T. C. Kara harp okulu savunma bġLĠmlerġ enstġTÜSÜ GÜvenlġk bġLĠmlerġ anabġLĠm dali

 
69 
Ġkinci  aĢama  düĢünce  kuruluĢları,  1945  sonrasında,  SSCB  ile  birlikte 
ABD‟nin  süper  güç  olarak  ortaya  çıkması  ile  oluĢtu  ve  bu  dönemde  ABD, 
özgür  dünyanın  koruyucusu  söylemini  oluĢturdu.  Bu  dönemde  ABD 
hükümetlerinin  desteği  ile  pek  çok  düĢünce  kuruluĢu  oluĢturuldu.  Bunlar 
arasında RAND (
Research And Development-
araĢtırma ve geliĢtirme) Projesi 
önemli  bir  geliĢim  kaydetmiĢtir.  (
Haass  [web],  2002). 
BaĢlangıçta  Douglas 
Havacılık  ġirketi  tarafından  ABD  Hava  Kuvvetlerinin  geliĢtirilmesi  için 
araĢtırmalar  yapan  kuruluĢ,  1948‟de,  Douglas  ġirketinden  ayrılarak  RAND 
ġirketi  adıyla  bağımsız,  kar  amacı  gütmeyen,  bilimsel,  eğitimsel  ve  hayır 
iĢlerini  yürüten  bir  örgüt  halini  almıĢtır.  Ġlerleyen  dönemde  bütün  dünyaya 
yayılarak pek çok ülkede faaliyet göstermeye baĢlamıĢtır. Günümüzde 50‟yi 
aĢkın  ülkeden  1600  çalıĢanı  ile  faaliyet  göstermektedir  ve  ABD  dıĢında 
Avrupa  ve  Orta  Doğu‟da  da  ofisleri  bulunmaktadır.  Akademik  çalıĢmalar, 
davranıĢsal bilimler,  ekonomi, devlet,  siyaset, endüstri ve ilaç gibi  alanlarda 
araĢtırmalarda bulunmaktadır (RAND ġirketi Ġnternet Sitesi [web], 2011).
 
Üçüncü aĢamada; 1970 sonrasında özellikle siyasal kararları etkileme 
fonksiyonunu ön plana alan taraflar, örgütler kurulmaya baĢladı.  Bu örgütler 
içinde  muhafazakâr  Miras  Vakfı  (
Heritage  Foundation)  ve  Liberal  Siyaset 
ÇalıĢmaları  Enstitüsü  (
The  Liberal  Institute  for  Policy  Studies
)  en  önemli 
örnekler  arasındadır.  2000‟li  yılların  baĢında  ABD‟de  1200‟ün  üzerinde 
düĢünce  kuruluĢu  bulunmaktaydı.  Bunlar  arasında  Brookings  Enstitüsü  gibi 
kuruluĢlar  gelirlerinin  tamamına  yakınını  bağıĢlardan  sağlamakta,  devlet 
yardımı  kabul  etmemekteyken;  RAND  ġirketi  gibi  kuruluĢlar  ise  gelirlerini, 
devletsel-
özel giriĢim farkı gözetmeksizin yürüttükleri araĢtırma ve geliĢtirme 
faaliyetlerinden elde etmektedir   (
Haass [web], 2002). Buna göre RAND gibi 
kuruluĢların  devlet  politikalarını  eleĢtirmekten  çok,  devlet  politikaları  ile 
uyumlu  araĢtırmalar  yaparak  gelirlerini  artırma  olanağı  bulunmaktadır.  Bu 
durum,  bu  tür  düĢünce  kuruluĢlarının  nesnel  araĢtırma  yapmalarını 
engellemektedir. Zira devlet destekli bir düĢünce kuruluĢu, o anki hükümetin 
izlediği  dıĢ  politikayı  öven,  hükümetin  ulaĢmak  istediği  hedeflerle  doğru 

---

 
70 
orantılı  araĢtırma  ve  raporlar  yayınlayarak  hükümet  yanlısı  bir  seyir 
izleyebilecektir.  Bu  durumun  etik  bir  davranıĢ  olmayacağı  ve  söz  konusu 
düĢünce kuruluĢunun güvenilirliğini zedeleyeceğini ifade etmek mümkündür. 
 
