T a n I t I m t a h L i L e L e ş t I r I d e r g I s I y önetim y eri Gazi m ustafa Kemal Bulvarı, 133 06570 Maltepe / ankara t elefonlar Santral: 312) 232 22 57-231 23 48 Yazı
Yüklə 1,35 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- AhteriVi Kebîr Lügati’nin
- Kültürümüzden Esintiler
- Karahisârî Hattı Kur’ân’ın
- Hamdullah Hattı Kur’ân’ı
- Kur’ân’ların
i hıref defterlerindeki bilgilerin verilmesi ile yetinilmiştir ki bunların önem i olduğu kadar diğer hususlar da önemlidir. V erilen bilgilerde de İlm î ağırlık yeterince sağlanam am ış tereddütlere düşülm üştür. M eselâ Karahisâr için, sanki üç beş tane varmış gibi, bugünkü Karahisar olmalıdır ve son 80 yaprağının hattatın evlatlığı ve öğrencisi Haşan Çelebi tarafından yazıldığı biline biline. “Eserin sonunda Ahmed Karahisârî imzasının
tamamlayamayan biri sonunu nasıl yazabilirdi? Sonunda Haşan Ç elebi’nin adı da yoktur ki, hocasının adının olmadığı bir yerde çırağının adının bulunmamış olması edebendir ve takdir edilm elidir, iki hat arasındaki değişim konunun uzmanlarınca ilk bakışta fark edilebilse de, tepeye yaprak numaralarının konmasıyla bu husus kolaylaştırılabilir ve netleştirilebilirdi. Ahmed K arahisârî ’nin babası da m ahallî bir hattattır. Meşhur AhteriVi Kebîr Lügati’nin yazarı da bu ailedendir. Ahmed Efendi fevkalâde büyük sanatkâr ve çok ince ruhlu, manevî yönü hep ağır basmış biridir. (Bu zât hakkkında bir yazımız için bkz. “İlk Hilye Hattatı
makale M illî Kültür, Mart 1991, Sayı 82, s. 48-52). Eksik kalan K u r’â n ’ın tam am lanm ası işinin,
kelimesi de yersizdir. Zira emeği karşılığı para aldığına dair arşiv belgelerinde adının kaydedildiği kişinin bu Haşan Çelebi’den bir başkasının olması ihtimali yoktur. Esasen Haşan Çelebi üstadı Ahmed Karahisârî ekolünün tek devam ettiricisi olmuştur ki tarihler ve silsile bunu doğrulam aktadır. Bundan sonra konunun ihtimal d a h ilin d e f a r z e d ilm e s i ta m a m e n y e r s iz d ir . Yaprakların num aralan tepeye konunca buna paralel olarak sûrelerin indeksi de bir hattata yazdınlarak metnin sonuna eklenmeli idi. Bunun Türkçesi tanıtma broşüründe de verilebilirdi. Bu ilâveler için, takdim yazısına bir küçük açıklama paragrafı da eklenebilirdi.
(durak/vakıf) işaretlerinin bulunmamasıdır. Bu işaretler Kur’ân’ın anlama göre doğru okunmasında yardımcıdır. İlk defa bu işaretleri bulan zâtın memkeleketine nisbetle isimlendirilen bu işaretlerin mucidi Muhammed b. Tayfur S ecâ v en d î (ö l. 5 6 0 /1 1 6 4 -6 5 )’d i r . A slın d a Hz. Peygamberin irtihalinden 150 sene sonra bu konudaki eserler kaleme alınmaya başlanmıştır. Bizde yaklaşık 200 sene önce meşhur hattat Haşan Rıza tarafından tam olarak uygulanmaya başlanmış ve oturtulmuştur. Bu konuya da açıklık getirecek bir paragraf eklenmeli idi. Hattatlar hakkında genel bir kanaat vardır. “Bütün h attatlar c â h ild ir .” H attatlar işin sanat yönüyle uğraştıklanndan Türkçe, Arapça veya Farsça yazdıkları metinlerin imlâsı ile pek ilgilenmezler ve harekelerde hatâlar olabilir. Şahsî merakı ve kapasitesi ile bu eksikliğini gideren sanatkârlarım ız da vardır. Bu K u r ’â n ’ın en başında bulunan metinde de bu kabil hatâlar mevcuttur. Kelime değişimi olmadıktan sonra bu kabil hatâlar filim aşamasında düzeltilebilirdi. Daha da mühimi, yukarıda sözü edilen Şeyh Hamdullah hattı metin kadar olmasa da, bu metinde de hatâlar vardır. Bunlar Haşan Çelebi tarafından yazılan son 80 sayfa içinde oldukça yoğundur. Hamdullah Hattı Kur’ân’ı başından sonuna kadar okuduktan sonra yazımı kaleme alm ıştım . Bu defa tam am ını okuyam adım . Bazı tesbitlerim oldu. Bunlar aşağıdadır. Elimizin altındaki Karahisârî Hattı Kur’an kıraat ilmi kurallarına göre yazılmıştır. Böylece belki ikinci bir benzeri olmayan bir hususiyeti haizdir. Bilindiği üzere Kıraat ilminde yedi okuyuş veya on okuyuş (Kıraat- ı seb’a veya Kıraat-ı aşere) vardır. Tecvid (K ur’ân ’ı kurallarına uygun okuma) bilgisine ilâveten konunun uzmanlık alanı kabul edilen bu okuyuşların öğrenilip uygulanabilmesi için Aşere, Takrîb, Tayyibe denilen ilimlerin de okunması ve öğrenilm esi lâzımdır. Bu okuyuşlann bu bilimin imamlan (Kaarileri = o okuyuşu en iyi okuyan uzmanlan) ve râvîleri (o okuyuşun rivâyet edicileri) vardır ki bizim toplumumuzda Asım Kıraati ve Hafs rivâyeti kabul edilmiştir. Keza, Osmanlı dönemi de dahil bizim toplum um uzda gerek el yazısı ile ç o ğ a ltıla n , gerek se baskı tekniği ile ço ğ altılan Kur’ân’ların tamamı bu rivâyet ve bu okuyuş paralelinde olm uştur. K onunun uzm anları farklı okuyuşların metinlerini, okuyacaklan yerlerle (yani aşirlerle) bağlantılı olarak çoğaltsalar da Kur’ân’ın tamamını bu vecihlere (okuyuş şekillerine) göre yazmamışlardır. İşte Karahisârî Hattı bu K ur’ân, izah edilen bu özelliği ile en büyük örnektir. Bu özelliğin uzmanlannca güzelce açıklandıktan sonra tatminkâr bir takdîm yazısı eklemek sûretiyle yeni baskılannın yapılması, özellikle İslâm ülkelerinde satışını rağ b etlen d irecek bu işten B akanlık olarak kârlı çıkılacaktır. İlk nazarda hatâ gibi görülen farklılıkların büyük kısmı, hattın bu özelliğinden kaynaklanmaktadır. Bunun yanı sıra metin üzerinde unutulmuş veya eksik konmuş noktalar vardır. Bazı yerlerde de harekeler yanlış konulmuştur. Okuduğum kısımlarda bu şekilde gözüme takılan bazılarını aşağıya yazıyorum. Yanında sûre ve âyet num arası verilm eyenler, bu m etinin yukarıda açıklanan kullanma pratiğinin kazandırılmamış olması s e b e b iy le y a z ıla m a y a r a k ç iz g i ç e k ilm iş tir . -
- ve m en ahyâha ( y e ’de b ir nokta fa z la ) 2001 / Güz 30 Bilge 51 Yüklə 1,35 Mb. Dostları ilə paylaş:
|