Tapşırıqlar: Tapşırıqlar: Öyrədici: öyrənənləri qlükoz ilə tanış etmək; qlükozanın molekul quruluşunu öyrənmək,təbiətdə tapılması,fiziki və kimyəvi xassələri ilə tanış olmaq İnkişafetdirici: yeni anlayışların izahında şagirdlərdə müqayisəli düşünmənin,müşahidə qabiliyyətinin inkişafını davam etdirmək. Tərbiyəedici: Qlükozanın bioloji rolu və onun tətbiqi haqqında bilikləri vasitəsilə elmi-materializm dünyagörüşünün formalaşmasını davam etdirmək
Müəllim: «Keçən dərs biz sizinlə karbohidratların təsnifatı mövzusunu keçdik.Bu günün mövzusu karbohidratların bir nümayəndəsi haqqında olacaq.Bu nümayəndəni bilmək üçün məsələ həll etmək lazımdır» Müəllim: «Keçən dərs biz sizinlə karbohidratların təsnifatı mövzusunu keçdik.Bu günün mövzusu karbohidratların bir nümayəndəsi haqqında olacaq.Bu nümayəndəni bilmək üçün məsələ həll etmək lazımdır»
Məsələ. Maddə aşağıdakı keyfiyyət tərkibinə malikdir: ω(C)=40% , ω(H)=6,7% , ω(O)=53,3% Naməlum maddənin molyar kütləsi 180 q/mol olarsa , onun formulunu tapın
Qlükoza bitkilərin demək olar ki bütün orqanlarında: meyvə, kök,çiçək və yarpaqlarında olur.Xüsusən üzümün şirəsində , yetişmiş meyvə və giləmeyvələrdə daha çox olur. Qlükoza canlı orqanizmlərdə rast gəlinir.Qanın tərkibində 0,1% qlükoza var. Qlükoza bitkilərin demək olar ki bütün orqanlarında: meyvə, kök,çiçək və yarpaqlarında olur.Xüsusən üzümün şirəsində , yetişmiş meyvə və giləmeyvələrdə daha çox olur. Qlükoza canlı orqanizmlərdə rast gəlinir.Qanın tərkibində 0,1% qlükoza var.
Qlükoza – rəngsiz, suda yaxşı həll olan, üzvi həlledicilərdə həll olmayan, şirin dadlı kristal maddədir
Qlükoza molekulunun quruluşu Məsələ. Maddənin kimyəvi xassələrini və formulunu bilərək ,eksperemental verilənlər əsasında onun quruluş formulunu qurmağa çalışın. Yadınıza salın: 1) – karbon atomu 4 valentlidir, 2) – maddə bir aldehid qrupu saxlayır, 3) – bir neçə hidroksid qrupuna malikdir. Bu maddə Qlükoza adlanır
α forma α forma Kristallik qlükoza
Eksperemental yolla göstərin ki, qlükoza həm aldehid,həm də spirt sayılır Keyfiyyət reaksiyaları: aldehid + gümüş(I)oksidin NH3-də məhlulu (gümüş güzgü reaksiyası) qliserin+ mis (II) hidroksid Təhlükəsizlik texnikası Yuxarıdakı təcrübələri təkrarlayın .Lakin bu dəfə aldehid və qliserinin yerinə qlükoza götürün
“Gümüş güzgü” reaksiyası “Gümüş güzgü” reaksiyası 2) mis(II)hidroksid –lə qarşılıqlı təsiri 3) Qlükozanın hidrogenləşməsi
Spirtə qıcqırma Spirtə qıcqırma Süd turşusuna qıcqırma Yağ turşusuna qıcqırma
Dərsin sonunda müəllim şagirdlərlə yekunlaşma aparır. Qlükozanın quruluş formulu və xassələri yada salınır Dərsin sonunda müəllim şagirdlərlə yekunlaşma aparır. Qlükozanın quruluş formulu və xassələri yada salınır Müəllim görülmüş işlərə görə qiymətləndirmə aparır
1) Qlükozanın xarakterik reaksiyalardan biri "gümüş güzgü" reaksiyasıdır. Hansı birləşmələr həmçinin bu reaksiyanı verir? 1) Qlükozanın xarakterik reaksiyalardan biri "gümüş güzgü" reaksiyasıdır. Hansı birləşmələr həmçinin bu reaksiyanı verir? b)Spirtlər c) Aldehidlər d) Turşular 2) Aşağıdakı karbohidratlardan hansı Cu(OH)2 iə qizdırıldıqda qırmızı rəngli mis(I)oksid çöküntüsünü əmələ gətirir? b) Qlükoza c) Saxaroza d) Nişasta 3) Qlükozanı reduksiya etmək olar: Bu halda funksional qruplardan hansı reaksiyaya girir а) Spirt b) Aldehid
III. Qlükozanın turşu alınması ilə gedən qıcqırma reaksiyalarına aid 2 nümunə göstərin
IV.Məsələ. 45 qram qlükozanın tam oksidəşməsi üçün neçə litr hava lazımdır? Havada oksigen 21% qəbul olunmalı
V.Məsələ. Qlükozanın spirtə qıcqırma reaksiyasının tənliyini yazın. 1 mol qlükozanın spirtə qıcqırmasından alınan karbondioksidin həcmini (n.ş) hesablayın.
VI. Məsələ.Spirtə qıcqırma reaksiyasına 80 % çıxımla neçə qram qlükoza sərf olunar,əgər alınmış CO2 nin neytrallaşmasına 65,57 мl 20%-li NaOH-ın sudakı məhlulu sərf olunarsa(sıxlığı 1,22 q/мl)? Bu zaman nə qədər NaHCO3 alınar?
Dostları ilə paylaş: |