Tarihte ve Günümüzde Ortadoğu'da Türkmenler
Yüklə 7,31 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 6.4.5. Gonbed-e Kâvus merkez olmak üzere gezilecek ve ziyaret edilecek diğer yerler Ģunlardır
- 7. Gonbed-e Kâvus ve çevresindeki bazı yerleĢim alanlarının isimleri Ģöyledir
- 8. Gonbed-e Kâvus ve çevresindeki bazı yerleĢim alanlarının geçim kaynakları
216
konakladığına inanılan bu ziyaretgâh‟ta Cuma günleri Türkmenler bir araya gelirler. 6.4.5. Gonbed-e Kâvus merkez olmak üzere gezilecek ve ziyaret edilecek diğer yerler Ģunlardır: Nahiye-ye Seyahat-e Han Bibin, Kara Ġmam diye bilinen Ġmamzade Yahya b. Zeyd Türbesi, Makbere-ye Kabus b. VeĢmgir (YapılıĢ tarihi: 397/1006), Gonbed-e Kâvs‟a bağlı DaniĢmend köyünde DaniĢmend Ata makamı, Atlı Spor Kulübü, Talar-e Acı Göl, Eski Curcan Ģehrinin kalıntıları, Kafir, Kübra, Tepe ve Sultan Ali kaleleri gibi mekanlar, Ģehrin görülmeye değer yerleridir. AzâdĢehr‟de Ak Ġmam diye bilinen Muhammed b. Zeyd Türbesi, Gök Defe (Tepe) köyü yakınlarında Peygamber Hz. Zekeriya makamı, Hz. Eyüp makamı, Hz. Salih makamı, Eymir yakınlarında Ebu‟l-Fazl Hasan makamı ziyaret edilecek yerler arasındadır. 7. Gonbed-e Kâvus ve çevresindeki bazı yerleĢim alanlarının isimleri Ģöyledir: Bu bölgede, yukarıda adı geçen yerleĢim alanlarından baĢka, diğer Türkmen köylerinin adlarını ve Türkçe yer isimlerini Ģu Ģekilde kaydedebiliriz: Gurban Paykar, TaĢlı Burun, Düzolum, Çapar Koyma, Eğri Boğaz, Hacla, Göklen, Çınarlı, Sûfiyan, Güllü Dağ, MinudeĢt (Hacılar), GümüĢ tepe, Hocanefes, Baylar, BeĢĢuska, Omçalı, Kütüklü. Bu köylerden BeĢĢuska, Omçalı, Kütüklü köyleri birleĢtirilmiĢ ve adı SiminĢehr olarak Farsçaya dönüĢtürülmüĢtür 26 . Ayrıca Ak Togay (Mahtumguli Firagî‟nin köyü), Akkaya, Gedemabâd ve Kalenderabâd. Etrek ırmağı boyunca da Alagöl, Almagöl, Acıgöl gibi göl isimleri. 8. Gonbed-e Kâvus ve çevresindeki bazı yerleĢim alanlarının geçim kaynakları: Ġran‟da atı ve halısı ile tanınan Türkmen Sahra‟da at, inek, koyun, keçi ve deve büyük ve küçükbaĢ hayvancılığın temelini oluĢturur. Yukarıda adı geçen köylerden Keçik, Çatal, Arap Karrı, Göklen, Çınarlı, Hacı Beyle, Sûfiyan, Yanak ve Baylar köylerinin ve Kelâle ilçesinin geçim kaynakları, ipek
26 Temizel, a.g.m., s. 233 Ortadoğu'da Türkmenler (Irak-Ġran-Suriye) Sempozyumu / 217 böcekçiliği, çoğunlukla arpa ve buğdaya dayalı tarım ve azda olsa hayvancılıktır. Diğer köylerin geçim kaynakları ise tarım ve hayvancılıktır 27 .
ĠĢsizlik oranın % 30‟ları bulduğu Türkmen Sahra‟nın en önemli geçim kaynakları tarım ve hayvancılık, halı dokumacılığı, balıkçılık ve 2006 yılında Akkale‟de kurulan Petro-Kimya fabrikasıdır. GeçmiĢ yıllarda pamukçuluğun yaygın olmasından dolayı Türkmen Sahra “Beyaz Altın Bölgesi” olarak bilinirdi. Son zamanlarda bölgede yağıĢların azalması sebebiyle tarım ve pamuk ekimi gerilemiĢtir. Gonbed-e Kâvus‟ta yağ, tekstil, pamuk, süt, deri, tuğla, un ve makarna fabrikaları vardır. Bender Türkmen ve GümüĢ Tepe Ģehirlerinin en önemli geçim kaynağı balıkçılıktır.
