A Z
R B A Y C A N
X Z R D N Z G M
L Y
И
ИЧИ И И
23 sentyabr 2016-cы il № 61-64 (9067)
7
Yeni Kaledoniya arxipelaqın-
dakı çimərliklərdən birində köpək
balığının hücumu nəticəsində
avstraliyalı sörfinqçi həlak olub.
Sentyabrın 7-də ABC televiziya
kanalının yaydığı məlumata görə,
kaytsörfinqlə məşğul olan kişi
idarəetməni itirərək suya düşüb.
Yaxınlıqda olan iri köpək balığı
ona hücum edərək budundan
dişləyib. Yaxınlıqdakı katamaranda
olanlar onu sudan çıxarsalar da
sörfinçinin həyatını xilas etmək
mümkün olmayıb.
Yerli xilasetmə xidmətinin başçı-
sı Nikolas Reno bildirib ki, onu çox
böyük köpək balığı dişləyib, lakin
onun hansı növə aid olduğu məlum
deyil. Həlak olanın adı da hələlik
açıqlanmır. O, təqribən 50 yaşların-
da Qərbi Avstraliya sakinidir. Bu,
cari ildə köpək balığının Yeni Kale-
doniya sahillərində insana hücumu
nəticəsində baş verən ikinci belə fa-
ciədir.
Yeni Kaledoniya Sakit okeanın
cənub-qərbində, Avstraliyadan təq-
ribən 1200 kilometr şərqdə yerləşən
adalar qrupudur və Fransanın xüsusi
inzibati-ərazi vahidi hesab olunur.
Vüqar Ağayev
ABŞ hökumət orqanları
qozbel balinaları daha nəsli
kəsilməkdə olan canlı növü hesab
etmir. Məməlilərin sayını balina-
ların qorunması üzrə beynəlxalq
cəhdlər sayəsində bərpa etmək
mümkün olub.
“rns.online” saytı xəbər verir
ki, bu məlumatı ABŞ-ın Okean və
Atmosfer Tədqiqatları Milli İdarəsi
yayıb. Qozbel balina populyasiya-
larının cəmi 14 növü var. ABŞ hö-
kumət orqanları doqquz populyasi-
yanı yox olmaqda olan heyvanların
siyahısından çıxarıb. Onlar Havay,
Vest-Hind və Avstraliyada qışlayan
balinalardır. Təxminən 11 min qoz-
bel balinanın qışda Havay adaları
ətrafında yaşaması populyasiyanın
bərpasından xəbər verir. Lakin po-
pulyasiyalardan dördü indiyədək
təhlükə altında qalır, birinin isə nəsli
kəsilmək üzrədir.
1950-ci illərin ortalarında qozbel
balinalar, demək olar ki, tamamilə
məhv edilib. Məlumatda bildirilir ki,
məməlilərin populyasiyasının tədri-
cən bərpası işinə 1966-cı ildə balina
ovuna beynəlxalq qadağa qoyulan-
dan sonra başlanılıb.
Şotlandiya muzeyinə
Yura dövründə yaşamış
dənız yırtıcısının skeleti
təqdim olunub.
“Vistanews” saytına isti-
nadla xəbər verir ki, 1966-cı
ildə Skay adasının yaxın-
lığında tapılmış yırtıcının
qalıqları 50 ildən sonra daş-
lardan təmizlənib və ziyarət-
çilərin ixtiyarına verilib.
Uzunluğu dörd metrə ça-
tan və yüzlərlə konusabən-
zər dişləri olan bu yırtıcı
17 milyon il bundan əvvəl
yaşamış ixtiozavr ailəsinə
mənsubdur. Məhz onlar
müasir balinaların və del-
finlərin əcdadları sayılır.
Paleontoloqların söz-
lərinə görə, dəniz yırtıcı-
sının qalıqları yarım əsr
süxurların qalın təbəqələ-
rinin arasında qalıb və
onun oradan çıxarılması
çox vaxt aparıb.
Feodosiya şəhərindəki
(Krım) Karadağ təbiət qoruğu-
nun mütəxəssisləri delfinlərin
“dil”inin insan dilinə bənzədiyini
bildiriblər.
“Vista News” saytı xəbər verir
ki, elm adamları xüsusi sualtı mik-
rofon vasitəsilə delfinlərin dialoqu-
nu qeydə alıblar. Məməlilərin səsin
tezliyini və ucalığını dəyişə bildiyi
məlum olub. Alimlər bu xüsusiyyə-
ti söz birləşməsi və ya cümlə kimi
dəyərləndiriblər.
Mütəxəssislər delfinlərin dia-
loqunun insanların danşığını xatır-
latdığını söyləyirlər.
