Sevda dulger tez

 

19 

1.2.2. MDMA (3,4-metilendioksimetamfetamin) (ekstazi) 

 

Ş

ekil 1.2. Çeşitli logolu ekstazi tabletleri. 

 

Ekstazi  olarak  bilinen  3,4  metilendioksimetamfetamin  ya  da  kısa  adı  ile  MDMA 

amfetamin türevi hem uyarıcı hem halusinojen etkili bir maddedir. “Adam”, “XTC”, 

“E”  ve  “Doves”  diğer  adlarıdır.  Genelde  tablet  formundadır.  Her  bir  tablet  genelde 

grafik dizayn ve ticari logolarla basılmaktadır.  

Beynin çok önemli bir kimyasalı olan serotonini tüketir. Bu da yemek yeme, 

nefes alma, uyuma gibi vücudun normal işlevlerini değitirerek kişinin ruhsal yapısını 

bozar.  Düşünme  bozuklukları,  agresif  davranışlara  sebep  olur.  Sıçan  ve 

maymunlarda  yapılan  bir  çalışmada;  iki  hafta  süreyle  ekstazi  kullanımı  sonucu 

beyinde 

serotonin 

seviyesinin 

%90 

azaldığı 

tespit 

edilmiştir 

(http://www.un.org/ga/20special/featur/amphet.htm). 

---

 

20 

MDMA  ilk  kez  Alman  kimyacı  Anton  Köllisch  tarafından  1912’de 

sentezlenmiştir. 16 Mayıs 1914 tarihinde ilaç firması Merck tarafından Darmstadt’ta 

patenti alınmıştır (http://en.wikipedia.org/ wiki/MDMA). 

Önceleri  iştah  kesici  özelliğinden  yararlanılmış  olup,  1970’lerde  hastaların 

psikoterapi sırasında çekingenliği azaltıp, hissettiklerini paylaşmada  rahat olmalarını 

sağladığından  kullanılmıştır.  Bu  uygulama,  1986  yılında  yapılan  hayvan 

deneylerinde  ekstazinin  beyin  hücrelerine  verdiği  zararlar  tespit  edilince    son 

bulmuştur (http://faculty. washington.edu/chudler/mdma.html). 

Bazı  kullanıcılar  MDMA  aldıktan  sonra  rahatladıklarını  çekingeliklerinin 

ortadan  kalktığını  uykuya  dirençlerinin  yükseldiğini  ve  kendilerini  aşırı  enerjik 

hissettiklerini  söylerken,  bir  kısmı  da  MDMA  aldıktan  sonra  başağrısı,  üşüme,  göz 

seğirmesi, 

devamlı 

konuşma 

isteği, 

görmede 

bozukluklar 

yaşadıklarını 

belirtmişlerdir. 

MDMA düşük dozlarda halüsinasyon oluşturmazken, bazı dozları ise aşırı su 

kaybı  ve  akabinde  ölüme  sebep  olabilir  (http://faculty.  washington.  edu/ 

chudler/mdma.html). 

Johns  Hopkins  Üniversitesi  nöroloji  uzmanlarından  Assoc.  Dr.  George 

Ricaurte  ekstazi  kullanmış  insan  beyni  üzerinde  çalışmalar  yapmıştır.  Beş  yıldan 

fazla  olmak  üzere  ortalama  200  kez  ekstazi  kullanmış  kişilerin  dış  görünüm  olarak 

normal ancak beyin üzerinde yapılan çalışmalarda beyinin ciddi hasar gördüğü tespit 

edilmiştir.  Ayrıca  ekstazi  kullanan  ve  kullanmayan  iki  grup  üzerinde  yapılan  hafıza 

testlerinde  ekstazi  kulanıcılarının  hafıza  seviyesinin  oldukça  düşük  olduğu 

gözlenmiştir (http://faculty.washington.edu/chudler/mdma.html). 

---

 

21 

 

Ş

ekil 1.3. Ekstazinin molekül formülü. (C

11

H

15

NO

2  

MA: 193.25 g/mol) 

 

MDMA  genel  olarak  tablet,  kapsül  ya  da  toz  olarak  ağızdan  alınmaktadır. 

Gastrointestinal sistemden absorblanarak kana geçer. Nadiren burna çekilerek, sigara 

gibi içilerek ya da enjekte edilerek te kullanılabilmektedir. 

