Teqvim-2017. pdf
Yüklə 5,26 Mb. Pdf görüntüsü
|
183 Eldar Baxış 1947-1996 İYUN Eldar Baxış oğlu Ağayev 1947-ci il iyun ayının 22-də Qubadlı rayonu- nun Diləli Müşkanlı obasında, kəndli ailəsində anadan olmuşdur. Kənddə ib- tidai, Qubadlıda isə onbirillik məktəbi bitirib Azərbaycan Dövlət Universiteti- nin tarix fakültəsində təhsil almışdır. Bakı kəndlərində müəllimlik etmiş, əsgəri xidmətdə olmuşdur. Azərbaycan Dövlət Televiziya və Radio Verilişləri Şirkətində kiçik redaktor, redaktor (1972-1988), televiziyanın Ədəbi-dram verilişləri baş redaksiyasının Televizi- ya tamaşaları şöbəsinin böyük redak- toru (1988-1990) vəzifələrində çalış- mışdır. O, “Səs” və “Nəfəs” qəzetlərini yaratmış, onlardan birinin (“Səs”) baş redaktoru olmuşdur. Eldar Baxış 1992- 1993-cü illərdə yenidən Azərbaycan Televiziya və Radio Şirkətində Gənclik Yaradıcılıq Birliyinin İctimai-Siyasi şöbəsinin müdiri işləmişdir. 1993-cü ildən radionun Bilgi və Uşaq dünyası verilişləri Baş redaksiyasının baş re- daktoru olmuşdur. Eldar Baxış 1981-ci ildən Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvüdür. “Köynək” adlı ilk şeiri 1966-cı ildə “Azərbaycan gəncləri” qəzetində dərc olunmuş- dur. Həmin vaxtdan dövri mətbuatda müntəzəm olaraq çıxış etmişdir. Əsərləri SSRİ və xarici ölkə xalqlarının dillərinə tərcümə olunmuşdur. 1985-ci ildə Vladivostokda keçirilən Ümumit- tifaq poeziya festivalında iştirak etmiş- dir. Bir çox xalqların ədəbiyyatından seçmə nümunələri doğma dilimizə çevirmişdir. 1982-ci ildə Kukla Teatrı onun “Məlikməmməd” pyesini tamaşa- ya qoymuşdur. Bu pyes Mərdəkan Xalq Teatrı aktyorlarının ifasında Praqada da nümayiş etdirilmişdir. Eyni zaman- da Xalq TeatrlarınınTbilisidə keçirilən Ümumittifaq baxışında yüksək müka- fata layiq görülmüşdür. Eldar Baxışın 1981-ci ildə “Azərbaycan” jurnalında çap etdirdiyi “Qaravun dərənin dükançası” onun ilk nəsr əsəridir. “Uzun Həsən” pyesi Şuşa Dövlət Teatrında tamaşaya hazırlansa da erməni təcavüzü üzündən öynanıl- mamışdır. O, 1992-ci ildə Özbəkistanın “Ürək dostları” klubunun fəxri üzvü se- çilmişdir. Eldar Baxış əsasən böyüklər üçün yazan istedadlı şairlərimizdən biri olmuşdur. Onun poeziyasında uşaq dünyasına çox yaxın olan gözəl bir xüsusiyyət vardır. Şair həmişə ən sadə görünən məsələlərdən yazmışdır. Amma bu sadə əhvalatların arxasında onun ciddi, maraqlı fikirləri dayanır. Bu sadəlik Eldar Baxışı uşaqlar üçün də əsər yazmağa sövq etmişdir. Eldar Baxış 1996-cı il may ayının 22-də Bakıda vaxtsız vəfat etmiş, Xır- dalan qəbiristanlığında dəfn olunmuş- dur.