KöpəK BAlIğInIn hücUMU fAciəli SonlUqlA BAşA çAtIB
qoZBel BAlinAlArIn nəSli KəSilMəK
təhlüKəSi ArADAn qAlXIB
YUrA DöVrünə AiD DəniZ YIrtIcISI tApIlIB
Delfinlərin öZ “Dil”i VAr
Hindistan fizikləri balıq pul-
cuqlarından ibarət batareya ilə iş-
ləyən generator yaradıblar. Şəffaf,
elastik lövhəcik bədən tərpənişi, səs
dalğaları və ya külək axınları kimi
kiçik hərəkətlərdən enerji toplaya,
sonra onları elektrik enerjisinə
çevirə bilir.
“Rambler” saytı xəbər verir ki,
balıq pulcuqlarının tərkibində olan
kollagen pyezoelektrik materialdır.
O, mexaniki təsirə məruz qaldıqda
elektrik yükü yaradır. Kəlküttə Uni-
versitetinin alimi, tədqiqatın həm-
müəllifi Dipankar Mandal deyir ki,
balıq pulcuğundan olan batareyalar-
la işləyən elektrik vasitələri ekoloji
cəhətdən ən təmiz cihazlardır. Müa-
sir pyezoelektrik generatorlarının
tərkibini isə zəhərli qurğuşun və bis-
mut təşkil edir.
D.Mandal və həmkarı Sucit Ku-
mar balıq emalı bazarında karp balı-
ğının pulcuqlarını toplayaraq onlara
qızıl elektrodlar bərkidib və üstünü
laminatla örtüblər. Bir neçə yüngül
əlçalma və dörd elektrod 77 yaşıl və
mavi işıq diodunu yandırmağa ki-
fayət edib.
Kumar və Mandal tədqiqatları-
nın nəticələrini bu yaxınlarda “App-
lied Physics Letters” jurnalında dərc
ediblər. Tədqiqatçılar bu ixtiranın
tibbi implantlar, eləcə də digər kiçik
gacetlər üçün çox faydalı ola biləcə-
yinə ümid bəsləyirlər.
BAlIq pUlcUğU ilə işləYən GenerAtor
YArIZArAfAt,
YArIGerçəK
Suyu gur gəldiyi üçün meydan sulayır?
Bəxt sarıdan bəxtimin bəxti gətirib. Bəxtimin bəx-
tinə, bəxtdən heç nə gözləməyən mən düşmüşəm.
Dedim mütaliəni xoşlayıram. Demədim ki, yerin-
dən duran mənə dərs versin.
hər gözəldə eyib axtarmaqdansa, hər eybi olanda
gözəllik axtarmaq daha yaxşıdır.
At belində atdan başqa hamı özünü yaxşı hiss edir.
Sosializmdə ətimiz olanda yağımız olmurdu, yağı-
mız olanda isə çörəyimiz. hamısı eyni vaxtda olanda
isə artıq sosializm yox idi.
Sosializmdə nə yox idisə, möhtəşəm növbələr hə-
mişə var idi.
ipiqırıq adamı kəndir saxlamaz.
Adama nə qədər təzyiq etmək lazımdır ki, təzyiqi
kəllə-çarxa çıxsın?
cəhətləri bilmədiyi üçün çox adamı fikrindən dön-
dərmək asandır?
Ağzı söz tutmayan sirr necə saxlasın?
lazım olduğu üçün kiminsə ağlını oğurlayırlar?
Kəndirbazı çıxmaq şərti ilə bütün ipiqırıqlardan
başqaları ziyan çəkir.
heç kəsin çörəyinə bais olmaq istəmirəm. Amma
bu o demək deyil ki, sən də bir qarın çörək üçün iki-
gündənbir məni satasan.
Bir dünya natamam adam da bir bütöv kişiyə
dəyməz.
SSri-nin vaxtında “işverən” çox olduğu üçün işsiz
adam yox idi?
Adamın gözünə dik baxa bilmədiyi üçün adama
yuxarıdan aşağı baxır?
Dünənə kimi “böyük qardaşımız “urus” olubsa,
özümə təmiz müsəlman deyə bilərəm?
Bütün günahlarımı yuya bilməsəm də, yumağa
cəhd göstərmək üçün bir az möhlət istəyirəm.
Adam var, bu dünyada təkcə vaxtı var. onu da
Allah verib.
Deyirəm bir az gec doğulsaydım, arxamca danı-
şanlar görəsən kimin dalınca danışardılar?
pulun gücünə bax e... Bütün dünyada pulu olanın
dediyini deyirlər.
əvvəllər and-aman edirdilər ki, pul əl çirkidir.
indi isə pulu olmayana heç əl də vermirlər.
Allaha çox şükür ki, səbrim var. Bir az pulum da
olsaydı, səbrimi xərcləməzdim.
