Teqvim-2017. pdf
Tarixdə bu gün “Bəhlul” satirik jurnalı
Yüklə 5,26 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Ə d ə b i y y a t
174 Tarixdə bu gün “Bəhlul” satirik jurnalı 1907 MA Y Azərbaycanda nəşr edilən ilk sa- tira jurnallarından biri də “Bəhlul” jurnalıdır. “Bəhlul”un ilk nömrəsi 1907-ci il may ayının 19-da, Bakı şəhərində çıxmışdır. Jurnalın redak- toru Azərbaycanın görkəmli inqilabçı və maarif xadimlərindən olan Ələsgər Abdulla oğlu Əliyev (1883-1938) idi. Görkəmli inqilabçının redaktə etdi- yi “Bəhlul”un hər nömrəsi 15 gündə bir dəfə buraxılırdı. “Bəhlul”un nəşri 1907-ci ildə noyabr ayının 4-də, 9-cu nömrədən sonra “zərərli məsləkinə görə” dayandırılmışdır. Çünki jurna- lın səhifələrində zəhmətkeş kütlələrin 1905-1907-ci illərdəki inqilabi mübarizəsi geniş işıqlandırılmışdı. Jurnalın cəmi doqquz nömrəsi çıxmışdır. Buna baxmayaraq “Bəhlul” mətbuat və ədəbiyyat tari- xini öyrənmək üçün diqqəti cəlb edir. “Bəhlul” ilk nömrəsindən etibarən “Molla Nəsrəddin” ədəbi-siyasi cəbhəsini müdafiə etməyə başlamış- dı. Jurnalın adı da Molla Nəsrəddin kimi xalq arasında məzmunlu lətifələri ilə məşhur olan ədalətpərəst, həqiqətpərəst Bəhlul Danəndənin adından götürülmüşdür. “Bəhlul” səhifələrində olan bü- tün materiallarda fəhlə həyatı, daha doğrusu Bakı fəhlələrinin inqilabi mübarizəsi çox geniş işıqlandırılmış- dır.
1905-1907-ci illər inqilabının təsiri ilə Yaxın Şərq xalqlarının oya- nıb mütləqiyyətə və müstəmləkə zülmünə qarşı mübarizə aparmasına “Bəhlul” jurnalı öz münasibətini açıq bildirmişdir. “Bəhlul” Azərbaycanın tərəqqipərvər ziyalılarına arxala- nır və çox qısa müddətdə “Molla Nəsrəddin”in yazıçı və rəssamları ilə əməkdaşlıq edirdi. M.Ə.Sabir kimi qüdrətli bir sənətkarın “Bəhlul” jur- nalında iştirakı da bu faktı aydın sü- büt edir. Bu hadisə jurnalın sonadək “Molla Nəsrəddin” ənənələrinə sadiq qalmasına, həm də M.Ə.Sabirin ədəbi və jurnalistik fəaliyyətinin mühüm bir sahəsinin öyrənilməsində böyük rol oynamasına sübutdur. Ə d ə b i y y a t Axundov, N. “Bəhlul” jurnalı /N.Axundov //Azərbaycan.- 1957.- №10.- S.211-219. Uğur. Azərbaycanın satira jurnalları: dünəndən bu günə /Uğur //Xalq cəbhəsi.- 2014.- 23 sentyabr.- S.11. http://www.anl.az/down/meqale/xalqcebhesi/2014/sentyabr/392335.htm http://www.azerbaycanli.org/az/page1335.html 19 110 illiyi 175 Tarixdə bu gün Beynəlxalq Bioloji Müxtəliflik Günü 2000 MA Y BMT Baş Assambleyası 22 dekabr 2000-ci ildə 22 may tarixini Beynəlxalq Bioloji Müxtəliflik Günü kimi elan edib. Azərbaycanda da ətraf mühitin mühafizəsi dövlətin daim diqqətində olan məsələdir. Azərbaycan yüz illər boyu dünya- da yeraltı və yerüstü təbii sərvətləri, o cümlədən zəngin fauna və florası ilə tanınıb. Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyinin məlumatına görə, hazır- da da Azərbaycanda ümumi sahəsi 890 min hektaradək Xüsusi Mühafizə olunan Təbiət əraziləri, o cümlədən 8 Milli Park, 12 Dövlət Təbiət Qoru- ğu və 23 Dövlət Təbiət Yasaqlığı var. Biomüxtəliflik baxımından Azərbaycan dünyada zəngin fauna və floraya ma- lik ölkələrdən biri hesab edilir. Bioloji müxtəliflik yaşayış mühitində - suda, quruda və digər ekoloji komplekslərdə mövcud olan canlı orqanizmləri özündə birləşdirir. Yəni bioloji müxtəliflik yer üzərində bütün canlıların mikroorqa- nizm, bitki və heyvanların çoxçeşidli- liyi deməkdir. Hal-hazırda bioloji müxtəlifliyin qorunub saxlanılması və mühafizə edilməsi önəmli məsələlərdən biridir. 2010-cu il Azəırbaycanda “Ekolo- giya ili” elan olunmuşdu. Bu məqsədlə hər yerdə ağacəkmə, yaşıllaşdırma kampaniyaları geniş vüsət almış, kam- paniya çərçivəsində ölkəmizdə 14 mil- yona yaxın ağac əkilmiş, yeni parklar salınmışdır. Son illərdə insanların fəaliyyəti nəticəsində, ekosistemlər deqrada- siyaya uğramış, bir çox növlər isə məhv olmuş və ya onların sayı kəskin azalmışdır. Bioloji müxtəlifliyin belə sürətlə itkisi Yer kürəsində həyatın özü- nü təhlükədə qoymaqla qlobal faciəyə səbəb ola bilər. BMT-nin ekspertlərinin məlumatına görə, Yer kürəsində təbii meşələrin 45%-i, əsasən son illərdə qı- rılaraq məhv edilmişdir. Yer kürəsində bioloji müxtəlifliyin yalnız beynəlxalq əməkdaşlıq yolu ilə xilas etmək müm- künlüyünü nəzərə alaraq Rio de-Janeyro şəhərində 1992-ci ilin iyun ayında keçi- rilmiş Yer Zirvə toplantısında ilk dəfə olaraq bioloji müxtəlifliyin qorunması, bütün bəşəriyyətin ümumi vəzifəsi və davamlı inkişafın tərkib hissəsi kimi qəbul olunmuş və müvafiq Konvensiya imzalanmışdır. Ölkəmizdə ətraf mühitin mühafizəsinə yönəldilmiş tədbirlər, o cümlədən yeni milli parkların ya- radılması işi indi də uğurla davam etdirilir. Təbii ehtiyatların qorunma- sı üçün uzunmüddətli dövlət planları nəzərdə tutulub. Çünki təbiətin bioloji müxtəlifliyinin qorunmasının özü, hər şeydən əvvəl insanların sağlamlığına xidmət edir.
Yüklə 5,26 Mb. Dostları ilə paylaş:
|