Bu bildiride, fiziki olarak Türkiye‟den uzaklarda; fakat kültür, dil, edebiyat, folklor ve din bakımından Türkiye‟nin çok yakınında olan bir kültür coğrafyasının Türk bilim ve edebiyat çevrelerine daha yakından tanıtılmasına çalıĢılmıĢtır. Bu çalıĢmanın, Türkmenler, Mahtumguli Firagî, Gonbed-e Kâvus, Türkmen Sahra‟nın tarihi, coğrafyası, kültürel etkinlikleri, sosyal ve ekonomik durumu ve benzeri alanlarında çalıĢma yapacak bilim adamlarına katkı sağlamasını ummaktayız. Kaynaklar: Arhî, Ali, “Çend nokte ez çend sunnet-e dînî”, Yaprak, Yıl: VII, Sayı: 23-26, Gonbed-e Kavûs,1383/2004, s. 17. Ataniyazov, SoltanĢa, “Türkmen Boylarının GeçmiĢi, YayılıĢı, Bugünkü Durumu ve Geleceği”, Bilig- Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 10, Ankara, 1999, s. 1-30. Atar, Aygün, Ġran‟ın Etnik Yapısı (Yakın Dönem ve Günümüzde), Divan Yayıncılık, Ankara, 2006. Deveci, Abdurrahman, “Ġran Türkmenleri: Türkmen Sahra”, Ortadoğu Analiz, C. 1, S. 10, Ankara, Ekim 2009, s. 51-60. Kahraman, Alim, “Mahtumkulu”, Türkiye Diyanet Vakfı Ġslam Ansiklopedisi, C. 27, Ankara, 2003, s. 393-394. Lerch, Wolfgang Günter, Wie eine Perle im Ozean Türkische Kultur und Literatur in
27 Temizel, a.g.m., s. 233 218
Me„tufi, Esedollah, Tarihçe-ye Çehar ġehr-e Torkemen-neĢin, Aqqela, Bendertorkmen,
Odekov, R. V., Türkmen Gelenek ve Görenekleri, çeviren ve hazırlayan: Murat Ġlli, Ankara 2011 Saraçlı, Murat, “Ġran‟da Azılıklar”, Akademik Orta Doğu, C. II, S. 2, Ġstanbul, Mart 2008, s. 141-160. Saray, Mehmed, “Türkmenler”, Ġslam Ansiklopedisi- Ġslâm Âlemi Tarih, Coğrafya, Etnografya ve Biyografya Lügati, C. 12/2, Ġstanbul, 1988, Milli eğitim Basımevi, s. 661- 673.
Sarlı, Araz Muhammed, PejuheĢha-yi der Edebiyat-e Torkemen, Gonbed-e Kavûs- 1377/1998. Sümer, Faruk, “Türkmenler”, Türkiye Diyanet Vakfı Ġslam Ansiklopedisi, C. 41, Ġstanbul, 2012, s. 607-611. ġadmihr, Eman Kılıç, “Mahtumgulı Ferâgî, ġâir-i Nâmdâr-ı Türkmen”,
Temizel, “Ünlü Türkmen ġairi Mahtumgulı Firâgî”, Selçuk Üniversitesi Türkiyat AraĢtırmaları Enstitüsü Türkiyat AraĢtırmaları Dergisi, S. 15, Konya, Bahar 2004, s.79- 90.
Temizel, Ali, “Türkmen ġairi Mahtumguli Firagî‟nin DüĢünceleri Çerçevesinde Birinci Uluslararası Bilim Kongresi ve Anma Etkinliklerinin Ardından”, Selçuk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Edebiyat Dergisi, S. 18, Konya, 2007, s. 225-234. Yılmaz, Türel, “Ġran‟da UnutulmuĢ Bir Toplum: Türkmen Sahra Türkmenleri”, Akademik Orta Doğu, C. I, S. 2, Ġstanbul, Mart 2007, s. 205-216.
Yüklə 7,31 Mb. Dostları ilə paylaş:
|