T a n I t I m t a h L i L e L e ş t I r I d e r g I s I y önetim y eri Gazi m ustafa Kemal Bulvarı, 133 06570 Maltepe / ankara t elefonlar Santral: 312) 232 22 57-231 23 48 Yazı
Yüklə 1,35 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- “K a ybola n M illet (D e ş t-i K ıpçak m edeniyeti)
- “Hatay Tarihi”
- Hatay Tarihi-O sm anlı D önem i
- Hatay Devleti
- I. Bölüm (s. 1-10)
İkincisi, “Hikâyet-iŞeyh ‘Abdü’l-kâdir-i Geylânî” (s.157-183) dir. Leylâ ve Mecnûn hikâyesi’nden bir bölümün anlatıldığı “tem sil" (s. 183-185) ve ardından
Üçüncü hikâyede “H ikâyet-i İskender-i Z ii’l- Karneyn ü Câlinûs” başlığında (s.188-201), İskender ile Câlinûs arasında geçen bir olay anlatıldıktan sonra şehvet ve hırs peşinde koşan bir adamın hikâyesinin anlatıldığı “Temsil” (s.201-205) ve “münâcât" (s.205- 207) yer alır. Dördüncüsü “Hikâyet-i Pûzîne Bâ-Sultân Selîm ” (s.207- 228) başlığında gururun ve kendisine aşırı güvenmenin insana verebileceği zarar konusunu işleyen Nâlî, Yavuz Sultan Selim’i hikâyenin kahramanı olarak se ç m iştir. “T e m s il” de ( s .2 2 8 -2 3 2 ) Süleym an Peygamber ve rüzgâr konulu bir hikâye anlatılmış ve
Eserin beşinci ve son hikâyesinde ise “Hikâyet-i Şeyh-i M ukallid” (s.236-273) başlığında iyi ve güzel olanı taklit etmenin faydalan konusu işlenmiştir. Musa Peygamber ile Firavun’un tarihî mücadelelerinden bir olayın anlatıldığı “tem sil” (s.273-276) ve “münâcât” (s.276-278) ile de T uhfetü’l-Em sâl’deki hikâyeler sona ermektedir. E serin bitiş bölü m ü n d e “H a tim e-i K itâ b " başlığında(s.279) şâir, A llah ’a hamd ü senâ ve dua ettikten sonra eseriyle ve şâirliğiyle övünmüş, eserine verdiği addan söz etmiş, eserin yazılışıyla ilgili verdiği tarih (H .1082/M .1671) beytiyle m esnevisine son vermiştir(s.281). Klâsik mesnevi geleneğine uygun olarak kaleme alınan ve 1929 beyitten oluşan bu mesnevide yazar, beyitlere beşlik sisteme göre bir sıra numarası vermiştir. Aruz vezninin mesnevinin başında gösterilmediği bu eser, aruzun “m üfte’ilün m üfte’ilü n fâ ’ilü n ” kalıbıyla yazılm ıştır. “Hatim e-i K itâ b ” (s.279) bölümündeki şiirlerin ayrı bir vezinle yazılm ış olm asına rağmen b u ra d a da ( f e ’ilâ tü n f e ’ilâ tü n f e ’ilü n ) k a lıp gösterilm em iştir. A ncak Sayın K ahram an, kitapta
bahsetmiş ve “sonuç” bölümünde eserin “iki vezinli mesneviler" (s.66) arasında yer aldığım ifade etmiştir. Her sayfanın altında dipnotlarla nüsha farkları da gösterilerek yayımlanan ve “özel adlar dizini" (s.283- 286) nin de yer aldığı bu bilimlik yayın, meraklıların da kolayca okuyabileceği temiz bir baskıyla okuyucuya sunulmuştur. Elimizdeki bu kitap, N âlî’nin hayatını ve onun en büyük eseri T uhfetü’l-Em sâl’ini gün ışığına çıkaran güzel bir çalışmadır. Türk edebiyatı tarihi için olduğu kadar Türk mesneviciliğinin gelişmesi için de önemli o lan bu e se rle S ayın Y rd . D oç. D r. B ah attin K ahram an’ın mesnevi edebiyatım ıza büyük hizmet verdiğine inanıyor ve teşekkür ediyoruz. ı i i ü u ı i M M t a B i ı a K i i M H i a ü i i M i ı a n i a H i ı i M a i i H n i i a i i i M m B B u a H i i ü B H i ı A ta tü rk K ültür Merkezi Yayını “K a ybola n M illet (D e ş t-i K ıpçak m edeniyeti) ”
Murat A dji çıkıyor 2001 / Güz 30 İHI
H I S Ü 1 İ 1 İSli
iH H B iia a m ı İlil I I I H B I İ i m I I B H I I 1 K B t I M İ I I I İ lil
Bilge 47 “Hatay Tarihi” Mehmet Tekin, Hatay Tarihi-Osmanlı Dönemi, Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı, X+308 sayfa, Ankara 2000. Ayşe Ç. KARA M ustafa Kemal Üniversitesi Araştırma Görevlisi O sm anlı dönem inde A ntakya, İskenderun ve havalisinin siyasi, idari ve sosyal yapısı ile önemli olaylarını anlatan ilk ve tek eser olan Hatay Tarihi-O sm anlı D önem i, A tatürk Yüksek Kurumu Atatürk Kültür Merkezi tarafından yayınlandı. Hatay konusunda yaptığı araştırmalar, 12 yıldır yayınladığı Güneyde Kültür dergisi ve çok sayıda kitabı ile tanıdığım ız M ehm et Tekin, Hatay Tarihi adlı eserini 1993 yılında yayınlamış ve kitabın ikinci b ask ısı 1999 y ılın d a y a p ılm ıştı. Bu k o nudaki çalışm alarını derinleştirerek sürdüren yazar Hatay Tarihi’nin her bölümünü ayrı ayrı ele alarak bağımsız kitaplar halinde hazırladı. Bunlardan Hatay Devleti ve Osmanlı Döneminde Hatay tamamlandı ve İkincisi
