TəBİƏt elmləRİ VƏ Tİbb seriyasi series of natural sciences and mediCİNE

- 44 - 
7.
 
Флора Азербайджана. Т. 1. Издательство  Академии Наук  Азербайджанской ССР. Баку, 
1950, 650 с. с. 11- 116 
8.
 
Caucasian  Flora  Conspectus.  Volume  II. Saint-Petersburg  University  Press. 2006,466 p.    
     P.247 
ABSTRACT    
      
Table determinant  of the department  and   
Monocots higher  plants 
 
The  article  presents  information  on  the  main  departments  in  the  plant  kingdom  and  monocots 
Nakhchivan  Autonomous  Republic.  Is  given  the  determinant    table  family,  genera  and  species.  The 
study  showed  that  the  flora  of  the  republic  indicated  6  department  and  monocotyledonous 
represented  66  families,  120  genera  and  1200  species.  Of  these  24  families,  70  genera,  545  species 
belong  to  of  the  wetland      ecosystem.  Were  found  several    family,  genus  and  new  species.  By  the 
definition  of   taxa adopted main  symptoms. 
 
РЕЗЮМЕ 
 
       Таблица определитель отделов и однодольных высших растений 
        В  статье  приводятся  сведения  об  основных  отделах  в  растительном  царстве  и 
однодольных Нахчыванской  Автономной Республики. Дано определение таблицы семейства, 
родов  и  видов.  Исследование  показало,  что  во  флоре  республики  указываются  6  отдел  и  2 
класса.  Класс  однодольный  представлен  66  семей,  120  родов  и  1200  видов.  Из  этих  24 
семейства,  70  родов  и 545 видов относятся к водно-болотных экосистем. Были обнаружены 
несколько  семейства, род и новый вид. По определение  таксонов взяты основные симптомы. 
 
 
NDU-nun  Elmi  Şurasının  28  aprel  2015-ci  il  tarixli  qərarı  ilə  çapa  tövsiyə 
olunmuşdur  (protokol  № 09) 
         Məqaləni  çapa təqdim  etdi:  Biologiya  üzrə elmlər doktoru  E.Məmmədov
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

- 45 - 
 
 
 
 
 
НАХЧЫВАН  ДЮВЛЯТ   УНИВЕРСИТ ЕТ И.  ЕЛМИ  ЯСЯРЛЯР,  2015,  № 3 (68) 
 
NAKHCHIVAN ST AT E UNIVERSIT Y
.
  С ЖЫЕНТЫФЫЖ  WО РКС ,  2015,  № 3 (68) 
 
НАХЧЫВАНСКИЙ  ГОСУДАРСТ ВЕННЫЙ  УНИВЕРСИТ ЕТ .  НАУЧНЫЕ  ТРУДЫ,  2015,  № 3 (68) 
 
                                                          DAŞQIN QƏNBƏROV 
                                                          Naxçıvan Dövlət Universiteti 
UOT:  581.1 
 
NAXÇIVAN  MUXTAR RESPUBLİKASI  FlORASINDA  YAYILAN  ASTRACANTHA 
VƏ ASTRAGALUS  NÖVLƏRİNİN HÜNDÜRLÜK QURŞAQLARI  ÜZRƏ  YAYILMASI, 
FİTOSENOLOJİ  XÜSUSİYYƏTLƏRİ  VƏ ƏHƏMİYYƏTİ 
 
Açar  sözlər: astragalus, astracantha, şaquli, cins, növ, ekoloji   
Key words:  astragalus, astracantha, vertical, genus, species, ekological. 
Ключевые слова: astragalus, astracantha, вертикалный, род, вид, экология 
 
