23
9. Sosial müavinatlar
1. Sosial müavinatlar nə deməkdir?
Sosial müavinətlər ayrı-ayrı kateqoriya şəxslərə sosial yardım göstərilməsi məqsədilə aylıq və ya
birdəfəlik ödənilən pul vəsaitidir
2. Sosial müavinat hansı müddətə təyin edilir?
Sosial müavinat aşağıdakı müddətlərə təyin edilir:
dövlət qulluqçularına ömürlük, yaşa görə müavinət - ömürlük;
əlilliyə görə müavinət-əlillik müddətinə;
sağlamlıq imkanları məhdud 18 yaşınadək uşaqlara müavinət - 18 yaşınadək uşaqların müvafiq icra
hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən edilmiş sağlamlıq imkanlarının məhdudluğu müddətinə;
ailə başçısını itirməyə görə müavinət:
vəfat etmiş şəxsin uşaqlarına - 18 yaşına çatanadək (əyani təhsil alanlara təhsili bitirənədək, lakin 23
yaşdan çox olmamaqla);
vəfat etmiş şəxsin 18 yaşına çatanadək sağlamlıq imkanlarının məhdudluğu müəyyən olunmuş 18
yaşından yuxarı əlil uşaqlarına - əlillik müddətinə;
vəfat etmiş şəxsin 8 yaşınadək uşaqlarına baxan və işləməyən (yaşından və əmək qabiliyyətindən asılı
olmayaraq) valideynlərdən, qardaş, bacı, baba və nənələrdən birinə - uşağın 8 yaşınadək.
müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən edilmiş bəzi kateqoriya şəxslərə kommunal,
nəqliyyat və digər xidmətlərə görə müavinət - onu almaq hüququ olan şəxs qanunvericiliklə müəyyən
edilmiş hallarda bu hüququ itirənədək;
3 yaşınadək uşağa qulluğa görə müavinət - müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən
edilən şəxs qismən ödənişli sosial məzuniyyətə çıxdığı gündən məzuniyyət müddətinə;
müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən edilmiş bəzi kateqoriya şəxslərin 16 yaşınadək
(ümumtəhsil müəssisələrində əyani təhsil alanlar üçün 18 yaşınadək) uşaqlarına müavinət:
uşağın 16 yaşı tamam olan ayın sonunadək;
ümumtəhsil məktəblərində əyani təhsil alanlara - 18 yaşı tamam olan ayın sonunadək (təhsil
müddətindən çox olmamaqla).
valideynlərini itirmiş və valideyn himayəsindən məhrum olmuş uşaqların qəyyumlarına
(himayəçilərinə) müavinət - müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən qəyyumluq (himayəçilik)
müəyyən edildiyi müddətə;
1 yaşınadək uşağı olan aztəminatlı ailələrə müavinət - uşağın bir yaşı tamam olan ayın sonunadək.
Radiasiya qəzası nəticəsində zərər çəkmiş şəxslərə hər il müalicə üçün müavinət müraciət edilən
aydan sonrakı ayın 1-dən ildə bir dəfə ödənilməklə əlillik və ya sağlamlıq imkanlarının məhdudluğu
müddətinə təyin edilir.
Uşağın anadan olmasına görə və dəfn üçün birdəfəlik müavinətlər müraciət etmə müddətindən asılı
olmayaraq təyin edilir.
3. Uşağın anadan olmasına görə verilən müavinat hansı müddətə qədər ödənilir?
Yalnız bir dəfə uşaq anadan olanda ödənilir
4. Uşağın anadan olmasına görə birdəfəlik müavinat aldıqda hansı sənədlər tələb olunur?
Aşağıda göstərilən sənədlər tələb olunur:
Valideynlərin şəxsiyyət vəsiqələrinin surəti;
Uşağın doğum şəhadətnaməsinin surəti
Nikah şəhadətnaməsinin surəti;
Yaşayış yerindən ailə tərkibinə dair arayış.
Qeyd: Arayışda valideynlərin işləyib işləməməsi göstərilməlidir;
24
Ailəyə məxsus torpaq üzərində hüquqları təsdiq edən sənəd;
Qeyd: Torpaq sahəsinə görə məcburi dövlət sosial sığortası ödənildikdə birdəfəlik müavinatı Sosial
Müdafiə Fondu ödəyir, həmçinin valideynlər işləyirlərsə bu halda da müavinatı Fond ödəyir. Sosial
Müdafiə Fondu torpaq sahəsinə dair məcburi dövlət sosial sığortası ödənilmədiyinə dair arayış verərsə bu
halda müavinatı Sosial Müdafiəsi Mərkəzi ödəyir, habelə valideynlər işsizdirsə o halda da müavinat
Mərkəz tərəfindən ödənilir.
