44
uchun shtatlar jadvalida belgilangan oylik ish haqini xaqiqatda ishlagan ish
kunlariga bo’lish yo’li bilan aniqlanadi. Byudjet tashkilotlarida ishlovchi
xodimlar ish haqiga qo’shimcha to’lovlar (moddiy rag’batlantirish va
boshqalar) xodimlarini moddiy rag’batlantirish maxsus jamg’armasi
hisobidan yoki qonunchilikda belgilangan tartibda
byudjetdan tashqari
mablag’lar hisobiga (manbaasi mavjud bo’lganda) to’lanadi.
Mehnat qonunchiligiga asosan byudjet tashkilotlari xodimlari xar yili
mehnat ta’tiliga chiqish xuquqiga ega. Bunda mehnat ta’tiliga chiqishi
bo’yicha buyruq rasmiylashtirilgandan so’ng buxgalteriya tomonidan
o’rnatilgan tartibda mehnat ta’tili uchun ish haqi hisoblanadi. Mehnat ta’tili
uchun
ish
haqi
hisoblashda
O’zbekiston Respublikasi Vazirlar
Maxkamasining 1997 yil 11 martdagi 133 son qarori bilan tasdiqlangan
“O’rtacha oylik ish haqini hisoblab chiqarish tartibi”ga ko’ra o’rtacha oylik
ish haqi hisoblab topiladi. Unga ko’ra hisoblanayotgan vaqtdagi shtatlar
jadvali bo’yicha belgilangan oylik ish haqiga bir yil davomida oylik ish
haqidan tashqari qo’shimcha
olgan mukofotlar, boshqa to’lovlarni 12/1
qo’shilib chiqqan natija 25.4 koeffitsentga bo’lish yo’li bilan bir kunlik
mehnat ta’tili uchun ish haqi topiladi. Bir kunlik mehnat ta’tili uchun ish
haqini ta’til kunlariga ko’paytirish yo’li bilan mehnat ta’tili uchun ish haqi
topiladi.
Vaqtincha
mehnatga
qobiliyatsizlik
nafaqasi
ish
stajining
davomiyligidan qat’i nazar ish haqining 100 foizi miqdorida quyidagilarga
to’lanadi:
- ishlayotgan Ikkinchi jahon urushi qatnashchilariga;
- baynalminal jangchilarga va ularga tenglashtirilgan boshqa
shaxslarga;
- qaramog’ida 16 yoshga (o’quvchilar 18 yoshga) etmagan uch
yoki undan ortiq bolalari bo’lgan xodimlarga;
- Chernobil AESdagi avariya oqibatlarini tugatishda qatnashgan
xodimlarga;
- Chernobil AESdagi avariya natijasida
radioaktiv ifloslanish
zonasidan evakuatsiya qilingan va ko’chirilgan, qon hosil qiluvchi organlar
kasalliklari (o’tkir leykoz), qalqonsimon bez (adenoma, rak) va xavfli
o’smalar bilan bog’liq kasalliklarga chalingan xodimlarga;
- mehnatda mayiblanish va kasb kasalligi natijasida vaqtincha
mehnatga qobiliyatsiz bo’lgan xodimlarga.
Ijtimoiy ahamiyatga ega bo’lgan kasalliklar (sil
kasalligi, onkologiya
kasalliklari, yangidan paydo bo’ladigan xatarli o’simtalar, jinsiy yo’l bilan
o’tadigan kasalliklar, SPID, moxov (lepra) kasalligi, ruhiy kasalliklar)
bo’yicha hisobda turgan xodimlarga ular tomonidan davlat ijtimoiy sug’urta
badali to’lagan davrining (umumiy ish stajining) davomiyligiga bog’liq
ravishda vaqtincha mehnatga qobiliyatsizlik nafaqasi quyidagi miqdorlarda
to’lanadi:
a) umumiy ish staji 8 yil va undan ortiq bo’lgan xodimlarga ish haqining
100 foizi miqdorida;
45
b) umumiy ish staji 5 yildan 8 yilgacha bo’lgan xodimlarga ish haqining
80 foizi miqdorida;
v) umumiy ish staji 5 yilgacha bo’lgan xodimlarga ish haqining 60 foizi
miqdorida.
