Tarihte ve Günümüzde Ortadoğu'da Türkmenler

196

 

  /  Ortadoğu'da Türkmenler (Irak-Ġran-Suriye) Sempozyumu 

Kestirirsen az kestir, 

El oğlana gösterme. 

Harmana géttim atlı, 

Alma yédim ne datlı. 

Vérin yémin içerim, 

Halal haramdan datlı. 

Gédin bulutlar gédin, 

Sevdigme selem édin. 

Sevdigmin yukı datlı, 

Yuksını halal édin. 

DambaĢında durmoğlén, 

Bıyığnı da burmoğlén. 

Beni sene vérmezler, 

Hiç ğarĢımda durmoğlén. 

DambaĢında durırım, 

Bıyığmı da burırım. 

Baban seni vérmezse, 

Ben öğzeni bulırım. 

ĞarĢı ğarĢı hanımız, 

ĞarıĢtı harmanımız. 

Sen ordan, ben de burdan, 

Ğahrolsın düĢmanımız. 

Bir daĢ attım ğuvağa, 

Az ğaldı ğırınmağa. 

Altın yüzzik taktırdım, 

Bir ğınalı barmağa. 

Almanın irisine, 

DaĢ attım birisine. 

Beni çoban étsinler, 

Ğızların sürisine. 

Dam üstinde batarak, 

Gelin ğızlar otırak. 

Otırmaktan fayda yok, 

Evlenek de ğurtarak. 

---

Ortadoğu'da Türkmenler (Irak-Ġran-Suriye) Sempozyumu

  /   197 

ĞarĢıda Türk evleri, 

Yayılyar develeri. 

SaçraĢır suya gelir, 

Bu Türk‟in güzelleri. 

Bağa girdim üzüme, 

Tiken battı dizime. 

Otırdım çıkarmağa, 

Yar görindi gözime. 

Emmim oğlı, Musacık. 

Eni ğolı ğıssacık, 

Hindi gelir görirsin, 

Gülmeden de ölirsin (Fadi Ġsa, ġabanî HiĢam, 2007:55-59). 

Ne  yazık  ki,  elimizde  Golan  (Colan)  Türkmanları‟ndan  toplanmıĢ 

bilmeceler,  masallar,  tekerlemeler,  destanlar  ve  baĢka  türler  yok. 

Bulabildiğimiz melzemeler ise okulları, gazeteleri, dergileri olmasa da, daima 

assimile altında olsalar da folklorları – halk edebiyatları sayesinde dillerini ve 

milli  varlıklarını  koruya  bilmiĢler.  Araplar‟ın  çemberinde  yaĢamalarına, 

hükumetin baskılarına rağmen Golan (Colan) Türkmanları eski Türk sözlerini 

Türkiye‟deki,  Azerbaycan‟dakı,  Ġran‟daki,  Türkmanistan‟daki  soydaĢlarından 

daha iyi ve sağlam koruya bilmiĢler. 

ġöyle  ki,  günümüzde  bizim  kullandığımız  melek,  peygamber  (resul), 

belğem,  meteor,  çekme  (kundura),  saya  ve  b.  sözlerini  Golan  (Colan) 

Türkmanları gögçek, ulak, ahrık, akanyıldız, edik, aya Ģeklinde kullanırlar. Bu 

da  Suriye‟deki  Golan  (Colan),  Halep,  Bayır-Bucak  ve  b.  bölgelerin 

Türkmanları‟nın 

kullandığı 

sözleri 

yazarlarımızın, 

sunucularımızın, 

gazetecilerimizin standart dilimize getire bileceklerini göstermekte. 

