S
əudiyyə Ərəbistanının Kralı 1938-ci ildə Kəbə örtüyünü tikən yeni
bir fabrikin
tikilm
əsini əmr verdi.
K
əbə örtüyünün uzunluğu 14 metrdir. Onun üzərinə qızıla boyanmış gümüş
iplikl
ə Quran ayələri yazılmışdır. Bu örtüyün qiyməti 20.000 000 (20 mln.) riyaldır.
Xüsusi fabrikd
ə hazırlanan bu örtük 800 kq ipək və 300 kq qızıl-gümüşdən
ibar
ətdir. İşlər hər il məhərrəm ayının 1-də başlayır və 11 ay müddətində davam edir.
Örtük üçün ip
ək Almaniyadan alınır. Sap bir neçə dəfə yuyulur, kimyəvi
madd
ələrdən təmizlənir, yüksək keyfiyyətli qara rəngə boyanır. Hər il zilhiccə ayının
3-d
ə, yaxud 4-də örtük Kəbənin qulluqçusuna təqdim edilir və həcc mərasiminin
sonunda ziyar
ətə gələn görkəmli şəxsiyyətlərə tikə-tikə paylanır
1
.
Əbu Cəfər (ə) nəql edir: “Süleyman
ibn Davud cinlər, insanlar, quşlar və
kül
əklərlə birlikdə Kəbəni ziyarət etdi və ona örtük sərdi”
2
.
İmam Sadiqdən (ə) sual olundu: bizə Kəbənin örtüyündən bir şey yetişir. Ondan
əynimizə paltar tikə bilərikmi? Həzrət buyurdu: “Bunula sizə inşallah ki, bərəkət
nazil olar.
Amma oranın torpağından bir daş olsa belə götürməyin. Hər kəs ondan bir
çey götürübs
ə, geri qaytarsın. İnsana yaraşmaz ki, Məkkədə bir ildən artıq qalsın. Hər
k
əs orada bir ildən artıq qalsa, qəlbi sərtləşər. Heç kəsə yaraşmaz ki, Kəbədən hündür
bina tiksin”
3
K
əbənin parçasının qara rəngdə olmasının sirri tam olaraq bəlli deyildir. Lakin
Əllamə Hairi belə nəql edir ki, bunun səbəbi onun dilindən belə deyilmişdir: “Allahın
peyğəmbərləri mənim ətrafımda təvaf edirdilər. Onları itirdiyimdən qaraya
bürünmüşəm
4
.
K
əbənin örtüyünün fəziləti haqqında Peyğəmbərdən (s) belə bir hədis
rəvayət
olunur: “Onu heç vaxt söym
əyin, çünki, o Allaha təslim olmuşdur”. Digər bir
r
əvayətdə isə Mömər, Həmmam bin Münəbbih və Əbu Hüreyrə təriqi ilə rəvayət
olunur ki, Peyğəmbər buyurmuşdur: “Əsəd əl-Humeyrini söyməyin, çünki o, Kəbəyə
ilk
örtük ç
əkən şəxsdir”
5
. (Lakin bu h
ədis zəif hesab olunur). Kəbənin Şam
istiqam
ətində Hicri-İsmail deyilən bir məkan vardır. Bu məkan İsmail peyğəmbərin
(
ə) yaşadığı xeymə olmuşdur. Onun yaşadığı bu otaq təvafa daxildir, amma ona
istiqam
ət alıb namaz qılmaq düzgün deyil.
1.15.
Kəbənin vəsfi və fəzilətləri
K
əbə evi dördbucaqlıdır. O sərt mavi daşlardan tikilmişdir. Onun hündürlüyü on
altı metrdir. Amma Peyğəmbərin (s) dövründə onun hündürlüyü bu qədər olmamışdı.
Çünki F
əth günü İmam Əli (ə), Peyğəmbərin (s) kürəyinə çıxıb Kəbənin üstündəki
bütl
əri yerə atmışdi. Onun eni təxminən on metr on santimetr, uzunluğu isə on iki
metrdir. K
əbənin qapısı şərq divarında yerdən iki metr hündürdədir. Qapı ilə üzbə-üz
dayananda sol t
ərəfdə Rükndə Həcərül-əsvəd yerləşir. Həcərül-əsvəd ağır,
1
Hacı Abu Talıb Əbdulmuttəlib oğlu, Ziyarət, səh. 14
2
Küleyni,
əl-Kafi, c. IV, səh. 412, hədis № 2938
3
Əllamə Hairi Ələmi, Dairətül-məarif, c. XV, səh. 195-196; Küleyni, Üsuli-kafi, c. IV, səh. 420, hədis № 2968, 2969,
2973
4
Dair
ətül-məarif, c. XV, səh. 196
5
Əhməd Cad, Vəsfül-Kəbətil-müşərrəfəti və tarixüha, səh. 77
26
yonulmamış yumurta şəklində bir daşdır. Onun rəngi qırmızıya çalan qaradır.
Üz
ərində sarı damarlar (xətlər) var.