1970  ve  1980‟li  yıllarda,  düĢünce  kuruluĢlarının  sayıları  arttıkça,  bu 
kuruluĢların yarıya yakını; araĢtırma ve görevlerinde ideolojik bir görüntü arz 
etmeye baĢladılar. Bu ideolojik düĢünce kuruluĢlarının önemli bir çoğunluğu 
muhafazakâr  ideolojiye  sahipti  ve  devletin  sınırlandırılması,  serbest  giriĢim, 
bireysel özgürlük gibi konularda çalıĢmalar yapıyorlardı. Bu süreçte düĢünce 
kuruluĢlarının yaptıkları çalıĢmalar dikkat çekmeye baĢladı 
(Rich, 2004: 10). 
Bulut  ve  Akkan  Güngör,  yukarda  sayılanlara  ek  olarak  ABD‟de 
dördüncü  nesil  düĢünce  kuruluĢlarından  bahsetmektedir.  Buna  göre,  bu 
kuruluĢlar,  eski  ABD  baĢkanlarının  düĢünce  ve  etkilerini  devam  ettirmek 
amacıyla kurulmuĢlardır. 1982‟de kurulan Carter Merkezi (
Carter  Center)  ve 
1994‟te  kurulan,  Nixon  BarıĢ  ve  Özgürlük  Merkezi  (
Nixon  Center  for  Peace 
and  Freedom) 
bu  türün  en  önemli  örnekleri  arasındadır  (
Bulut  ve  Akkan 
Güngör [web], 2011).
 
ABD‟deki  düĢünce  kuruluĢlarının  beĢ  fonksiyonu  bulunduğu  ifade 
edilmektedir. Bunları Ģu Ģekilde incelemek mümkündür (Haass [web], 2002): 
 

 
Fikir  Fabrikası:  DüĢünce  kuruluĢları,  karar  alıcı
lara  yeni  fikirler 
üreterek onların bakıĢ açılarını değiĢtirmektedir. Bunu da; ABD ulusal 
çıkarlarının tespiti, önceliklerin belirlenmesi, sorunlar için yol haritaları 
çıkarılması,  bürokratik  ve  siyasal  koalisyonlar  oluĢturulması  ve 
kurumların  düzenlenmesi
 
yöntemlerini  kullanarak  yapmaktadır.  Buna 
göre  düĢünce  kuruluĢları,  karar  alıcıları  etkilemek  için  makale
-kitap 
yazarak,  paneller  düzenleyerek,  siyasilerle  görüĢmeler  yaparak 
fikirlerini pazarlamaktadırlar. 
 

---

 
71 

 
Yetenek  Kazandırma:
 
DüĢünce  kuruluĢları  ayrıca,
 
yeni  yönetim  ve 
kongre 
kadrolarına 
hizmet 
edecek 
kadroların 
yetiĢtirilmesi 
fonksiyonunu  da  üstlenmektedir.  Yeni  yönetimler  oluĢturulurken,  eski 
yönetimin orta düzey uzmanları değiĢtirilmektedir. Bu durumun devlet 
sisteminin iĢleyiĢinde sorun yaratmaması için, bu kuruluĢlar önemli rol 
üstlenmektedir.  Örneğin  Jimmy  Carter,  Brookings  Enstitüsü  ve  DıĢ 
ĠliĢkiler Konseyinden pek çok kiĢiyi yönetim kadrosuna almıĢtır. Ardılı 
Reagan  ise,  Heritage  ve  Hoover  Enstitüleri  ve  Amerikan  GiriĢimcilik 
Enstitüsünden uzmanları tercih etmiĢtir.  
 

 
Profesyonelleri  BirleĢtirme:
 
DüĢünce  kuruluĢları,  karar  alıcılar 
arasında  uyum  oluĢmadığı  durumlarda,  fikir  üreterek  ve  görüĢler 
sunarak, konsensüs sağlama fonksiyonunu da gerçekleĢtirmektedir. 
 

 
Toplumu  Eğitme:
 
DüĢünce  kuruluĢları  çalıĢmaları  ile  karar  alıcılara 
destek  sağladığı  gibi  aynı  zamanda  ABD  halkını  da  eğitme  görevini 
yürütmektedir.         
 

 
Farklı  GörüĢleri  BirleĢtirme:
 
DüĢünce  kuruluĢlarının  diğer  önemli 
rollerinden  biri  de  daha  aktif  bir  siyaset  izleyerek,  aralarında  çatıĢm
a 
bulunan  farklı  görüĢlere  sahip  partiler  arasında  iletiĢim  imkânları 
sağlayarak, anlaĢmazlık bulunan konularda çözüm sağlamaktır.          
 
Günümüzde  ABD  dıĢ  politikasında  etkili  olan  en  büyük  ve  önemli 
düĢünce  kuruluĢlarını  Ģu  Ģekilde  ifade  etmek  mümkündür  (Porter  [web], 
2011):  

 
Brookings Enstitüsü (Brookings Institute)
 

 
DıĢ ĠliĢkiler Konseyi (Council on Foreign Relations)
 

 
Miras Vakfı (Heritage Foundation)
 

 
Carnegie Uluslararası BarıĢ için BağıĢ Vakfı (Carnegie Endowment for 
International Peace)  

 
RAND ġirke
ti (RAND Corporation) 

 
Amerikan GiriĢimcilik Enstitüsü (American Enterprise Institute)
 

 
Amerikan Kalkınma Merkezi (Center for American Progress)
 

---