Sonuç 

2011  yılının  Ocak  ayı  tarihinden  Suriye‟de  baĢlayan  isyanlar  küçük 

gösteriler halinde baĢlarken 18 Mart tarihinde Dera‟a kentinde büyüyerek kısa 

sürede  ülke  çapına  yayılır.  Hükumet  gösterilere  geniĢ  çaplı  tutuklamalar, 

iĢgenceler,  polis  Ģiddeti  ve  sansürle  cevap  verir,  fakat  gösteriler  büyümeğe 

devam  eder.  Ġki  kiĢinin  ölümüyle  sonuçlanan  olay,  yaklaĢık  bir  ay  sonra 

Suriye‟nin  iç  meselesi  olmakdan  çıkarak  bölgesel  ve  uluslararası  bir  duruma 

dönüĢtürülür. 

---

198

 

  /  Ortadoğu'da Türkmenler (Irak-Ġran-Suriye) Sempozyumu 

23 milyon nüfuzu olan Suriye‟nin nüfuzunun 9 milyonunun göçettiği 

yazılmakta.  Göçedenlerin  büyük  bir  kısmı  da  Türkiye  Cümhuriyetine 

sığınmıĢ.  Bu  durum  Azerbaycan‟a  da  tanıdık.  Rusya  ve  yabancı  ülkelerin 

yardımı  ile  Ermeni  orduları  Karabğ‟ı  iĢgaletmiĢ,  800  binden  fazla  kiĢi 

göçetmek  zorunda  kalmıĢtır.  Azerbaycan  Milli  Bilimler  Akademisi  Folklor 

Enstitüsü  göçedenlerin  yaĢadığı  bölgelerde  alan  çalıĢmaları  yaparak  folklor 

melzemeleri  toplamıĢlar.  Toplanan  folkor  örneklerinde  7  kitap  basılmıĢ.  Bu 

alan çalıĢmaları hala devam etmekte. 

DüĢünüyoruz  ki,  Türkiye‟ye  göçeden  Türkmanlardan  da  folklor 

örnekleri toplanarak yayınlanmalı. 

 

Kaynak 

Atasoy  Fahri.  (2014).  Suriye  gerçeği  ve  Suriye  Türkmanlarınin  geleceği,  Türk 

Yurdu dergisi, sayı 317, Ocak. 

Asgerov  Afzeleddin.  (2014).  Ümumtürk  folkloru  tarihinde  Oğuzname 

yaradıcılığı, Elm ve tehsil neĢriyatı, Bakı. 

Çetin  Turhan.  (2014).  Cenevre  KavĢağına  doğru  Suriye...  Türk  Yurdu  dergisi, 

Ocak. Sayı: 317. 

Deniz  Turkmen  oglu.  Suriye  Türkmanları.  http://www.gulceedebiyat.net 

/konu-suriye-turkmenleri-17932.html 

Fadi  Ġsa,  ġabanî  HiĢam.  Suriye  Türkmanlarınin  Güney  bölümü  Golan 

Türkmanları  (Tarihsel,  coğrafî,  etnik  ve  dilsel  Golan  Türkmanlarıne  dair).  (Ali 

ġamilin özel arĢivi) 

Özdağ  Ümid,  (2012).  Suriye  Türkleri,  http://www.yenicaggazetesi.com.tr 

/suriye-turkleri-22058yy.htm 

ġamil  ali  (2002).  Golan  (Colan)  Türkleri-Karabağlıların  tale  gardaĢları.  “Ayna” 

gezeti, 28 iyun, sayı 25 (667), s. 9. 

ġamil Ali (2002). Golan (Colan) Türklerinin Folkloru. Filoloji araĢdırmalar XVI 

kitab, Bakı. 

Suriye‟de  Golan  Türkmenleri  varlık  mücadelesinde  http://www.diplomatik 

gozlem.com/TR,3685/suriyede-golan-turkmenleri-varlik-mucadelesinde.html 

Golan'ın  Türkmen  Yörükleri  dönüĢü  bekliyor  http://www.dunyabulteni.net 

/index.php?aType=haber&%20ArticleID=41890 

Golan Tepeleri niçin önemli? http://www.zaman.com.tr/dunya_golan-tepeleri-

nicin-onemli_431441.html 

---