Qoca bir kişi köhnə bir arabanı yolyuxarı sürürdü. Arabaya qoşulmuş at da qocaydı. Çoxdanın atı idi, lap çoxdanın
Yüklə 4,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
ərinin qolundan tutub atdan düşürdü. Tanabay Caydarın çiyinlərini qucaqladı. Caydar da onun döşünə qısıldı və onlar ağladılar, hər ikisi uşaq kimi ağladı. – Basdırdıq Çoronu, Caydar. Daha Çoro yoxdur, Caydar. Mənim Çorom yoxdur! Sonra Tanabay alaçığın qabağındakı bir daşın üstündə oturdu. O, tək olmaq istəyirdi, diş-diş qarlı dağların dalından çıxan aya təklikdə tamaşa eləmək istəyirdi. İçəridə Caydar uşaqları yatırırdı. Alaçıqda ocaq yanırdı, odunların çıltısı eşidilirdi. Sonra dəmir komuzun ürək yandıran naləsi qalxdı. Sanki, haradasa külək əsirdi – külək fəryad qoparırdı. Sanki, bir insan nalə çəkib çöllər boyu qaçırdı, çöllər susurdu və öz dərdli səsi ilə insan dağı-daşı ağladırdı. Sanki, bu kimsəsiz çöllərdə o səs haray çəkib dərdini deməyə bir insan axtarırdı, lakin hər yan bomboş idi, o ağladıqca özü öz səsini eşidirdi. Caydar dəmir komuzu ağladırdı. Tanabay üçün “Qoca ovçunun mahnısı”nı çalırdı. Səni mən öldürdüm, oğlum Qaraqul, Dünyada tək qaldım, oğlum Qaraqul. Baxtım tora düşdü, oğlum Qaraqul, Yaman dara düşdüm, oğlum Qaraqul. Sənə ovçuluğu, oğlum Qaraqul, Mən niyə öyrətdim, oğlum Qaraqul. Niyə qırıb tökdün, oğlum Qaraqul, Ceyranı, cüyürü, oğlum Qaraqul. Sən niyə məhv etdin, oğlum Qaraqul, Dilsiz heyvanları, oğlum Qaraqul. Dünyada tək qaldım, oğlum Qaraqul, Heç kəs bu dünyada, oğlum Qaraqul, Səsimə səs vermir, oğlum Qaraqul, Səni mən öldürdüm, oğlum Qaraqul, Əlimlə öldürdüm, oğlum Qaraqul... ...Tanabay alaçığın qabağında oturub bu qədim qırğız ağısına qulaq asırdı. Zülmətdən don geymiş dilsiz dağlar dalından ay çıxırdı. Qarlı şiş təpələr, uca nəhəng qayalar ay işığına qərq olmuşdu. Dağlara baxa- baxa Tanabay yenə də öz mərhum dostundan halallıq istəyirdi. Caydarsa alaçıqda dəmir komuzun dili ilə böyük ovçu Qaraqula ağı deyirdi: Səni mən öldürdüm, oğlum Qaraqul, Dünyada tək qaldım, oğlum Qaraqul... 23 Dan yeri sökülürdü. Tanabay tonqalın qırağında can verməkdə olan atın başı üstündə əyləşib sonrakı əhvalatları xatırlayırdı. Heç kəsin xəbəri yox idi ki, Çoronun dəfnindən bir neçə gün sonra Tanabay vilayət mərkəzinə getmişdi. Bu, onun son təşəbbüsü idi. O, bir vaxt müşavirədə nitqini eşitdiyi obkom katibini görmək istəyirdi, ona öz dərdini danışmaq istəyirdi – Tanabay əmin idi ki, bu adam onu başa düşəcək, ona kömək eləyəcəkdi. Çoro da bu adamın yaxşılığından danışırdı, onu başqaları da tərifləyirdilər. Ancaq Tanabay katibin başqa bir vilayətə göndərildiyindən xəbərsiz idi. Bunu o, vilayət komitəsində eşitdi. – Siz bunu bilmirdiniz? – Yox. Qəbul otağında oturmuş qadın bu qısa sual-cavabdan sonra dedi: – Əgər çox vacib işiniz varsa, mən bunu təzə katibə xəbər verə bilərəm. Bəlkə qəbul eləyə. Tanabay: – Sağ olun, – dedi, – lazım deyil. Mən elə-belə gəlmişdim – şəxsi iş üçün. Mən əvvəlki katibi tanıyırdım, o da məni tanıyırdı. Daha narahat eləməyə dəyməz. Bağışlayın, sağ olun. Qəbul otağından çıxanda Tanabay keçmiş katibi tanımağına ürəkdən əmin idi və inanırdı ki, katib də onu – çoban Tanabay Bakasovu şəxsən tanıyırdı. Axı, belə şey niyə də olmasın? Onlar bir-birini tanıya da bilərdilər, bir-birinin hörmətini istəyə də bilərdilər. Buna Tanabay inanırdı və məhz inandığına görə də, o, qəbul otağındakı qadına belə dedi. Tanabay