O`zbеkistоn rеspublikаsi оliy vа o`rtа mахsus tа’lim vаzirligi

Labarotoriya ishi№ 26 
 
YOG’LARNING GIDROLIZI. 
Ajratilgan soat-8soat 
Ishning maqsadi:
O’simlik yog’i (paxta yoki kungaboqar yog’i )ni 
kislotali va ishqoriy muhitdagi gidrolizini o’rganish. 
Identiv o’quv maqsadi
;
 
1.Talaba yog’larning gidrolizlanish reaksiyalarini tushunib bajaradi. 
2.Gidrolizlanish mahsulotini aniqlashda to’g’ri usullardan foydalanadi. 
Kerakli asbob va reaktivlar
: 50 ml li konussimon kolba ,chinni kosacha 
,probirka, gaz gorelasi,asbest,suv hamomi, filtrr qog’oz, paxta yog’I,natriyning 
spirtdagi20% li eritmasi, natriy xloridning to’yingan eritmasi, sulfat kislotaning 
20%li,natriy gidroksidning 10%li, natriy korbanat eritmasi,distillangan suv. 
Yog’lar qaynoq suv bug’i ta’sirida, shuningdek kislota , ishqor eritmalari 
bilan qaynatilganda gidrolitik parchalanib, gleserin va yog’ kislotalarini hosil 
qiladi. 
Yog’larning ishqoriy gidrolizi: 
Yog’larning ishqoriy gidrolizida yuqori 
yog’ kislotalari emas, balki ularning tuzlari (sovunlari) hosil bo’ladi.Shuning 
uchun ham yog’larning ishqoriy gidrolizi yog’larnig sovunlanishi deb ataladi. 
50 mlli konussimon kolbaga 2-3 ml o’simlik yog’I solib, ustiga natriy 
gidroksidning spirtdagi 20% li eritmasidan 15ml quying.So’ng kolba og’zini 
teskari havo sovutgichi (uzun shisha nay) o’rnatilgan propka bilan berkitib, bir 
jinsli eritma hosil bo’lguncha qaynab turgan suv hammomida qizdiring . 
Yog’ning toliq sovunlanganligini bilish uchun probirkaga 4-5 ml suv solib 
gidrolizatdan 2-3 tomchi qo’shing Agar u butunlay erib ketsa reaksiya 
oxirigacha brogan deb hisoblaymiz .Aks holda qizdirishni yana davom ettiring 
.Yog’ to’liq sovunlangandan so’ng gidrolizatni 10-15 ml osh tuzining to’yingan 
eritmasi bor stakanga soling.Bunda hosil bo’lgan sovun (yuqori yog’ 
kislotalarning natriyli tuzi) suyuqlik yuzasiga ajralib chiqadi.Uni filtrlab 
suyuqlikdan ajratib olish talab qilinadi.