O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus
Yüklə 3,36 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- «sakrab o’tish»
| oralik mahsulotlarini
tasavvur qilish imkonini beradi. Hayol tafakkur bilan mahkam bog’langandir. Hayol ham tafakkur singari kelajakni oldindan ko’rish imkoniyatini beradi. Hayol tafakkur singari muammoli vaziyatda, ya’ni masala yechishning yangi usullarini qidirib topishda yuzaga keladi. Tafakkur singari, hayol shaxsning extiyojlariga asoslanadi. Extiyojlarni qondirishning real jarayonidan oldin extiyojlarni qondirishning soxta, hayoliy jarayoni sodir bo’ladi, ya’ni bu extiyojlarning qondirilishi mumkin bo’lgan vaziyatni jonli, yorqin tasavvur qilish mumkin. Hayol jarayonlarida amalga oshiriladigan voqelikni oldindan aks ettirish yorqin tasavvurlar tarzida va konkret-obraz shaklida sodir bo’ladi. Shuning bilan bir paytda tafakkur jarayonlarida oldindan aks ettirish olamni umumlashtirib, vositali tarzda bilish imkonini beruvchi tushunchalar bilan ishlashda sodir bo’ladi. 223 Hayolning qimmati shunday iboratki, u hatto tafakkur uchun kerak bo’lgan to’la va zarur bilimlar bo’lmagan joyda ham biror qarorga kelish hamda muammoli vaziyatdan chiqish imkonini beradi. Fantaziya tafakkurning qandaydir bosqichlaridan «sakrab o’tish» va har holda so’nggi natijani tasavvur qilish imkonini beradi. Ammo muammoni yechish yo’lining kuchsiz tomoni ham xuddi mana shundadir. Masala yechishning fantaziya tomonidan belgilangan yo’li ko’pincha yetarli darajada aniq va qat’iy bo’lmaydi. Biroq muhitda yetarli bo’lmagan ma’lumotlar bilan yashash va harakat qilish zarurati kishida hayol apparatining paydo bo’lishiga olib keldi. Vaholanki, atrofimizni o’rab olgan olamda o’rganilmagan sohalar hamisha qolar ekan, bu hayol apparati hamma vaqt foydali bo’ladi. Hayol o’zining faolligi bilan xarakterlanadi. Shuning bilan birga hayol apparati faqat atrofdagi olamni o’zgartirishga qaratilgan shaxs ijodiy faoliyatining sharti sifatida foydalanilishi mumkin va foydalaniladi. Ayrim hollarda odam o’ziga hal qilib bo’lmaydigandek ko’rinadigan masalalardan, turmushning og’ir sharoitlaridan, o’z xatolarining ta’kibidan va shu kabilardan yashirinish uchun real tasavvurlardan uzoq bo’lgan fantastika olamiga vaqtincha kirib ketadi. Bu yerda fantaziya hayotda gavdalanmaydigan obrazlarni yaratadi, amalga oshmaydigan va ko’pincha amalga oshirib bo’lmaydigan ish- harakat programmalarini belgilaydi. Hayolning bunday formasi Yüklə 3,36 Mb. Dostları ilə paylaş:
|