TariHİ materyaliZMİN Çarpiticiliğinda
Yüklə 446,54 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- A- ÜRETİM ÜZERİNE
Tarihi Materyalizmin Çarpıtıcılığında Zıtların Birliği
9 Sosyalist devrimin görevleri hukuki sahiplik ilişkilerini dönüştürmekle kısıtlı olmadığı ve üretim ilişkileri dahil sosyal ilişkileri (a.b.ç.) bir bütün olarak dönüştürmek esas olduğu içindir ki... ...dolayısıyla sosyalizme geçiş kaçınılmaz olarak uzun bir tarih dönemini kapsar ve birkaç yıl içinde "başarılamaz". (a.g.e. sf. 20–22.)
"Üretici güçlerin gelişmesinin öncelliği. 1930'larda üçüncü Enternasyonal'in Avrupa seksiyonlarında kendini kabullendiren Marksizmin basitleştirilmesinin karakteristik bir örneği olan ikinci tez de üretici güçlerin gelişmesinin öncelliği teziydi... Tarihin itici gücü olarak üretici güçleri gören tez, çok genel şekliyle Stalin'in Eylül 1938 tarihli "Diyalektik ve Tarihi Materyalizm" başlıklı ve içinde şunları yazdığı çalışmasında ortaya konmuştur: "Birinci olarak toplumun üretici güçleri değişir ve gelişir ve ondan sonra bu değişikliklere bağımlı olarak ve onlarla uygunluk içinde insanların üretim ilişkileri, ekonomik ilişkileri değişir." Bu şekilde formüle edilen tez, karşıt sınıfların çatıştıkları bir toplum oldukça sınıf mücadelesinin rolünü inkar etmemekte fakat, bu rolü ikincil plana indirgemektedir: Sınıf mücadelesi esas olarak, üretici güçlerin gelişmesine engel olan üretim ilişkilerini kırmak için devreye girmekte, bunu yaparken üretici güçlerin gelişme ihtiyacına uygun yeni üretim ilişkileri doğurmaktadır. Açıktır ki kişi Marx'ta benzeri bir sorunsal ima eden parçalar bulabilir: fakat eserlerinin tümü göstermektedir ki, onun için tarihin itici gücü sınıf mücadelesidir. Ve sınıflar varoldukça, sosyal ilişkiler (abç) sınıflar arası çatışmalar aracılığıyla dönüştürülür; o, sosyalist sosyal ilişkilerin sadece sınıf mücadelesi aracılığıyla doğabileceğini gösterir. Benzer bir şekilde Lenin–Rusya'da bir proleter devriminin neden vuku bulabileceğini açıklayan teorisini– "emperyalizmin zayıf halkası" teorisini eğer, Menşevikler gibi esas ağırlığı üretici güçlerin gelişmesine veren kavrayışa sarılsaydı, bu anlayışa göre bir proleter devrimi endüstriyel olarak en çok gelişmiş ülkeler dışında olamayacağı için, katiyetle formüle edemezdi.
Üretici güçlerin birincilliği tezi, kişinin tarihi materyalizmin kavramlarını kavgacı bir şekilde kullanmasını engeller ve Stalin'in yukarıda bahsi geçen çalışmasındaki şu türden yanlış formülasyonlara iter: "Proletaryanın partisi siyasette yanılmamak için hem programının yazılışında, hem de pratik faaliyetlerinde birincil olarak üretimin gelişmesinin kanunlarından, toplumun ekonomik gelişmesinden hareket etmelidir." Üretici güçlerin bu şekilde geliştirilen anlayışı onu bir bütün olarak tarihi materyalizmin tezlerine uydurmaya sıra geldiğinde bir sürü zorluklara yol açtı; fakat o, SSCB'nde sömüren sınıfların ve dolayısıyla sömürülen sınıfların yokoluşu hakkında tezler için gerekli bir sonuçtu.
