: Fazy oświecenia w Polsce. wczesna – od lat 40. XVIII w. do 1764 dojrzała (czasy stanisławowskie) – 1764-1795 schyłkowa (późne oświecenie lub oświecenie postanisławowskie) – 1795-1822
Klasycyzm był dominującym nurtem w ówczesnej literaturze. Sztuka powinna naśladować rzeczywistość, dlatego twórca musi zrezygnować z wszelkich dziwacznych i niezrozumiałych środków stylistycznych. Kategoria mimesis była jednym z podstawowych wyznaczników literatury. Język miał być z założenia komunikatywny, bowiem literatura miała mieć charakter dydaktyczno-moralizatorski (spełniała funkcje utylitarne). Na gruncie polskim ten wyznacznik był szczególnie respektowany. Wśród twórców klasycyzmu należy wymienić:
A. Naruszewicz A. Naruszewicz Ignacego Krasickiego Bajki, Satyry Hymn do miłości ojczyzny Molier Świętoszek –klasycyzm francuski
W oświeceniu wyróżniamy trzy główne style epoki : W oświeceniu wyróżniamy trzy główne style epoki : - klasycyzm - sentymentalizm - racjonalizm Sztuka oświecenia jest przede wszystkim sztuką klasycyzmu. Charakteryzuje się ona spokojem, harmonią i równowagą. Uznaje jeden klasyczny (zaczerpnięty ze sztuki antycznej) wzorzec piękna. Dzieła oświeceniowe realizują hasło: "uczyć, bawiąc", czyli spełniają funkcję dydaktyczną
(z łac. classicus - doskonały, pierwszorzędny, wzorowy, wyuczony) – styl w muzyce, sztuce, literaturze oraz architekturze odwołujący się do osiągnięć starożytnych Greków i Rzymian. W Europie tzw. "powrót do źródeł" (klasycznych) pojawił się już w renesansie, a następnie wyłonił się w okresie późnego baroku, czyli od końca XVII wieku do końca wieku XVIII, w niektórych krajach trwał do lat 30. następnego stulecia, a nawet dłużej. Styl ten szczególnie nawiązywał do antyku.
Zauroczenie klasyczną harmonią pojawiało się wielokrotnie, także w XX wieku, pod postacią neoklasycyzmu (w literaturze, w architekturze), a następnie wśród artystów awangardowych, np. u Picassa. Cechy klasycyzmu: wzorowanie się na tematyce i architekturze starożytnej Grecji i Rzymu (rzymski Panteon i Partenon w Atenach) chęć wiernego odwzorowania elementów dekoracji, stroju czy architektury antyku statyka zamiast dynamizmu oszczędność wyrazu spokój - przeciwieństwo barokowej ekspresji uwypuklenie cnót obywatelskich w przeciwieństwie do rokokowej frywolności obraz idealistyczny kształt ważniejszy niż barwa tematyka moralizatorska, często propagandowa używanie silnego strumienia, "snopu" światła (np. Jacques-Louis David Śmierć Sokratesa)
Czuję, więc jestem. Czuję, więc jestem. „Żyć- to dla nas znaczy czuć. Odczuwanie niewątpliwie poprzedza rozum. Już mamy uczucia, zanim zdobyliśmy pojęcia” Jan Jakub Rousseau
motyw Arkadii (malownicza kraina na Peloponezie, zamieszkana przez ubogich pasterzy-uchodziła za świat idealny, wcielenie pierwotnej szczęśliwości motyw Arkadii (malownicza kraina na Peloponezie, zamieszkana przez ubogich pasterzy-uchodziła za świat idealny, wcielenie pierwotnej szczęśliwości miasto –miejsce fałszu, pozornych wartości- niszczy naturalne walory człowieka
Madame de Pompadour
Sentymentalizm – kierunek umysłowy i literacki w Europie,który trwał od lat 70 XVIII wieku do początku wieku XIX, był okresem pomiędzy oświeceniem a romantyzmem. W różnych krajach trwał w róznym czasie. Np. w Anglii rozpoczał sie juz w latach 50 XVIII wieku, a w Polsce w latach 80 tegoż wieku. Jego twórcami byli Jean Jacques Rousseau (we Francji) i Laurence Sterne (w Anglii). Cechy stylu sentymentalistycznego nasilenie pierwiastka uczuciowego, poszerzenie tematyki literatury i wzbogacenie jej o treści społeczne, w literaturze podkreślanie indywidualizmu bohaterów, stylowi retoryczno-oratorskiemu przeciwstawienie intymności i czułości, nastroje religijne, smutek i melancholia, wprowadzenie uczuć litości i empatii, wprowadzenie folkloru, naśladowanie natury, ale nie ucywilizowanej, lecz prostej, a nawet dzikiej.
Charakterystyka człowieka sentymentalnego: Charakterystyka człowieka sentymentalnego: czuły patrzy na świat przez pryzmat miłości powinien analizować własne przeżycia powinien bywać na łonie natury najlepiej żeby był pasterzem lub pasterką (kostium pasterski) Poglądy Jeana Jacques'a Rousseau: uczucie jest podstawową cechą kultury ludzkiej kultura i cywilizacja niszczą w człowieku to co dobre człowiek jest rozdarty między czułością, dobrocią, a wymaganiami jakie stawia mu cywilizacja człowiekowi dają szczęście uczucia takie jak miłość, przyjaźń, życie w zgodzie z samym sobą, z głosem serca
Dostları ilə paylaş: |
|
|