Naxçıvan  MR-in  relyefi  başlıca  olaraq  düzənlik,  dağətəyi  və  dağlıq  ərazilərdən  ibarətdir. 
Muxtar  respublikanın  Arazboyu  qurşağı  600-1000  metr  yüksəklikdə  yerləşən  geniş  bir  sahəni  əhatə 
edir.  Naxçıvan  MR-in  şimal-şərqində  yerləşən  Zəngəzur  silsiləsinin  ən  yüksək  zirvəsi  Qapıcıq 
(3906 m)  dağıdır. 
Muxtar  respublikanın  ərazisində  şaquli  zonallıq  daha  çox  nəzərə  çarpır.  Hündürlük 
qurşaqları  üzrə  bitki  növlərinin  yayılması  da  müxtəlifdir.  İqlim  şəraitinin  müxtəlifliyi,  bitkilərin  bu 
şəraitə  uyğunlaşmalarının  eko-fitosenotik  qanunauyğunluqları  mürəkkəb  geoloji  tarixə  malik  olan 
ərazidə  növlərin  müxtəlif  hündürlüklərdə,  müxtəlif  tərzdə  paylanmasına  səbəb  olmuşdur.  Bəzi 
ərazilərdə    zəif,  bəzi  ərazilərdə  intensiv  parçalanmış  relyefə,  müxtəlif  torpaq,  iqlim  şəraitinə  malik 
Naxçıvan  Muxtar  Respublikası  ərazisində  istər  birbaşa  və  istərsə  də  dolayısı  ilə  təsir  göstərən 
müxtəlif    ekoloji  faktorların  təsiri  nəticəsində  bitki  növləri    və  bitki  qrupları  hündürlük  qurşaqları 
üzrə  eyni  dərəcədə paylanmamışdır. 
Burada  bitkilik  tiplərinin  yayılması  zonallıq  qanununa  tabe  olaraq,  mühit  şəraitinin 
dəyişilməsi  ilə  əlaqədar  şaquli  istiqamətdə  düzənlikdən  yüksək  dağlığa  doğru  dəyişilir.  Növləri 
hündürlüklərə  görə  müəyyənləşdirərkən,  fiziki-coğrafi  və  ekoloji  şərait  ilə  bir-birindən  fərqlənən  7 
şaquli  qurşaq  götürülmüş,  onların  yayıldığı  hündürlüklər  dəqiqləşdirilmiş,  Astracantha    və 
Astragalus 
növlərinin 
yayılma 
qanunauyğunluqları 
tədqiq 
olunmuşdur. 
Növlərin 
şaquli 
hündürlüklər  üzrə  yayılması  cədvəldə  öz  əksini  tapmışdır.  Muxtar  respublika  ərazisində  hündürlük 
qurşaqları  üzrə  Astracantha cinsinin  15, Astragalus  cinsinin  isə 72 növ  yayılmışdır  (3).                                                                                                                                
                                                                                                                          Cədvəl  1  
                   Astracantha cinsinə  mənsub  olan  növlərin  hündürlük  qurşaqları  üzrə  yayılması
 
  
Qeyd  edilən  qurşaqlardakı  növlərin  sərhədlərinin  dəqiq  müəyyən  edilməsində  bir  sıra 
çətinliklər  meydana  çıxmışdır.  Belə  ki,  bəzi  Astracantha  növlərinə  bir  neçə  qurşaqda  rast  gəlindiyi 
halda,  elə  növlər  də  vardır  ki,  onlara  yalnız  bir  qurşaqda  rast  gəlinmişdir.  Cədvəldən  aydın  olur  ki, 
düzənlik  və  dağətəyi  qurşaqlarda  Astracantha  cinsinin  növünə  rast  gəlinmir.  Astracantha  cinsinə 
No 
Qurşaqlar 
Dəniz  səviyyəsindən 
nisbi hündürlük m-lə 
Növlərin  sayı 
 
Növlərin  sayı %-lə 
1 
Aşağı dağlıq 
1200-1500 
4 
19,05 
2 
Orta dağlıq 
1500-2300 
12 
57,15 
3 
Yüksək  dağlıq 
2300-2800 
1 
4,76 
4 
Subalp 
2800-3200 
2 
9,52 
5 
Alp 
3200-3600 
2 
9,52 

---