sayfadan ibaret olan ve dipnotlarla, fotoğraf, harita ve belgelerle zenginleştirilen kitap incelendiğinde, Hatay tarihinin siyasi olayları kadar ekonom ik, sosyal ve kültürel yönlerine de gereken ağırlığın verildiği, merak edilen pek çok konuya açıklık getirildiği, bu konuda büyük bir boşluğu doldurm ak suretiyle önem li bir ihtiyaca cevap verdiği görülmektedir. Kitabın içeriği ve hazırlanışı ile ilgili bilgilerin verildiği Ö nsöz'den sonra (s.VII- IX) 6 bölüm halinde düzenlenen m etin b ölüm leri yer alm ış, bunları
İlk çağlardan O sm anlı d önem ine kadar tarihini özetleyen I. Bölüm (s. 1-10) “Başlangıçtan Osmanlı
a y rılm ıştır. Bu bölüm de A n ta k y a ’nın O sm anlı Hakim iyeti A ltına G irm esi, 16. yüzyılda ilin idari, ekonom ik ve nüfus durum u, köyleri, m ahalleleri, Osmanlı Kanunnamelerinde Özer Livası ve Antakya, Reyhanlı, Kanuni Sultan Süleyman döneminde Belen ve Bakras, 16. Yüzyılda Özer Sancağı ve P ayas’ta külliyenin, iskelenin, kale ve Cin Kulesinin yapılması, bölge lim anları, aşiretler, ürünler, M urat Paşa ile Canbolatoğlu arasındaki savaş, IV. Murat’ın Antakya’ya gelişi , bu yolun Surre Alayı ve hacı kafileleri için önemi anlatıldıktan sonra, Evliya Çelebi’nin bölge ile ilgili ilginç gözlemleri önemli bir yer tutuyor. Bölümün devamında verilen bilgilere göre, 17. Yüzyıl sonları ile 18. Yüzyıl başlarında bölgede asayiş ve huzur bozulmuş, göçler ve iskan hareketleri görülmüş, devlet bazı tedbirler almış ve bu arada B akras’ta muazzam bir külliye olan Karam urt Hanı yaptırılm ış, yine de aşiret isyanlarının ve düzensizliğin önü alınamamıştır. Bunlarla birlikte A ntakya’da, Ordu (Yayladağı) ve S ü v e y d iy e ’d e (S a m a n d a ğ ) g ö rü le n ve d e v le t görevlilerinin de karıştığı yağma ve gasp olayları ile Küçük Ali Oğulları olayı. İbrahim P aşa’nın bölgeye gelişi ve Belen Savaşı bu bölümde incelenmiştir. Ayrıca ekonomik etkinlikler, meslek türleri ve esnaf, vakıflar, ticaret, limanlar, menziller, derbentler, esnaf teşkilatı ve mahalli ölçüler, kaza görevlileri, 19. Y üzyılda ekonomi ve fiyat hareketleri, Tanzim at, Erm eniler, Fırka-i İslahiye’nin gelişi, asayiş ve idare konusunda yaptığı düzenleme çalışmaları, yeni idari düzenlemeler, deprem ler, iskeleler, yollar (karayolu, dem iryolu), bölgede Ermeni olayları ve Musadağı isyanı, yabancı okulları, petrol gibi konular, aynı bClümden seçilmiş başlıklardır. Daha çok kültür yapısının incelendiği “Kültürel ve Sosyal Yapıdan K esitler” başlığı altında ilim adamları, şairler,yazarlar, şehir dokusu ve başlıca u nsurları, cad d eler, sokaklar, m alzem esi, yapısı, eşyaları, işleyişi, ısınm a ve sağlık şartları ile evler, sosyal yapı ve yaşayış, müzik ve mutfak kültüründe değişim, nüfus, şehrin önemli kişileri tanıtılmaktadır. “ 20. Yüzyıl Başlarında H atay’ın İdari Yapısı" başlığını taşıyan III.Bölüm de (s. 149-159) kazalar, m ah alleleri ve b ağ lı n a h iy e le r, k azaların id ari, ekonomik, sosyal ve kültürel yapılan İncelenmektedir. IV. Bölüm 20. Yüzyıl olaylarına ve bölgenin işgaline aynlmış (s. 161-218) ve 1909 Ermeni olayları, gazeteci Ahm et Ş e r ifin bölge ile ilgili gözlem leri, Antakya’da idadi açılması, cem iyetler, Balkan ve 1. Dünya Savaşları döneminde Antakya, İskenderun ve havalisinin durum u ve savunm a düzeni, yaşanan ekonomik sıkıntılar, âfetler, Antakya’ya su getirilmesi, tehcîr ve M usadağı Ermeni isyanı ayrıntılı biçimde incelenmiştir. Daha sonra bölümün devamında Arap-
Yüklə 1,35 Mb. Dostları ilə paylaş:
|