TariHİ materyaliZMİN Çarpiticiliğinda

Tarihi Materyalizmin Çarpıtıcılığında Zıtların Birliği 

 

2

ZITLARIN BİRLİĞİ..........................................................................................................38 

1- Zıttına Dönüşüm ..........................................................................................................................38 

2- Zıtların Birliği ..............................................................................................................................38 

i- Bilincin Belirleyiciliği ...................................................................................................................39 

ii- Proletarya Diktatörlüğünde Devlet Mülkiyetine Rağmen Üretim ilişkilerinin Kapitalist 

Olması ...............................................................................................................................................39 

iii- “Yasalarla”, “Kararnamelerle” Mülkiyetin Sosyalist ilan Edilişine Karşı Çıkmamak ......40 

iv- Sınıfların Ortadan Kalkması.....................................................................................................40 

v- Sosyalizm uzun zaman ister........................................................................................................41 

-II- ......................................................................................................................................41 

MAYIS YAYINLARI VEYA YUNUS DOST’UN “KOMÜN DERSLERİ VE 

BÜROKRATİK YOZLAŞMA” BROŞÜRÜ.....................................................................41 

1- Politikanın belirleyiciliği, üstünlüğü vs......................................................................................42 

2- Üretim ilişkilerinin Öncelliği ......................................................................................................43 

3- Birkaç Seçme................................................................................................................................44 

-III-.....................................................................................................................................44 

BOLŞEVİK PARTİZAN, SPARTAKÜS, MÜCADELE BAYRAĞI ..............................44 

-IV-.....................................................................................................................................49 

PARTİZAN........................................................................................................................49 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

Tarihi Materyalizmin Çarpıtıcılığında Zıtların Birliği 

 

3

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

I. BÖLÜM 

 

C. BETTELHEİM’IN “GERÇEK DEVRİMCİ KARAKTERİ” 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

Tarihi Materyalizmin Çarpıtıcılığında Zıtların Birliği 

 

4

PROFESÖR BETTELHEİM’IN “GERÇEK DEVRİMCİ KARAKTERİ” 

 

 Bu 

yazımızda Profesör Charles Bettelheim'ın "SSCB'nde Sınıf Mücadeleleri: İlk 

Dönem. 1917-1923" başlıklı kitabına yazdığı Ocak 1974 tarihli önsözü ele alacağız. 

  Profesörün enteresan hayat hikayesini, 1936'da SSCB'nde iken meşhur 

mahkemeler sırasında Sovyet halkında hakim olan muazzam korkuları nasıl 

hissettiğini de içeren bu hikayeyi öğrenmek isteyenler için ele alacağımız önsözün 

kötü bir tercümesi "Birikim, Sayı 30-31, Ağustos-Eylül 1977 Sy. 65-87'de mevcuttur. 

  Bizi profesörümüzün fikirleri ve fikir değişiklikleri ilgilendiriyor. Gelin hep 

birlikte onlara bir göz atalım:  

 

I 

 

1- Üretici Güçlerin  Birincilliğinden “Sosyal ilişkilerin” Birincilliğine... 

 

 “1962-67 

arasındaki yazılarımın esas hatası, orada objektif gereklilikler tarafından 

empoze edilen şeylerin esas olarak üretici güçlerin gelişme seviyesine bağlanmış 

olmasıdır. Bu yazılarda “üretici güçlerin tabiyatı” kavramına değinilmişse de, bu 

kavramın kesin önemi geliştirilmemiştir. Dolayısıyla, (ekonomik planın sadece bir 

aracı olabileceği) toplumsal olarak belirlenmiş bir siyasete esas engelin üretici 

güçlerin gelişme seviyesinde değil fakat, daha ziyade hakim sosyal ilişkilerin -yani, 

hem kapitalist iş-bölümünün yeniden üretimi hem de, bir yandan bu iş-bölümünün bir 

sonucu iken ayrıca, bu (iş-bölümünün -Ç.N.) (bireylerin ve şirketlerin kendi 

çıkarlarına kollektif çıkarlar üstünde öncelik tanıyan “subje”ler olarak “faaliyet 

göstermesine” sebep olarak: ki bu sonuncusu, dahası, eğer antagonist sınıf 

çıkarlarının yokolması için şartları gerçekten yaratacak bir siyasetin talepleri ile 

özdeşleştirilmezse muhtemelen sadece anlık ve sahtedir) yeniden üretimi için sosyal 

şartları oluşturan ideolojik ve siyasi ilişkilerin tabiyatından oluştuğu açığa 

çıkarılmamıştı. 

  Demek ki, Sosyalist Ekonomiye Geçiş başlığı altında toplanmış yazılarda açıkça 

ortaya çıkmayan  şey, üretici güçlerin gelişmesinin kendi başına asla kapitalist iş-

bölümünü veya diğer burjuva sosyal ilişkileri yok edemeyeceği idi. Söylenmemiş 

olan  şey, sadece proletarya diktatörlüğü altında geliştirilen ve -kitlesel çaptaki 

bilimsel denemeler ve teorik analizler sayesinde- doğru olarak yönetilen sınıf 

mücadelesinin kapitalist işbölümüne ve aynı zamanda sömürü ve zulüm ilişkilerinin 

yeniden üretimini mümkün kılan ideolojik ve siyasi ilişkilere hücum ederek kapitalist 

ekonomik ilişkileri yokedebileceğidir. Sovyet sosyal şekillenmesinin bir analizini 

hazırladığıma değindiğim Ekonomik Muhasebe ve Mülkiyet Şekilleri’nde meta ve 

para ilişkileri ve sosyalist planlamanın gelişmesini ilk ve herşeyden çok sosyal 

ilişkilerin devrimcileştirilmesine değil de, herşeyden önce üretici güçlerin 

gelişmesine (hem de şöyle böyle doğru bir çizgi, şeklinde anlaşılan bir gelişme 

olarak) bağımlı görmeye meyleden sorunlu anlayışımdan uzaklaşmaya başladım...” 

(a.g.e., s. 14-17, İngilizce baskısından kendi tercümemiz.) 

 "1962-1967 

arasında üretilmiş bir dizi yazıyı biraraya getiren  Sosyalist 

Ekonomiye Geçiş'te kendimi SSCB'nde olduğu gibi Küba'da da meta ve para 

---