5. Sosial müavinat hansı hallarda təyin edilir?
Yaşa görə müavinət - əmək qabiliyyəti olmayan şəxsin əmək pensiyası hüququ olmadıqda və
işləmədikdə;
Əlilliyə müavinət - əmək qabiliyyəti olmayan şəxsin əmək pensiyası hüququ olmadıqda
Sağlamlıq imkanları məhdud 18 yaşınadək uşaqlara müavinət-müvafiq icra hakimiyyəti orqanı
tərəfindən təsdiq edilmiş qaydada müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən sağlamlıq imkanlarının
məhdudluğu müəyyən edilmiş şəxsin əmək pensiyası hüququ olmadıqda
Ailə başçısını itirməyə görə müavinət:
Əmək qabiliyyəti olmayan şəxsin əmək pensiyası hüququ olmadıqda;
Yaşından və əmək qabiliyyətindən asılı olmayaraq valideynlərdən, qardaş, bacı, baba və nənələrdən
biri vəfat etmiş şəxsin 8 yaşınadək uşaqlarına baxdıqda və işləmədikdə.
Müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən edilmiş bəzi kateqoriya şəxslərə kommunal,
nəqliyyat və digər xidmətlərə görə müavinət - onu almaq hüququ müəyyən edilmiş şəxslərin əmək
pensiyası hüququ olmadıqda;
3 yaşınadək uşağa qulluğa görə müavinət - 3 yaşınadək uşağa qulluq göstərən, müvafiq icra
hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən edilən şəxs qismən ödənişli sosial məzuniyyətdə olduqda;
Müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən edilmiş bəzi kateqoriya şəxslərin 16 yaşınadək
(ümumtəhsil müəssisələrində əyani təhsil alanlar üçün 18 yaşınadək) uşaqlarına müavinət bəzi
kateqoriya şəxslərin müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən onu almaq hüququ müəyyən
edildikdə;
Valideynlərini itirmiş və valideyn himayəsindən məhrum olmuş uşaqların qəyyumlarına
(himayəçilərinə) müavinət - müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən qəyyum (himayəçi) təyin
edilmiş şəxslərin "Ünvanlı dövlət sosial yardımı haqqında" Azərbaycan Respublikası Qanununa
əsasən sosial yardım almaq hüququ olduqda və barəsində qəyyumluq (himayəçilik) təyin edilmiş
uşaqlar tam dövlət təminatında olmadıqda
1 yaşınadək uşağı olan aztəminatlı ailələrə müavinət - ailənin "Ünvanlı dövlət sosial yardımı
haqqında" Azərbaycan Respublikası Qanununa əsasən ünvanlı sosial yardım
almaq hüququ olduqda;
Radiasiya qəzası nəticəsində zərər çəkmiş şəxslərə hər il müalicə üçün müavinət - şəxsin radiasiya
qəzası nəticəsində əlil olduğunu və Çernobıl AES qəzası nəticəsində zərər çəkmiş şəxslərin 18
yaşınadək uşaqlarının qəza nəticəsində sağlamlıq imkanlarının məhdudluğunu təsdiq edən müvafiq
icra hakimiyyəti orqanının arayışı təqdim edildikdə;
Uşağın anadan olmasına görə müavinət - müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən verilmiş arayış
təqdim edildikdə;
Dəfn üçün müavinət şəxs vəfat etdikdə.
10. Ünvanlı sosial yardım
1.Ünvanlı dövlət sosial yardımı kimlər üçün təyin olunur?
Sosial yardım yalnız aztəminatlı ailələr üçün təyin olunmalıdır
2.Sosial yardımı hansı ailələr ala bilərlər?
Ailənin orta aylıq gəliri hər bir ailə üzvü üçün ehtiyac meyarının məcmusundan aşağı olduqda(ailəyə
daxil olan məbləğ) ,ailə üzvlərinin əmək qabiliyyətsiz olması, ailənin əmək qabiliyyətli üzvünün