Yuqorida nazarda tutilgan xodimlardan tashqari qolgan xodimlarga
vaqtincha mehnatga qobiliyatsizlik bo’yicha nafaqa quyidagi miqdorlarda
to’lanadi:
a) umumiy ish staji 8 yil va undan ortiq bo’lgan xodimlarga hamda 21
yoshga etmagan chin (sag’ir) etimlarga ish haqining 80 foizi miqdorida;
b) umumiy ish staji 8 yilgacha bo’lgan xodimlarga ish haqining 60 foizi
miqdorida.
Ish haqini hisoblab yozish uchun quyidagilar asosiy hujjatlar
hisoblanadi: tashkilotning ishga qabul qilganlik, bo’shatganlik
va xodimlarni
tasdiqlangan shtatlar jadvali va ish xaqi stavkalariga muvofiq joydan-joyga
ko’chirish haqidagi buyruqlari, 421-son shakldagi foydalanilgan ish vaqti
hisobi va ish xaqi hisoblash tabeli va boshqa hujjatlar.Oyning oxirida tabel
bo’yicha ishlangan kunlarning umumiy miqdori, shuningdek, ortiqcha
ishlangan soatlar aniqlanadi. To’ldirilgan
va tegishli imzolar bilan
rasmiylashtirilgan tabel va boshqa hujjatlar belgilangan muddatda ish haqi
hisoblab yozish uchun buxgalteriyaga topshiriladi. Oyning birinchi yarmi
uchun xodimlarga avans beriladi. Avans belgilangan tartibda ushlab qolinishi
kerak bo’lgan soliq summasini hisobga olmagan holda, qoidaga ko’ra, ish
haqining 40 foizi miqdorida belgilanadi. Avans 389-son shakldagi ish xaqi,
avans berish uchun to’lov qaydnomasi bo’yicha beriladi.Oy uchun ish haqi
hisoblab yozish va oyning ikkinchi yarmi uchun to’lash odatda, T–49-son
shakldagi hisob-kitob to’lov qaydnomasi bo’yicha amalga oshiriladi. Ushbu
hisob-kitob to’lov qaydnomasiga xodimlarning familiyasi,
ismi va otasining
ismi, hisoblangan ish haqi va nafaqalar summasi, berilgan avans, ushlangan
soliqlar va boshqa summalar yoziladi. Hisob-kitob-to’lov qaydnomalari ana
shu qaydnomalarni tuzgan va tekshirgan xodimlar tomonidan imzolanadi. Ish
haqi to’lash uchun ruxsatnoma tashkilot rahbari va bosh hisobchi tomonidan
imzolanadi. Buxgalteriya hisobida xodimlar va stipendiatlar bilan hisob-
kitoblar 17 “Xodimlar va stipendiatlar bilan hisob-kitoblar” schyoti quyidagi
subschyotlarda yuritiladi:
170 “Kamomadlarga doir hisob-kitoblar”;
171 “Xodimlar bilan ijtimoiy nafaqalar bo’yicha hisob-kitoblar”;
172 “Hisobdor shaxslar bilan hisob-kitoblar”;
173 “Xodimlar bilan mehnatga haq to’lash bo’yicha hisob-kitoblar”;
174 “Stipendiya oluvchilar bilan hisob-kitoblar”;
175 “Talabalar bilan boshqa hisob-kitoblar”;
176 “Xodimlarning ish haqidan ushlab qolinadigan haq bo’yicha hisob-
kitoblar”;
177 “Deponentlangan to’lovlar bo’yicha hisob-kitoblar”;
179
“Hodimlar bilan boshqa hisob-kitoblar”.