SSCB'nde sömüren ve sömürülen sınıfların yokoluşu ve üretici güçlerin gelişmesinin birincilliği üzerine olan bu iki tez üretim ilişkilerini (abç) dönüştürmek için yani, var olan el koyma (temellük –Ç.N..) süreci şekillerinin, sınıf ilişkilerinin yeniden üretiminin temelinin yıkılması ve yönetme ve uygulama görevleri arasındaki toplumsal bölünmeyi, el ve kafa emeği arasındaki ayrışmayı ve şehir ve kır arasındaki ve işçilerle köylüler arasındaki farklılıkları dıştalayan yeni bir el koyma (temellük – Ç.N.) sürecinin inşası için–kısacası, sınıfların varlığının objektif temelinin yıkılması Tarihi Materyalizmin Çarpıtıcılığında Zıtların Birliği
10 için Sovyet proletaryasının her hangi bir örgütsel eyleminin engellenmesine ideolojik ve siyasi olarak katkıda bulunmuştur." (a.g.e. sf. 23–25.) Görüldüğü gibi profesörümüz her ne kadar Marx'a ve Lenin'e dönmekten dem vursa da, karşımıza Marksizm'in enteresan yorumlarıyla çıkmaktadır. Marksizm'in temel taşlarıyla ilgili enteresan yorumlar sunmaktadır. Bu
şartlarda en uygun yöntem önce Marksizm'in ele alınan temel taşlarının neler olduğuna, bunlarda bir değişikliğin gerekli olup olmadığına bir bakmaktır. Ancak ondan sonra profesörümüzün kendi mantığını veya mantıksızlığını açıkça kavrayabiliriz. -III- C. BETTELHEIM'IN TEZLERİNİN ANLAMI
C. Bettelheim her ne kadar diyalektik ve tarihi materyalizme gerçek devrimci karakterini iade etmeyi vaat etse de ve yine diyalektik ve tarihi materyalizmin kavramlarını kavgacı bir şekilde kullanabilmemiz için zemini ekonomist otlardan temizlemeyi üstlenmişse de-herhalde bizlerde bu ekonomist anlayışlardan etkilendiğimizden olsa gerek(?)- ettiği lafları anlamak biraz güç geliyor. Bu nedenle profesörümüzün görüşlerini ele alırken "tekrar, öğrenmenin anasıdır" ilkesinden hareket edecek ve Marksizmin temel taşlarıyla ilgili kendi görüşlerimizi tekrarlayacak ve tabii ki bu eski görüşlerin değişikliğe ihtiyacı olup olmadığına da bakacağız. O zaman profesörümüzü anlamak kolaylaşacaktır.
Toplumun maddi yaşamı, onun varlığı birincildir. Toplumun ruhi yaşamı, ideolojik yaşamı ise ikincildir, bu maddi yaşamın bir türevi, bir yansımasıdır.
Toplumun maddi yaşamının pek çok unsuru vardır. Fakat bunlar arasında üretimdir ki toplumun fizyolojisini ve son tahlilde toplumun ideolojik yaşamını belirler. Üretimi ele
aldığımızda onun üretici güçler ile üretim ilişkilerinin bir birliği olduğunu görürüz. Yani, üretici güçlerle üretim ilişkileri arasında, şu anda belirlemeyeceğimiz bir ilişki içindedir ki üretim mümkün olur. Üretici güçlerle, üretim ilişkileri arasındaki ilişkinin özelliklerini tespit etmek için önce bu ilişkinin iki yanını tek tek ele alalım: Üretici güçler: Üretim ilişkilerinden soyutlanmış olarak yani, üretimde kullanılırken üretim ilişkileri sayesinde kazandıkları sosyal şekiller ve özelliklerden bağımsız olarak ele aldığımız üretici güçler bize insanın tabiyat ile olan ilişkisini sunarlar. Üretici güçler şu unsurlardan oluşurlar: "Emek sürecinin basit faktörleri şunlardır: 1, insanın bireysel faaliyeti yani, işin kendisi, 2, bu işin subjesi, 3, onun aletleri." (K. Marx, Kapital c.1. s.174, İng.) Yüklə 446,54 Kb. Dostları ilə paylaş:
|