vilayət komitəsindən çıxıb avtobus vağzalına sarı yollandı. Pivə dükanının qabağında iki fəhlə boş çəlləkləri maşına qaldırırdı. Fəhlələrin biri yuxarıda durmuşdu, o biri fəhlə aşağıdan çəlləkləri diyirlədirdi və necə oldusa o, təsadüfən başını qaldırıb Tanabayı gördü. Bu adam Bektay idi. O, döşünü çəlləyə dirəyib, kinli-kinli Tanabaya sarı baxır, onun nə deyəcəyini gözləyirdi. Yuxarıdakı fəhlə qışqırdı: – Ə, nə olub sənə? Yatmısan, nədir? Çəllək aşağı sürüşdü və onun ağırlığı altında beli bükülmüş Bektay yenə gözünü Tanabaydan ayırmadı. Ancaq Tanabay onu dindirmədi. “Deməli, gəlib bura çıxmısan. Pivə dükanına soxulmusan. Əhsən, əhsən... Özünə yaxşı yer tapmısan”. Belə düşünə-düşünə Tanabay ayaq saxlamadan yoluna davam elədi. Sonra addımını yavaşıtdı. “Cavan oğlandır. Hayıfım gəlir. Yaxşı adam ola bilərdi. Bəlkə, dayanım? Bəlkə, söhbət eləyim?” Tanabay geri dönmək istədi. O, Bektayı bağışlamağa hazır idi, təki bu cavan oğlan ağlını başına yığaydı. Ancaq Tanabay qayıtmadı. Çünki Bektay onun partiyadan qovulduğunu bilsəydi, onların söhbətindən heç nə çıxmayacaqdı. Dilindən zəhər tökülən bu adamı Tanabay özünə güldürmək istəmədi, öz dərdinə, öz taleyinə, öz işinə; o işə ki, Tanabay hələ də sadiq idi. Çıxıb getdi. Rastına düşən bir maşına minib şəhərdən uzaqlaşdı. Ancaq çəlləyin ağırlığı altında beli bükülmüş Bektayı, onun kinli baxışlarını Tanabay uzun müddət unuda bilmədi. Sonra Bektay məhkəməyə düşəndə, şahid çağrılmış Tanabay onun barəsində heç nə demədi. Bektayın olsa-olsa, sürünü atıb getməyindən danışdı. Tanabay istəyirdi ki, bu adam özünün əyri yola düşdüyünü başa düşsün, öz layiqsiz əməlindən peşman olsun. Ancaq, görünür ki, Bektay bunu heç ağlına da gətirmirdi. – Qurtarandan sonra yanıma gəl. Dərdləşərik, bir şey fikirləşərik. – Bu sözlərlə Tanabay Bektaya ürək-dirək vermək istədi. Ancaq Bektay heç bir cavab vermədi, heç başını qaldırıb onun üzünə də baxmadı. Tanabay pərt halda çıxıb getdi. Partiyadan çıxarılandan sonra o özünə inamını itirmişdi, hamının qabağında müqəssir vəziyyətində qalmışdı. Yaman cəsarətsiz olmuşdu. Axı, onun heç yuxusuna da girməzdi ki, başına belə bir müsibət gələcək. Bunu onun üzünə çəkən yox idi, ancaq o özü adamlardan qaçırdı, danışmaqdan ehtiyat eləyirdi, çox vaxt ağzına su alıb otururdu. 24 Tonqalın qırağında Gülsarı başını yerə qoyub hərəkətsiz uzanmışdı. Can verirdi. Sinəsindən son nəfəsi çıxırdı, bayaqdan alova zillənmiş gözləri beləcə baxa- baxa sönürdü, taqətsiz irəli uzanmış ayaqları quruyub ağaca dönürdü. Tanabay öz atı ilə vidalaşırdı, ona son sözlərini deyirdi: “Sən əvəzsiz bir at idin, Gülsarı. Sən mənim dostum idin, Gülsarı. Sən mənim həyatımın ən xoş çağlarını aparırsan, Gülsarı. Sən həmişə mənim yadımda qalacaqsan, Gülsarı. Bu saat öz yanındaca mən sənin keçmişini xatırlayıram, çünki sən ölürsən, Gülsarı. Bir vaxt biz o dünyada görüşəcəyik. Ancaq orada mən sənin addım səslərini eşitməyəcəyəm. Çünki orada yol yoxdur, Gülsarı, torpaq yoxdur, ot yoxdur, orada həyat yoxdur. Ancaq hələ ki, mən sağam, sən də ölməyəcəksən, çünki mən həmişə səni xatırlayacağam, Gülsarı. Sənin ayaq səslərin mənim üçün ən əziz nəğmə olacaq...” Qoca Tanabay atın başı üstündə dayanıb düşünürdü və ömrün belə tez ötüşməyinə təəssüflənirdi. Nə tez keçdi ömür, onlar nə tez qocaldılar! Özünə qoca deməyə Tanabayın, bəlkə də, Yüklə 4,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|