Zəncir çeynəyən adamın dişləri nədəndir?
işığı Allah versə, yaxşı olar. Bəndənin ümidinə
qalanda, hətta evdə arvad da adama gün verəndə,
işıq vermir.
Adamın başı altına təkcə hörmət xatirinə yastıq
qoymurlar.
Kiminsə yatmaması üçün o boyda filin o boyda
qulağını kəsməyə nə lüzum?
heyf deyil cin atı?! nə ot istəyir, nə su. üstəlik nə
vaxt istəsən, minə bilirsən.
Görəsən həqiqətlə yalanı yaxşı-yaxşı qarışdıranda,
həqiqətə oxşar bir şey alınır?
nağıl xoşlayan da ancaq nağıl danışmamalıdır.
riyaziyyatı zəif bildiyi üçün fikrini bir yerə topla-
ya bilmir?
Ya ariflərimiz əvvəlki ariflər deyil, ya da işarələri-
miz.
Bekarçılıqdan çox adamın ağlına çox şey gəlir?
Yazandırsa, öz günahlarını da başqasının ayağına
yazmalıdır?
oxumaqdan heç kim kor olmur. əksinə, mütaliə
etməyənlərin çoxu kor kimidir.
Ad-sanı özüm qazanmalıyam deyə, atam mənə
fərli ad qoymayıb?
Savadlı adamlar ağıllı adamlardan daha çox
çalışqandırlar. ən azı ona görə ki, ağlı adama Allah
verir, savadı isə insan özü qazanır.
Mənim çörəyimi yüz faiz israfçılığı xoşlamayan
Allah verir. Yoxsa süfrəmdə artıq nə isə olardı.
Mənim kimi yazan yoxdur. Xəttimi görməmisən?
hər şeyi satmaq və nəyəsə satılmaq olmaz.
Yaxşı adam hər şeyi yaxşı ölçüb-biçir, pis adam
yaxşı biçir.
Səviyyəsi olmayan adam hər şeyin səviyyəsini
ancaq aşağı sala bilər.
Yağla şorun fərqini bilməyən əvvəl-axır qatıqlayır.
ölüm haqdırsa, deməli əvvəl-axır hamı haqq yolu-
na gəlir.
Sevinc yaxşı şeydir. Daha deməyiblər ki, başqası-
nın pis gününə də sevinəsən...
Vallah, nə bilirsə, elə başım bilir. Ayaqlarımın bu
dünyadan xəbəri yoxdur.
niyə, hətta pulu olmayana da elə gəlir ki, yaxşı
adama pul lazım deyil?
Yaxşı igidin də anası ağlayan vaxtdan dünyanın
göz yaşları qurumur.
qadınları, ən çox sevməyi bacardıqları üçün sev-
mək lazımdır.
elə təkcə sədaqətinə görə Azərbaycan kişisi azər-
baycanlı qadına çox şey borcludur.
Keçi də pis deyil. Amma qoç döyüşünə qoç çıxar-
maq lazımdır.
öz çəkisini bilirsə, onda niyə özünü mənimlə bir
tərəziyə qoymaq istəyir.
əməlinə görə ət tökməyən köklükdən niyə gileylə-
nir?
Kişilərin pulu ilə geyindikləri üçün bəzi qadınların
donları çox qısadır?
qadınların çoxu yaradıcı adamlardır. ən azı ki-
şilər üçün problem yaradırlar.
Dəhşətə bax. Yüz doğru bir yalana dəyməyir.
əvvəllər elə bilirdim ki, yaxşı adamlar azdır. indi
görürəm ki, Adam azdır.
Düşmənlərimiz həmişə olub. Dostlarımız isə...
Belə çıxır ki, düşmənlərimiz bizə münasibətdə daha
sədaqətlidirlər.
Rasif TAHİROV
iş adamı cəbəllütariq
boğazını üzərək keçib
“Sigma Technologies” şirkətinin sahibi
olan 51 yaşlı Dino Sebti Cəbəllütariq
boğazını üzərək keçən ilk mərakeşli kimi
tarixə düşüb. O, bir ilə yaxın müddətdə
hazırlıq keçdikdən sonra heç bir xüsusi
qurğu olmadan Afrika ilə Avropanı ayıran
boğazı 4 saat 22 dəqiqəyə üzərək keçib.
Təxminən 18 kilometr məsafədə üzən
Dino Sebti bildirib ki, bu, onun üçün macə-
radır. Bu prosesin hər anından həzz aldığı-
nı deyən iş adamını həmin müddətdə qayıq
müşayiət edib.
