Tarihte ve Günümüzde Ortadoğu'da Türkmenler
Yüklə 7,31 Mb. Pdf görüntüsü
|
224
el-BeyhakîTalhâb bozgunu sonrası Gazne sarayındaki durumla ilgili olarak; Sultanın bu savaĢ sonucu ile ilgili olarak ciddi endiĢeler içerisinde olduğunu ve bu nedenle gözünün sürekli Serahs‟tan gelecek posta habercilerinde olduğunu belirttikten sonra oruç ayının dördüncü (Ramazan 429/Haziran 1038) ÇarĢamba günü Herat naibinden gelen mektubu açan Ebu Nasr‟ın yüz ifadesinden divandakiler kötü bir Ģeylerin olduğunu anladıklarını ifade etmektedir. Sultana arz edildikten sonra mektubu okuyan el-Beyhakî Ģu bilgileri kaydetmektedir: “SubaĢı bu gün 20 gulamıyla birlikte Herat‟a geldi. ÂmilEbû Talha eĢ- ġeybânî onu uygun bir yerde konuk edindi. Onun geliĢine ikramda bulunup ikindi namazı vaktinde onunla görüĢtü. Ona ikramda bulundu. Ben (Ebû Talha) de yanında idim. Bizimle birlikte Herat‟ın ileri gelenleri (a‟yân) de vardı (…) Ona: “Bu (yenilgi) baki olmayan dünyanın halidir” diyorlardı. Gerisi; ordusu, alet ve edevatı çok olan Sultan‟a kalır, bu hezimetin telafisi mümkündür. Allah‟a hamdolsun el-Hacib yaĢıyor. Bunun üzerine (Hacib) ağlayarak Ģöyle dedi: “Bilmiyorum, sultanın yüzüne ben nasıl bakacağım. DüĢmanla savaĢ baĢladı. Ben bu savaĢtan daha zor bir savaĢ görmedim. Harp sabahtan ikindi namazına kadar devam etti. Tam biz savaĢı kazanacak iken alçak arkadaĢlarım beni terk ettiler. Yaralandıktan sonra gördüğünüz gibi bu tarafa doğru geri dönmek zorunda kaldım. SavaĢçılar geri döndü. Lakin ben ve Ebu Talha yalnız bırakıldık. Devamla Ģöyle dedi: “Onlar sultana ihanet ettiler. Aynı Ģekilde düĢmanın durumunu basit olarak sultana anlatan casuslar da ihanet ettiler. Ben sabırlı bir Ģekilde onların (Selçukluların) kaçıĢını sağlayacaktım. Ancak istihbaratçılar/casuslar sultanı, bana kin duyuncaya dek, onu yanlıĢ yönlendirdiler. Bundan dolayı saf Ģeklinde savaĢma kararını kesin kes emretti. DüĢmanla karĢılaĢtığımda onları seçkin hazırlıklı muharipler olarak gördüm. Ağırlıkları açısından rahat idiler. Öğle namazına kadar geçen zamanda zor olmayan bir savaĢ cereyan etti. Ordumuz tüm gayretini sarf etti. Neredeyse fetih bizim lehimize gerçekleĢecek iken gevĢediler ve her biri eĢek veya kadınların boynuna sarıldılar (pısırıklık yaptılar) ve kaçtılar. Ben yüz binlerce kez kadınları beraberinizde getirmemelerini dair bağırdım fakat emrimi dinlemediler. DüĢman durumumuzu bu Ģekilde görünce daha yoğun ve daha cesaretle saldırdı. Bunun üzerine çadırın muharebenin yapıldığı meydanın ortasına kurulmasını emrettim. Bana uysunlar ve en üst seviyede gayret sarf etsinler diye oraya gittim ki bir aksilik olmasın. Ancak onlar bunu yapmadılar ve beni tek yalnız baĢıma bıraktılar. Heveslerine uydular. Âyan ve komutanlar görevimi aksatmadığıma Ģahittirler. Eğer sorulursa elbette buna Ģahitlik yaparlar. SavaĢ müddetince meydanda kaldım. Bana ok isabet Ortadoğu'da Türkmenler (Irak-Ġran-Suriye) Sempozyumu / 225 ettiğinden geri çekilmek zorunda kaldım. Buraya iki at ve 20 gulam ile geldim. DüĢman bana ve alçaklara ait olan her Ģeye sahip oldu. Benim peĢimden gelen süvarilerden öğrendiğime göre böyle. Ben burada birkaç gün kalacağım ki dönebilenler de bana katılsınlar. Sonra da Ğûr yoluyla dergâha döneceğim. O zaman durumu mevlama (sultana) Ģifahi olarak izah edeceğim. (Katib‟e dönerek), “Benden duyduklarının hepsini izah etmen gerekir. (dedi)” 14
kimseyle görüĢmediğini ve iftarını sadece su ile açtığına dair duyum aldığını, aynı Ģekilde birlikte sofrada olan kendi üstadının (EbûNasr) da bir Ģey yemediğini belirtmektedir. Daha sonraki günlerde ise sultanın devlet ricali ile birlikte durum değerlendirmesi yaptıklarını aktarmaktadır. Ramazan ayının geri kalan günlerinde de kötü haberlerin geldiğini belirten el-Beyhâkî bunlardan biri olan NîĢâburberîd (posta ve istihbarat) sorumlusu Ebû‟l-Muzaffer el-Cumahî‟nin mektubunu vesika olarak kaydetmektedir. Mektubun metni: “Ben saklandım. ġu anda bir sığınaktayım. el-Hâcib el-Kebîr ve ordusunun baĢına gelenlerin haberi NîĢâbur‟a ulaĢınca, (vali Ebû‟l-Fazl) es- Sûrî tutukluları getirtti ve bazıların boynunu vurdurdu, diğerlerini serbest bıraktı. Sonra Ebu Sehl el-Hamdevî ile birlikte süratle Büst‟ün kırsalına doğru gitti. Ordumuzdaki askerlerin hepsi de onlara katıldılar. Yola devam ettiler ve onların nereye doğru yöneldiklerini kimse bilmiyor. Benim onlarla birlikte gitme imkânım yoktu. Çünkü es-Sûrî kanıma susamıĢtı. Bundan dolayı canımdan korktum ve buradaki güvenli ve gizli sığınakta saklandım. Bana bilgi getirsinler diye her yere muhbirler yerleĢtirdim ki ne olup bittiğini ve iĢlerin nereye doğru gittiğini bileyim. Ġmkânım oldukça muhbirleri gönderip durumdan haberdar olacağım. Akabinde önemli olan her Ģeyi rapor halinde yazarak, yüce divana arz etmesi için, vezire göndereceğim.” el-Beyhâkî mektubu okuyan sultanın çok üzüldüğü ve üstadına her ikisi ve onlarla birlikte olan malların akıbetine dair endiĢelerini dile getirdiğini, buna mukabil üstadı ve vezir Ebu Nasr, onun endiĢelerini gideren açıklamalarda bulunduğunu aktarmaktadır. Bu açıklamalarda Selçukluların kısa bir müddet sonra NîĢâbur‟a girecekleri belirtilirken, bir taraftan da değerli malların koruma altına alındığı Mikalî kale komutanına mektup yazılarak, sultanın Horasan‟a doğru ordusuyla yola çıkıp bu hezimeti telafi edeceğinin bildirildiğini kaydeder.
14 el-Beyhakî, Târîhu‟l-Beyhakî s. 591-593. Yüklə 7,31 Mb. Dostları ilə paylaş:
|