22 Ə d ə b i y y a t Ağ saçların işığı: şeirlər /E.Baxış.- Bakı: Yazıçı, 1985.- 84 s. Deyə bilmədiyim sözlər: şeirlər və poemalar /E.Baxış.- Bakı: Yazıçı, 1988.- 125 s. İndinin böyük şairi /E.Baxış //Ədalət.- 2015.- 26 iyun.- S.14. İydə çiçəyi: şeirlər /E.Baxış.- Bakı: Gənclik, 1977.- 34 s. Qara ilə Qaracanın nağılı: şeirlər və poemalar /E.Baxış.- Bakı: Gənclik, 1986.- 95 s. Səma, G. Eldar Baxış - axır sözünü əvvəl deyən adam: (Eldar Baxış xatirələr işı- ğında) /G.Səma //Ədalət.- 2014.- 10 aprel.- S.5. Yusifli, V. Eldar Baxış nisgili /V.Yusifli //Ədalət.- 2015.- 6 iyun.- S.15. 70 illiyi Şair Milli ədəbiyyat 184 Mirzə Fətəli Axundzadə 1812-1878 İYUN Mirzə Fətəli Məmmədtağı oğlu Axundzadə (Axundov) 1812-ci il iyun ayının 30-da Nuxada (indi- ki Şəki şəhəri) anadan olmuşdur. 1814-cü ildə ailəsi Təbriz şəhərinin yaxınlığındakı Xamnə qəsəbəsinə köçmüşdür. 1821-ci ildə anası Nanə xanım Fətəlinin atası Mirzə Məhəmməd Tağıdan ayrılmış və əmisi Axund Hacı Ələsgərin ya- nına, Qaradağın Horanid kəndinə (Cənubi Azərbaycan), 1825-ci ildə isə Şəkiyə köçmüşdür. Fətəlinin ru- hani olmasını istəyən Axund Hacı Ələsgər 1832-ci ildə onu Gəncəyə aparmış, o, burada məntiq və fiqh elmlərinə, habelə dahi Azərbaycan şairi M.Ş.Vazehdən xəttatlıq sənətinə yiyələnmişdir. Dövrünün müasir elmlərilə maraqlanan Mirzə Fətəli 1833-cü ildə Şəkidə açılmış Rus- tatar məktəbinə daxil olmuşdur. Bir il təhsil aldıqdan sonra 1834-cü ildə Tiflis şəhərinə getmiş, Qafqaz ca- nişininin baş dəftərxanasında mülki işlər sahəsində Şərq dilləri mütərcimi təyin olunmuş, ömrünün sonunadək burada əvvəl mülki, sonralar hərbi işlər üzrə mütərcim vəzifəsində ça- lışmışdır. M.F.Axundzadə bədii ya- radıcılığa 1837-ci ildə fars dilində yazdığı “Puşkinin ölümünə Şərq poeması”ilə başlamışdır. M.F.Axundzadə 1850-1855-ci illərdə özünün məşhur altı komedi- yasını yaratmaqla nəinki Azərbaycan ədəbiyyatında, Şərq dünyasında dra- maturgiyanın əsasını qoymuşdur. “Aldanmış kəvakib” povesti və bu dram əsərləri “Təmsilat” adı altında 1859-cu ildə Tiflisdə nəşr edilmiş- dir. Mirzə Fətəli Axundovun 1873-cü ilin martında Həsənbəy Zərdabi və Nəcəfbəy Vəzirovun birlikdə Bakı məktəblərinin birində məşhur «Hacı Qara» və aprel ayında səhnəyə qo- yulan “Lənkəran xanının vəziri” tamaşaları ilə Azərbaycan teatrının bünövrəısi qoyulur.Görkəmli maarif xadimi ərəb əlifbasının çətinliklərini nəzərə alaraq yeni latın qrafikasında əlifba tərtib etmiş və ömrünün sonu- na kimi bu əlifbanın qəbul edilməsi uğrunda mübarizə aparmışdır. M.F.Axundzadə 1878-ci il fev- ral ayının 26-da ürək xəstəliyindən vəfat etmiş və vəsiyyətinə görə Tiflisdə Tatar qəbiristanlığında (in- diki Nəbatat bağında) müəllimi Mirzə Şəfi Vazehin yanında dəfn olunmuşdur. Görkəmli mütəfəkkirin əsərləri əsasında “Hacı Qara” (1929, 2002), “Dərviş Parisi partladır” (1976), Mürafiə vəkillərinin hekayəti (film-
Yüklə 5,26 Mb. Dostları ilə paylaş:
|