Saf  MDMA  tuzları  beyaz  katı  kristaller  şeklindedir.  Tadı  acıdır.  Bileşen 

kimyasal olarak kararlı olup sıcak, hava ve ışıkta bozulmaz. Yarılanma ömrü alınan 

doza  bağlı  olup,  40-125  mg  için  6-10  saattir.    Optimum  yetişkin  dozu  120-130  mg 

(yaklaşık 2mg/kg olarak vücut ağırlığı)’dır (Birleşmiş Milletler, 2006).   

Ağızdan  alındıktan  sonra  kullanıcının  yaşı,  kilosu,  sağlık  durumu  gibi 

faktörlere  bağlı  olarak  20  ile  40  dakika  arasında  etki  görülmeye  başlar.  60-90 

dakikada  en  yüksek  seviyeye  ulaşır.  4-6  saat  etkisi  devam  eder.  Yakalanan  ekstazi 

tabletlerinin  yaklaşık  %80’i  MDMA  içermektedir.  MDMA  bulunduran  tabletlerin 

%10’u 

MDA 

(3,4-metilendioksiamfetamin) 

ve 

MDEA 

(3,4-

metilendioksietilamfetamin),  diğer  %10’u  ise  amfetamin  ve  metamfetamin 

içermektedir (Han ve ark.,2006). 

Ekstazi  tabletlerinin  ağırlıkları  150-350  mg  arasındadır.  20-120  mg  MDMA 

içerirler.  MDMA  genellikle  Batı  Avrupa’da  (Hollanda  ve  Belçika)  yasadışı 

laboratuarlarda üretilmektedir (Birleşmiş Milletler, 2006).   

 

---

 

22 

1.2.3. MDMA’nın Nörobiyolojik Etkileri 

MDMA’nın  sağlık  üzerine  etkileri  amfetamin  ve  metamfetamin  ile  hemen  hemen 

aynıdır.  Yapılan  çalışmalardan,  MDMA’nın  beyin  üzerinde  tahribat  yaptığı 

kanıtlanmıştır.  Dopamin  serotonin  sistemini  etkiler.  Serotonin,  sistemi  hafızayı, 

davranışları,  saldırganlığı,  cinsel  davranışları,  uykuyu  ve  acı  hissini  düzenlemede 

doğrudan  rol  almaktadır.  Araştırmalar  uzun  süre  MDMA  kullanımının  düşünme  ve 

hafıza  sistemini  tahrip  ettiğini  göstermiştir.  MDMA  kullanıcılarının  serotonin 

hormonunda düşme meydana gelir ki, bu da görsel ve sözel hafızanın zayıflamasına 

neden  olur.  Uzun  süreli  kullanımlarda  hafıza  kaybı  ve  Parkinson  Hastalığına  geçiş 

başlar. 

Maymunlarla yapılan bir çalışmada günde iki kez ve dört gün boyunca ekstazi 

verilmiştir. Đlk bölümde hiç ekstazi verilmemiş kontrol grubu maymunlarda serotonin 

miktarının  çokluğu  dikkat  çekiyor.  Đkinci  bölümde  ise,  iki  hafta  süreyle  ekstazi 

verilmiş  maymunlarda  serotoninin  büyük  kısmının  yok  olduğu  gözleniyor.  Üçüncü 

bölümde  ise;  iki  haftalık  kullanımdan  sonra  ve  yedi  yıl  hiç  ekstazi  verilmemiş 

maymunda  serotonin  düzeyinin  ekstazinin  alınmadan  önceki  düzeye  ulaşmadığı 

görülmektedir. Yani beyin normal haline dönememiştir.  

Kısa süreli etkiler; 

-

 

Kalp atışında düzensizlik 

-

 

Vücut sıcaklığının artması 

-

 

Aşırı yorgunluk 

-

 

Böbrek fonksiyonlarının bozulması 

-

 

Yüksek tansiyon 

-

 

Kasların istemsiz kasılması 

-

 

Sıvı kaybı 

-

 

Zihin bulanıklığı 

-

 

Rahatsız, huzursuz davranışlar 

-

 

Kullanımdan sonra depresyon, alınganlık 

-

 

Hafıza kaybı 

 

---