K
əbənin küncləri qədimdən bəri “Rükn” adlanır. Onun şimal küncünə “Rükni-
İraqi”, qərb küncünə “Rükni-Şami”, cənub küncünə “Rükni-Yəmani”, Həcərül-
əsvədin olduğu şərq küncünə isə “Rükni-Əsvəd” deyilir. Qapı ilə Rükni-Əsvədin
arasındakı yerə isə “multəzəm” deyilir. Onun belə adlanmasının səbəbi isə təvaf edən
şəxsin davamlı olaraq burada dayanıb dua eməsinə görədir. Şimal tərəfdən divarın
üz
ərindəki navalça “Muzə’bi-Rəhmət” adlanır. Bu navalçanı Həccac bin Yusif
tikdirmişdir. Sonralar bu navalçanı hicri 954-cü
ildə sultan Süleyman gümüş, 1021-ci
hicri ilind
ə sultan Əhməd çini naxışlı və qızıl ulduzlu navalça ilə dəyişdirmişdi.
Sonralar is
ə osmanlı imperatoru sultan Əbdülməcid 1273-cü hicri ilində bu navalçanı
gümüş bir navalça ilə dəyişmişdi. Bu navalça hal-hazırda da Kəbənin damındadır.
Şimal divarının qarşısında yay şəklində “hətim” adı verilən yarımdairəvi bir
divar var. Onun iki ucu K
əbənin şimal və qərb künclərinə baxır. Hər iki tərəfdən
(yarımdairənin ucları ilə şimal və qərb künclərinin arasında) iki metr üç santimetrlik
m
əsafə var. Bu yarımdairənin hündürlüyü bir metr, eni isə bir metr yarımdır.
Yarımdairə ilə şimal divarındakı ərazi bəzəkli daşlarla döşənilmişdir. Yarımdairənin
ortasından şimal divarının tən ortasınadək olan məsafə səkkiz metr qırx dörd
santimetrdir.
“Hatim” adlı divarla (yarımdairəvi divarla) Kəbənin divarının arasındakı
boşluğa “Hicri-İsmail” deyilir. Onun təxminən üç metri İbrahim (ə) Kəbəni tikərkən
binanın daxilində olubmuş, lakin sonradan binadan kənara düşüb. Buna görə də təvaf
edil
ərkən “Hicri-İsmail” də təvaf dairəsinin
içərisinə düşməlidir ki, İbrahim
peyğəmbərin (ə) dövründəki Kəbə tam təvaf edilsin. Yarımdairəvi divarla şimal
divarı arsındakı məsafənin üç metri Kəbə binasına aid, qalanı isə İsmail (ə) ilə anası
Hac
ərin (ə) qoyunlarının saxlandığı yer olmuşdur. Bəzilərinin fikrincə isə Hacərlə (ə)
İsmail (ə) məhz bu yerdə dəfn edilmişdir
1
.
Qeyd etdiyimiz kimi K
əbənin Şərq hissəsində Həcərül-əsvəd adlanan Qara daş
vardır. Bu daş insan boyu qədərində Kəbəyə yapışdırılmışdır. Səhih
hədislərə görə
daş Cənnətdən endirilmişdir. Bu haqda peyğəmbər buyurub: “Həcərül-əsvəd
C
ənnətdən endirilib. O süddən ağ idi. Lakin Adəm övladının gunahları ucbatından
qaralmışdır”
2
.
Əllamə Məclisi rəvayət edir: İmam Sadiqdən (ə) nə üçün Qara daşa əl sürtülür
dey
ə soruşuldu. Həzrət buyurdu: “Allah Adəm övladından möhkəm əhd aldıqda
C
ənnətdən daşı çağırdı və ona bu əhdə şahid olmağı əmr etdi. Həcərül-əsvəd bu əhdə
kimin nec
ə riayət etməsinə şahiddir”
3
.
İmam Sadiqdən (ə) soruşuldu: Nə üçün Allh
H
əcərül-əsvədi (Qara daşı) Rüknə qoydu? Niyə onu başqa yerə qoymadı? Nə üçün
əhdi onunla etdi, başqası ilə yox? İmam buyurdu: “Allah Həcərül-əsvədi Adəmə
C
ənnətdən göndərdi Əhdə görə onu Rukunda yerləşdirdi”
4
.
1
Bax: Əllamə Təbatəbai, Təfsirül-mizan, c. III, səh. 523
2
Əllamə Məclisi, Biharül-ənvar, c. 96, Həmşinin, bu
hədisi Tirmizi Sünən; Şeyx Səduq, əl-Fəqif, c. II, səh. 255, hədis
№ 2115; Küleyni əl-Kafi, c. IV, kitabül-həcc, əsərlərində də rəvayət ediblər
3
Əllamə Məclisi, Miratül-üqul, c. III, səh. 250; Küleyni, Üsuli-kafi, c. IV, səh. 397, hədis № 2893; Şeyx Səduq, əl-
F
əqih, c. II, səh. 254, hədis № 2115
4
Əllamə Hairi, Dairətül-məarif, c. XVII, səh. 306; Şeyx Səduq, Mən la yəhzuruhül-fəqih, c. II, səh. 254, hədis № 2115
27