Aygün Əliyeva
fırlanan dəyirmi ada
aşkar edilib
Tədqiqatçılar Argentina bataqlıqların-
da aşkar edilən sirli obyekti əvvəlcə “Go-
ogle Maps”də taparaq, yerin düzgün skan-
lanmaması nəticəsində yaranan artefakt
kimi qəbul ediblər. Lakin sonra məlum
olub ki, ada həqiqətən mövcuddur, habelə
ideal dərəcədə dəyirmidir və fırlanır.
“hi-news.ru” saytının xəbərinə görə, ta-
pıntı amerikalı hidravlika mühəndisi Riçard
Petroniyə məxsusdur. O, adanı bu il aşkar
edib və bu barədə həmkarları Sercio Nespi-
lerm və Pablo Martinesə məlumat verib. On-
lar da tapıntı ilə maraqlanıblar və üçü birlik-
də sirli yeri aşkar etmək üçün ekspedisiyaya
yola düşüblər. Arzu edən hər kəs qeyri-adi
adanı elə indi görə bilər. Bunun üçün “Go-
ogle Maps”ə 34°15'07. 8"S 58°49'47 koordi-
natlarını daxil etmək kifayətdir.
Ada Argentinada, Parana çayının del-
tasında yerləşir. Riçard və onun həmkarları
birinci dəfə adaya yaxınlaşa bilməyiblər –
hədsiz bataqlıq ərazi onlara mane olub. La-
kin helikopter vasitəsilə edilən ikinci cəhd
uğurlu olub və alimlər qeyri-adi adanı görə
biliblər. “Eye” (Göz) adlandırılan adanın
diametri 118 metrdir. Məlum olub ki, yerli
sakinlər adanın mövcudluğunu çoxdan bilir-
lər, lakin orada qədim allahların yaşadığını
güman edərək adaya yaxınlaşmağa cürət et-
mirlər.
Yeri gəlmişkən, ufoloqlar hesab edir-
lər ki, tədqiqat aparmaq lazım deyil. Onlar
əmindirlər ki, bu “ada” – kosmik gəmi lyu-
kunun qapağıdır və ya yadplanetlilərin sualtı
bazasına gizli giriş yoludur.
Su kranlarından neft axıb
“ria.ru” saytının
xəbərinə görə, Rusiya-
nın şərqindəki Çerski
kəndinin sakinləri
evlərindəki su kranla-
rını açdıqda krandan
isti su əvəzinə neftin
gəldiyini görüblər.
Kəndin mərkəzi istilik sistemində mey-
dana gələn qəza nəticəsində 3 ton neftin su
şəbəkəsinə sızdığı bildirilir. Neftin su şə-
bəkəsi ilə yanaşı bölgədəki çayları və ətraf
əraziləri kirlətdiyi də qeyd edilib.
Su şəbəkəsindəki nefti təmizləməyə çalı-
şan səlahiyyətlilər soyuq su kranlarında hər
hansı bir problemin olmadığı deyiblər. Lakin
vətəndaşlara isti suyu içmədən əvvəl qaynat-
maları barədə xəbərdarlıq edilib.
Faktla bağlı istintaq aparılır.
Birləşmiş Əmirliklərin Dubay
şəhərində dünyanın ən böyük
rəqs edən fəvvarəsi açılacaq.
"RİA Novosti" xəbər verir ki,
bu barədə "Meydan Group" İnkişaf
Şirkəti bildirib. Hündürlüyü 100
metr, eni 400 metr olan və 30 min
kvadratmetr sahəni əhatə edən fəv-
varə Dubayın "Meydan One Mall"
yeni ticarət kompleksində quraşdı-
rılacaq. Layihənin icrasına 2015-ci
ilin avqustunda başlanılıb. Komp-
leksdə uzunluğu bir kilometr olan
dünyanın ən uzun dağ xizək borusu
da tikiləcək.
Qeyd edək ki, dünyanın ən bö-
yük və ən hündür musiqili fəvvarəsi
də 2009-cu ildə Dubayda istifadəyə
verilib. Uzunluğu 275 metr, hündür-
lüyü 150 metr olan fəvvarə Bürc Xə-
lifədə yerləşir.
Tahir Dadaşov
ən BöYüK rəqS eDən fəVVArə
hind və Sakit okeanları arasında
dənizin olduğunu iddia edirlər
Alimlər Hind
və Sakit okeanları
arasında - Filippin
adaları ərazisində əv-
vəllər mövcud olmuş
Cənubi Asiya dənizini
aşkar ediblər.
“Svopi” saytı xəbər verir ki, dənizin
sahəsi 15 milyon kvadratkilometrlik ərazini
əhatə edib. Alimlərin fikrincə, Cənubi Asiya
dənizi təxminən 50 milyon il əvvəl coğrafi
proseslər nəticəsində yoxa çıxıb.